H. P. Lovecraft: Επιστολές- Γνωρίζοντας τον άνθρωπο πίσω από το θρύλο

Nίκος Γιακουμέλος Από Nίκος Γιακουμέλος 5 Λεπτά Ανάγνωσης

Με αφορμή την επανέκδοση των Επιστολών του H. P. Lovecraft από τις εκδόσεις Αίολος, απόφασίσαμε να (ξανά) δούμε αυτό την επιλεκτική και βαθιά  βιογραφική απόπειρα καταβύθισης σε έναν ψυχισμό τόσο ευαίσθητο και ιδιαίτερο όσο αυτού του H. P. Lovecraft, του συχνά αποκαλούμενου και άρχοντα του υπερφυσικού τρόμου.

Πράγματι, πολύ πριν τον Steven King, ο H. P. Lovecraft  στοίχειωνε συνειδήσεις με την απροσδιόριστη και βαθιά φιλοσοφημένη φρίκη που ανέβλυζε από τα γραπτά του. Η αίσθηση αυτή δεν είχε την πηγή της ούτε σε φτηνά τεχνάσματα ούτε σε λεπτομέρειες για gore. Ο λόγος του H. P. Lovecraft παρέμεινε πάντοτε κρυπτικός και εξεζητημένος. Μπορούσε επί πολλή ώρα να προσπαθεί να περιγράψει κάτι που δεν περιγράφεται, να συνομιλεί με πράγματα που δεν μιλούσαν και να ακούει πράγματα που δεν έκαναν ήχους. Όλες αυτές οι εξωδιαστατικές του τάσεις βρήκαν την θέση τους στα γραπτά του και, από εκεί, στην καρδιά της λογοτεχνίας τρόμου. Η επηρροή του θεωρείται τεράστια και χωρίς το έργο του μάλλον οι εφιάλτες μας θα ήταν λιγότερο ευφάνταστοι.

Όμως ποιος ήταν ο άνθρωπος πίσω από τον μύθο του παράξενου ερημίτη του Providence; Είναι αλήθεια πως ο Lovecraft ήταν βαθιά επιλεκτικός στις παρέες και τις συναναστροφές του, ενώ η παιδιώθεν κακή υγεία του τον ανάγκαζε να περνάει μεγάλα διαστήματα κλινήρης.  Ωστόσο, και παρά τις φήμες, ήταν ιδιαίτερα κοινωνικός, τουλάχιστον για τα θέματα που τον ενδιέφεραν. Έτσι, δίπλα στο συγγραφικό του έργο, ο  Lovecraft άφησε και έναν τεράστιο όγκο επιστολών σε φίλους, συνεργάτες και θαυμαστές. Ο αριθμός του φτάνει τις χιλιάδες. Η ελληνική επιλογή αριθμεί στις 124 (!) τέτοιες επιστολές, οι παραλήπτες των οποίων είναι μερικοί από τους πιο διακεκριμένους συνεχιστές του μύθου του Lovecraft, όπως ο Clark Ashton Smith και οAugust Derleth. 

Όμως σήμερα, για έναν φίλο των ιστοριών του Lovecraft, τι ενδιαφέρον μπορεί να έχουν οι επιστολές ενός οριακά εσώκλειστου συγγραφέα που ζούσε στην ηρεμία της Νέας Αγγλίας ενώ γύρω του ο κόσμος του 20ου αιώνα καιγόταν; Τι θα μπορούσε κανείς να πάρει από ένα τέτοιο έργο, το οποίο μάλιστα δεν προοριζόταν ποτέ για έκδοση;

Αρχικά, ο Lovecraft ήταν από τις σπάνιες περιπτώσεις ανθρώπων που δεν “έγινε” συγγραφέας. Μπορεί να εξέδωσε ελάχιστα πράγματα όσο ζούσε, ο ίδιος όμως ΗΤΑΝ συγγραφέας ήδη από την παιδική του ηλικία. Η λογοτεχνία ήταν κάτι πολύ περισσότερο από δεύτερη φύση για τον Αμερικάνο. Από την ακαδημαική μόρφωση του μέχρι τις προσωπικές του επιλογές στους φίλους, όλα γυρνούσαν γύρω από την λογοτεχνία. Αυτή η γνήσια ποιότητα του χαρακτήρα του λάμπει στις πολυσέλιδες και αναλυτικότατες επιστολές του, όπου συζητά με φίλους για το κοινό τους πάθος. Τα γράμματα του Lovecraft πολλές φορές είναι άρτιες καλλιτεχνικές απόπειρες από μόνα τους, σε σημείο μάλιστα που κάποιος είπε ότι αν οLovecraft έγραφε λιγότερες επιστολές, ίσως να είχαμε περισσότερα δικά του έργα. Ιδέες για διηγήματα, γλωσσικές ασκήσεις και στολίδια (όπως τα ψευδώνυμα που έδινε ένα καυστικό πνεύμα στους φίλους του) αλλά και η σταθερότητα των απόψεων που συναντάμε στο έργο του μένουν αναλοίωτα και στις επιστολές.

Ταυτόχρονα, ακόμα και χωρίς την τάση για μια βιογραφική επισκόπηση, οι πληροφορίες που δίνει ο Lovecraft για την ζωή του επιτρέπουν στους αναγνώστες όχι να καταλάβουν το έργο του, αλλά να αποκτήσουν μια πολυπρισματική άποψη για αυτό. Πως επηρεάσε το γοτθικό μυθιστόρημα του 19ου αιώνα τις αλλοδιαστατικές φρίκες που κοιμούνται στους βυθούς των ωκεανών της φαντασίας; Ποια ήταν η σχέση του με την αρχαιοελληνική και την ρωμαική γραμματεία; Πως συνδέεται τελικά ο Ερμής με τον Nyarlathotep; 

Οι επιστολές εισχωρούν και σε πιο άμεσα θέματα που επηρέασαν τον συγγραφέα, όπως η πολιτική, η οποία δεν τον άφησε τελικά ανεπηρέαστο, αλλά και άλλες εκφράσεις της Τέχνης, όπως ο κινηματογράφος, τον οποίο αγαπούσε πολύ. Επιπλέον, σε κάποιες σελίδες, μαζί με τις ονειροπολήσεις για τα διαστημικά χάη, παρεισρφύουν και κάποιες μικρές αποκαλύψεις για τα βάθη του δικού του ασυνείδητου, η εικόνα της αυστηρής μητέρας του και το άγχος της επιβίωσης: πράγματα με τα οποία τελικά παλεύουμε όλοι.

Είναι αναγκαίο να αναφερθεί επίσης οτι η εισαγωγή του Βασίλη Καλλιπολίτη, ο οποίος κάνει και την μετάφραση, ξεχειλίζει από μια βαθιά ευρυμάθεια και αγάπη για το έργο του συγγραφέα και θα άξιζε την προσοχή κάθε φίλου του Lovecraft ακόμα και αν κυκλοφορούσε ως άρθρο ξεχωριστά. Είναι σίγουρο πως δεν ήταν εύκολο να κάνει τον Lovecraft να μιλήσει ελληνικά, ειδικά στις πιο προσωπικές του στιγμές, όμως το αποτέλεσμα δικαιώνει τις προσπάθειες του και τις απαιτήσεις μας.

Μοιραστείτε το Άρθρο
Γεννήθηκε με μεγάλη επιτυχία αλλά μετά άρχισε καπου να δυσκολεύει το πράγμα. Σπούδασε Επικοινωνία και μετά αποφάσισε πως δεν του αρέσει να επικοινωνεί. Όνειρο του να μετακομίσει στην Σαχάρα όπου θα έχει ησυχία, αλλά μέχρι να το καταφέρει δουλεύει κωπηλάτης.