Εξευγενισμός- Μία noir βόλτα στην υποβαθμισμένη Αθήνα του σήμερα

Δημήτρης Τζάνογλος Από Δημήτρης Τζάνογλος 4 Λεπτά Ανάγνωσης

Ο όρος Εξευγενισμός (gentrification στα αγγλικά) εκφράζει την κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική αναδιάρθρωση μιας περιοχής χαμηλού βιοτικού επιπέδου. Κατά τη διαδικασία “εξευγενισμού”, οι παλαιότεροι και πιο αδύναμοι οικονομικά πληθυσμοί εκτοπίζονται, ταυτόχρονα με την εισαγωγή επενδύσεων και κεφαλαίου. Μετά την εκκαθάριση από τους παλιούς κατοίκους, η ίδια περιοχή αναπλάθεται και αναβαθμίζεται, με σκοπό τη δημιουργία υπεραξίας ώστε να πουληθούν γη και ακίνητα σε αγοραστές από μεσαία και ανώτερα κοινωνικά στρώματα, με μέγιστο κέρδος (όπως παρουσιάζεται στο οπισθόφυλλο). Σε αυτό το σύγχρονο αστικό πλαίσιο αποφάσισε ο Κώστας Φασολούπολος να θέσει το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα, το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Εύμαρος το καλοκαίρι του 2018.

Η ιστορία ξεκινάει με τη δολοφονία ενός μεγάλου και εύρωστου κτηματομεσίτη μέσα στο αμάξι στη Μαρίνα του Π. Φαλήρου. Ο αστυνόμος Μαργέτης αναλαμβάνει την υπόθεση με τον βοηθό του Αργύρη με τα στοιχεία να τους οδηγούν στις υποβαθμισμένες περιοχές της οδού Αχαρνών και του Αγίου Παντελεήμονα, όπου παρατηρείται μια έντονη προσπάθεια ώστε να υποβαθμιστούν ακόμα περισσότερο οι συνθήκες εκεί, κάτι που οδηγεί και στη μείωση της αξίας των ακινήτων της. Στην ιστορία θα εμφανιστεί και η δημοσιογράφος Βασιλάκου η οποία ερευνά τις συνθήκες ζωής των μεταναστών στις παραπάνω περιοχές και θα παίξει έντονο ρόλο στην υπόθεση, όπως και ο χρόνια φίλος του αστυνόμου, ο Δημήτρης Παπανδρέου, μηχανικός αυτοκινήτων και οδηγός αγώνων. Αυτός θα φέρει τον Μαργέτη σε επαφή με μία ομάδα Ρώσων, οι οποίοι παίζουν σημαντικό ρόλο στο κτηματομεσιτικό παιχνίδι του Κέντρου των Αθηνών.

Ο Κώστας Φασουλόπουλος συνθέτει ένα σκηνικό άκρως ελληνικό όπου παρελαύνουν ακροδεξιά μορφώματα, μετανάστες, μαφιόζοι (Έλληνες και ξένοι), εκβιασμοί και φυσικά ξεπουλημένοι πολιτικοί, παρέα με αστυνομικά και noir στοιχεία όπως μοιραίες γυναίκες, ρομάντζο και πολυτελή αυτοκίνητα, τα οποία βρίσκονται συνεχώς στο κάδρο της ιστορίας  και ο συγγραφέας φαίνεται να αγαπάει πολύ. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως σε όλες σχεδόν τις σκηνές δράσης, τα πολυτελή και γρήγορα αυτοκίνητα παίζουν σημαντικό ρόλο από την αρχή της ιστορίας μέχρι και το τέλος της. Σκηνές δράσεις οι οποίες περιλαμβάνουν από πιστολίδι στην καρδιά της Κυψέλης μέχρι αυτοκινητοκυνηγητό στην Παραλιακή, δοσμένες με την απαραίτητη κινηματογραφική αισθητική και γραφή.

Στη γραφή έγκειται, κατά τη γνώμη μου, το δυνατό σημείο του Εξευγενισμού. Ο Κώστας Φασουλόπουλος περιγράφει την Αθήνα με έναν πολύ απλό και χωρίς φαμφάρες τρόπο, αλλά ταυτόχρονα δίνει ακριβώς το στίγμα και τον χαρακτήρα της πόλης με μία εσάνς Γιάννη Μαρή. Ταυτόχρονα, δημιουργεί έναν ολοκληρωμένο κεντρικό χαρακτήρα που προσπαθεί να ξεφύγει από τα cliché του απόλυτα μίζερου και μοναχικού αστυνόμου (και εν μέρει το καταφέρνει, αν και όχι ολοκληρωτικά), έτοιμο να χωθεί μέσα στη λάσπη για να διαλευκάνει την υπόθεση, περισσότερο για τη δική του ηθική ικανοποίηση.

Διαβάζοντας τον Εξευγενισμό είναι φανερό πως πέρα από τα όμορφα αμάξια, ο συγγραφέας λατρεύει τα παλιά noir μυθιστορήματα των μέσων δεκαετιών του περασμένου αιώνα, και αυτό το πνεύμα φαίνεται πως προσπαθεί να πετύχει στο βιβλίο, καταφέρνοντάς το σε μεγάλο βαθμό. Την ίδια στιγμή, οι κοινωνικές και πολιτικές περιγραφές του αθηναϊκού ιστού σε συνδυασμό με το υποβόσκον χιούμορ, κλείνουν το μάτι στο γαλλικό neo-polar στοιχείο.

Εν κατακλείδι λοιπόν, ο Εξευγενισμός είναι ένα noir μυθιστόρημα παλαιού τύπου προσαρμοσμένο στα μοντέρνα δεδομένα, με γρήγορη και κινηματογραφική που το καθιστούν ένα εξαιρετικό page-turner, χωρίς όμως να του λείπει το βάθος (κάτι που συμβαίνει συχνά σε τέτοιου είδους βιβλία). Ο Κώστας Φασουλόπουλος παίρνει άριστα στην πρώτη μυθιστορηματική προσπάθεια, και η συνέχεια αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.

Μοιραστείτε το Άρθρο
Γεννηθείς το 1992 και μεγαλωμένος ανάμεσα στους πατρικούς δίσκους, κατέληξε από μικρός πως ο ένας και μοναδικός θεός είναι o Lemmy. Η Agatha Christie και ο Stephen “βασιλιάς” Κing έφεραν σε μία βαρυσήμαντη θέση την λογοτεχνία δίπλα στη μουσική και ιδιαιτέρως στον σκληρό ήχο. Στον ελεύθερό του χρόνο κρίνει δουλειές αλλονών.