Ρίχνοντας φως στην κρατική δολοφονία των Σάκο και Βαντσέτι στις σελίδες ενός comic

Μάνος Βασιλείου - Αρώνης Από Μάνος Βασιλείου - Αρώνης 8 Λεπτά Ανάγνωσης

Η τραγική ιστορία των Σάκο και Βαντσέτι είναι απ’ τις πιο βαθιά ριζωμένες στη μνήμη του διεθνούς κινήματος. Δύο Ιταλοί αναρχικοί, αγωνιστές και πρωτεργάτες του εργατικού κινήματος της Αμερικής, συνελήφθησαν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο για ένοπλη ληστεία με στημένες κατηγορίες σε μία δίκη – παρωδία, η οποία οδήγησε στην εκτέλεσή τους στις 23 Αυγούστου 1927.

Το μόνο «αδίκημα» που μπορούσε να τους καταλογιστεί ήταν αυτό της αμφισβήτησης της εξουσίας και του εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού συστήματος, το οποίο όμως ήταν αρκετό για να οδηγηθούν στην ηλεκτρική καρέκλα δύο αθώοι που συμβόλιζαν την «κόκκινη απειλή» στη χώρα. Λίγα χρόνια νωρίτερα από τη σύλληψή τους που έγινε το 1920, η «κόκκινη απειλή» είχε πάρει σάρκα και οστά σε μία άλλη γωνιά του πλανήτη, στην μέχρι τότε Τσαρική Ρωσία, στην οποία συνέβη ένα απ’ τα συγκλονιστικότερα γεγονότα της ιστορίας της ανθρωπότητας, η Οκτωβριανή Επανάσταση. Η είδηση της επανάστασης στη Ρωσία και της ανατροπής του καπιταλιστικού καθεστώτος απ’ την εργατική τάξη και το λαό της Ρωσίας  θορύβησε τους «από πάνω» του δυτικού καπιταλισμού, οι οποίοι έκαναν τα πάντα για να προστατεύσουν την εξουσία τους προλαμβάνοντας αντίστοιχες εξεγέρσεις στις δικές τους χώρες, θυσιάζοντας τις όποιες διακηρύξεις περί δήθεν «ελευθερίας» και «δημοκρατίας» της Δύσης. Μέχρι και στρατεύματα συγκέντρωσαν δεκάδες χώρες, ανάμεσα σε αυτές και η Ελλάδα, στην εκστρατεία της Ουκρανίας, που στόχο είχε να ενισχύσει στρατιωτικά τις αντεπαναστατικές δυνάμεις που στόχευαν να ανατρέψουν την πρόσφατα εγκαθιδρυμένη προλεταριακή εξουσία των Μπολσεβίκων και όλων των επαναστατικών δυνάμεων της Ρωσίας.

Μία από τις πιο συγκρουσιακές στιγμές στον πόλεμο που κήρυξαν οι κυρίαρχες αστικές τάξεις στον εσωτερικό εχθρό, δηλαδή στην εργατική τάξη και τους επαναστάτες, είναι η κρατική δολοφονία των Σάκο και Βαντσέτι, εκεί που η αστυνομία και τα δικαστήρια λειτούργησαν αρμονικά στήνοντας μία σκευωρία που οδηγήθηκε προμελετημένα και μεθοδικά στην καταδίκη και την εκτέλεση των Ιταλών αναρχικών. Επρόκειτο για μία εξόφθαλμη σκευωρία, η οποία έχει γραφτεί με ανεξίτηλο μελάνι στις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας της δήθεν «ανεξάρτητης» δικαιοσύνης.

Η ιστορία των Σάκο και Βαντσέτι, παρά το γεγονός ότι έχει περάσει σχεδόν ένας αιώνας από την εκτέλεσή τους, παραμένει ζωντανή στις μνήμες πολλών αγωνιστών του κινήματος. Σε αυτό έχουν συμβάλλει καθοριστικά πολλοί καλλιτέχνες οι οποίοι μέσα από τα έργα τους, με χαρακτηριστικότερα τα τραγούδια του Woodie Guthrie, των Rage Against the Machine και άλλων και την ταινία του Τζουλιάνο Μονάλντο του 1971. Μετά από σχεδόν έναν αιώνα ήρθε η ώρα να συμβάλλει στη διατήρηση της μνήμης των Σάκο και Βαντσέτι και η 9η Τέχνη και αυτή η συμβολή της διά χειρός Rick Geary είναι ιδιαίτερα αξιόλογη και αξιοπρόσεκτη.

Το comic του Rick Geary, το οποίο μετέφρασε στα ελληνικά η Μαρία Χρήστου για τις εκδόσεις Χαραμάδα, είναι ένας φόρος τιμής στους δύο αναρχικούς, αλλά και ένα από αυτά τα comics που είναι τόσο διαφορετικά από τα συνηθισμένα και τα εμπορικά comics. Στις σελίδες του δεν θα βρούμε σκηνές καταιγιστικής δράσης ή πολύχρωμα σχέδια που εντυπωσιάζουν στη μορφή αλλά τελικά είναι (τις περισσότερες φορές) κενά περιεχομένου. Ο Geary αναλαμβάνοντας και το σενάριο και την εικονογράφηση του comic προσπαθεί να ανασυστήσει την ιστορία της δίκης των Σάκο και Βαντσέτι, προσφέροντας στον αναγνώστη όλα τα πραγματικά δεδομένα, τους κύριους ισχυρισμούς και τις μαρτυρικές καταθέσεις που οδήγησαν το δικαστήριο να τους καταδικάσει σε θάνατο.

Ο Geary έχοντας μελετήσει σε βάθος την πλούσια βιβλιογραφία γύρω από την εξέλιξη της δίκης των Σάκο και Βαντσέτι (την οποία παραθέτει στο τέλος του comic του για διασταύρωση και περαιτέρω έρευνα) δημιουργεί ένα comic που θα έμοιαζε περισσότερο με δικαστικό δράμα, αν δεν ήταν βασισμένο στην πραγματική ιστορία μίας από τις πιο ολοφάνερα άδικες καταδίκες στη σύγχρονη δυτική κοινωνία. Ο δημιουργός του comic, προσπαθεί να διατηρεί μία (κατά δύναμιν) αντικειμενική – αποστασιοποιημένη ματιά σε όλο το έργο, παρουσιάζοντας με ακρίβεια τα στοιχεία και τους ισχυρισμούς των δύο πλευρών χωρίς να παίρνει φανερά θέση υπέρ της μίας ή της άλλης. Δεν προσπαθεί να κατευθύνει τον αναγνώστη, αλλά να του δώσει μία πλήρη εικόνα για το πώς εξελίχθηκε ακριβώς η αστυνομική έρευνα και η δικαστική διαδικασία, προκειμένου στο τέλος ο ίδιος ο αναγνώστης να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα, χωρίς να είναι ιδιαίτερα επηρεασμένος απ’ την άποψη του δημιουργού. Μάλιστα ο Geary προσπαθεί να παραθέσει τόσο αναλυτικά τα πραγματικά δεδομένα της υπόθεσης και τους ισχυρισμούς των δύο πλευρών, ώστε ο αναγνώστης μπορεί να χρειαστεί να επανέρχεται σε προηγούμενες σελίδες προκειμένου να μην του διαφύγουν κρίσιμα στοιχεία τα οποία ίσως δεν συγκράτησε. Όμως αυτή η διαδικασία κάθε άλλο παρά κουραστική είναι για τον αναγνώστη, ο οποίος με αυτό τον τρόπο βυθίζεται στην εξέλιξη της δίκης παρακολουθώντας όλες τις φάσεις της, παράλληλα με τις ελπίδες για δικαίωση των κρατουμένων, τις παρασκηνιακές μεθοδεύσεις του ανοιχτά αντικομμουνιστή δικαστή, αλλά και τις σημαντικές διεθνείς κινηματικές αντιδράσεις που προκάλεσε η ετυμηγορία της καταδίκης σε θάνατο των Ιταλών αναρχικών.

Μαζί με το σενάριο ο Geary έχει αναλάβει και το σχέδιο του comic, το οποίο βασίζεται στην απλότητα και τον ρεαλισμό. Μπορεί να μην εντυπωσιάζει το μάτι του αναγνώστη, αλλά ούτε τον ξενίζει σε καμία περίπτωση. Το ασπρόμαυρο σχέδιο του Geary βασίζεται στις έντονες ίσιες γραμμές, οι οποίες διακοσμούν με διάφορα μοτίβα όλα τα σκηνικά του comic. Βέβαια το σχέδιο του συγκεκριμένου comic δεν έχει στόχο να κεντρίσει το ενδιαφέρον, αλλά κυρίως να λειτουργήσει συμπληρωματικά, βοηθώντας τον αναγνώστη να συγκρατήσει όλα τα στοιχεία της υπόθεσης κάνοντάς τα εικόνες.

Το νέο comic των εκδόσεων Χαραμάδα αποτελεί άλλη μία προσθήκη σε μία σειρά εξαιρετικών comic με πολιτική θεματολογία που έχουν κυκλοφορήσει στα ελληνικά. Αυτή η κίνηση της Χαραμάδας αποδεικνύει για άλλη μία φορά ότι υπάρχει ζήτηση και από το κοινό και θέληση και μεράκι από κάποιους εκδοτικούς οίκους για διαφορετικά comics, που αναδεικνύουν κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, οξύνουν την κριτική σκέψη και βάζουν τον αναγνώστη στη διαδικασία να προβληματιστεί και να ψάξει παραπάνω για ιστορικά και πολιτικά θέματα τα οποία διατηρούν την επικαιρότητα τους, ακόμα κι αν πρόκειται για μία ιστορία δικαστικής σκευωρίας που διεξήχθη σχεδόν έναν αιώνα πριν. Μακάρι να έχουμε στο μέλλον ακόμα περισσότερα comics τέτοιου είδους στα ελληνικά!

Μοιραστείτε το Άρθρο
Γεννήθηκε το 1993, δηλαδή ήταν 6 χρονών όταν είδε πρώτη φορά το Star Wars. Κάπου στο Λύκειο κατέληξε ότι η αλήθεια βρίσκεται στον Sheldon και από τότε προσπαθεί να ανακαλύψει τον κόσμο των nerds και των superheroes, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Αγαπημένο του χρώμα το κόκκινο: στις σημαίες, στον Flash, στον Deadpool, ενώ στις μπλούζες το προτιμά με λευκές λωρίδες. Τελευταία το παίζει και δικηγόρος, χωρίς καμία επιτυχία.