Δεν ξέρω για σας αλλά για μένα το ‘’Grease’’ είναι η επιτομή των ρομαντικών ταινιών οι οποίες μου τα έμαθαν ‘’ΟΛΑ ΛΑΘΟΣ’’ για τον έρωτα και ήρθε η ώρα να ξεμπερδεύουμε με αυτά. Η γλυκιά Σάντι ερωτεύεται το κακό αγόρι με την χρυσή καρδιά και εμείς καρδιοχτυπούμε στους ρυθμούς της δεκαετίας του’50 ξελαρυγγιαζόμενοι με τα τραγούδια της ταινίας.
Ξέρω πως κάποιοι θα απορήσουν σήμερα αλλά όντως ο Τζον Τραβόλτα ήταν η φαντασίωση των έφηβων μαμάδων μας. Αυτό το αγόρι με το κατάλευκο δέρμα και τα γαλανά μάτια κατάφερνε να κάνει χιλιάδες καρδούλες να λιώνουν με τις χορευτικές του φιγούρες και τα λιπόσαρκα χείλη του. Αν με ρωτάτε, από μένα είναι όχι, αλλά πρώτον δεν με ρωτάτε και δεύτερον εμένα μ’ αρέσουν τύποι που μοιάζουν με τον Γεράσιμο Σκιαδαρέση.. (Ποιος σε ρώτησε κοπελιά, αλήθεια τώρα; )
Η ταινία ‘’Grease’’ βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1978 και ήταν βασισμένη σε ένα θεατρικό μιούζικαλ του 1971 με τον ομώνυμο τίτλο των Ουόρεν Κάσι και Τζιμ Τζέικομπς . Το διασκευασμένο σενάριο έφερε την υπογραφή του Μπροντέ Γούνταρντ, ο οποίος έφυγε από την ζωή στα 40 του χρόνια, δυο χρόνια μετά την μεταφορά του έργου στον κινηματογράφο. Το ‘’Grease ‘’έσπασε ταμεία και σήμερα θεωρείται μια από τις πιο γνωστές icon ταινίες του Χόλυγουντ.
Η ταινία δεν είναι βαριά κουλτούρα. Είναι μια ανάλαφρη ταινία που βλέπετε ευχάριστα τα καλοκαιρινά σας βράδια στο μπαλκόνι, στην βεράντα, στην αυλή με τα απαραίτητα αναψυκτικά και ποπ κορν. Καταναλώνουμε όμως μόνο αυτά βλέποντας αυτή την κατά τα άλλα ‘’αθώα και ανάλαφρη ταινιούλα’’;
Οι τίτλοι αρχής είναι κινούμενα σχέδια γιατί η πρωταρχική ιδέα των δημιουργών ήταν να γυριστεί ως animated movie. Λίγα χρόνια πριν είχε γυριστεί η ταινία κινουμένων σχεδίων για ενήλικες με τίτλο ’’Φριτς ο Γάτος’’ και είχε τεράστια εμπορική επιτυχία ανοίγοντας την όρεξη για παραγωγή κινουμένων σχεδίων για ενήλικο κοινό. Αυτή η ιδέα εγκαταλείφθηκε και έτσι μας έμεινε μόνο το τρέιλερ να μας την θυμίζει.
Από την άλλη ίσως η σκέψη των δημιουργών να μην ήταν και τόσο λάθος. Μια που, εδώ που τα λέμε μεταξύ μας, οι πρωταγωνιστές της ταινίας δεν έμοιαζαν και δεν ήταν καθόλου έφηβοι… Κάπως το κινούμενο ίσως το έσωζε..
Ο Τζον Τραβόλτα ήταν 23 ετών και η Ολίβια Νιούτον Τζον 29. Ο μεγαλύτερος στο καστ της ταινίας ήταν 33 ετών.
Ήταν και είναι συχνό φαινόμενο να χρησιμοποιούνται ενήλικες πρωταγωνιστές να ενσαρκώσουν εφήβους. Ο κύριος λόγος είναι οι εργατικοί νόμοι γύρω από την παιδική και εφηβική εργασία, οι οποίοι απαγορεύουν μέχρι και σήμερα σε ανήλικους να δουλεύουν αρκετές ώρες. Πράγμα σωστό, αλλά επειδή τα λεφτά είναι πολλά Άρη, τα κινηματογραφικά και τηλεοπτικά στούντιο δεν μπορούσαν να δουλεύουν με τόσο αργούς ρυθμούς. Ζούμε σε έναν υπέροχο καπιταλιστικό κόσμο, αν θυμάστε. Γι αυτό το λόγο, πολλοί ηθοποιοί με baby face επιστρατεύτηκαν για να ενσαρκώσουν προ-εφηβικούς και εφηβικούς χαρακτήρες εδώ και δεκαετίες στις οθόνες μας.
Ας θυμηθούμε πως η ‘’αγαπημένη των Αμερικάνων’’ Μαίρη Πικφορντ έπαιζε μέχρι και τα 26 χρόνια, 12χρονές ή 15χρονες στην μεγάλη οθόνη. Κανείς Αμερικάνος δεν ήθελε να τη δει να μεγαλώνει και όταν εκείνη ξεκίνησε να αλλάζει την εμφάνισή της και να προσπαθεί να παίξει ρόλους μεγαλύτερων γυναικών, το κοινό την αποδέχτηκε με μισή καρδιά..
Έγινε μισαγαπημένη δηλαδή… (κάκιστο αστείο να κοπεί στην επιμέλεια του κειμένου).
Και άντε τα babies faces τρώγονται.. Αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις που ο άλλος είναι εμφανώς με ρυτιδούλες και το παίζει 17χρονος…
Το να παίζουν καλοσχηματισμένα ενήλικα κορμιά τις ζωές εφήβων εκ πρώτης όψεως δεν μας χαλάει. Με την δεύτερη ματιά καταλαβαίνουμε τι μας χαλά. Είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, αυτή η μη σωστή παρουσίαση της ηλικιακής ομάδας οδηγεί τους εφήβους σε συγκρίσεις και τους ενήλικες θεατές στο πώς αντιλαμβάνονται την εφηβική ηλικία.
Ακόμα και όταν γνωρίζεις την πραγματική ηλικία του πρωταγωνιστή, ο έφηβος παραμένει ένας παθητικός αποδέκτης εικόνων τέλειων αναλογιών, καλοχτενισμένων μαλλιών, λαμπερών δοντιών και αψεγάδιαστων προσώπων.. Δεν ξέρω για σας αλλά εγώ στην εφηβεία μου δεν ήμουν έτσι. Ούτε κανένας συμμαθητής μου.
Αυτό προσθέτει επιπλέον άγχος για τους εφήβους, οι οποίοι επιθυμούν να κοπιάρουν ό,τι βλέπουν από το ‘’θαυμαστό κόσμο των ενηλίκων’’.
Το γεγονός πως ενήλικες πρωταγωνιστές παίζουν τους εφήβους αφήνει περιθώρια στους σεναριογράφους να γράψουν σκηνές φασώματος ή σεξ με περισσότερη ευκολία από ό,τι αν είχαν ανήλικους πρωταγωνιστές. Η υπερ-σεξουαλικοποίηση των εφήβων τα τελευταία χρόνια έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις έχοντας ως άμεση συνέπεια να κατέβει η μέση ηλικία της πρώτης σεξουαλικής επαφής στα 13 με 14 έτη.
Εν συνεχεία, το ενήλικο κοινό πιστεύει πως οι έφηβοι σήμερα είναι περισσότερο σεξουαλικά ενεργοί και ‘’πως έχουν κάνει πολλά παραπάνω από ό,τι εμείς στην ηλικία τους’’ πράγμα που κάπως σαν να χαλαρώνει την ηθική κάποιων να ‘’δοκιμάζουν’’ σχέσεις με εφήβους που ‘’ξέρουν περισσότερα ακόμα και από εμένα’’. Ένα 13χρονο σεξουαλικά ενεργό κορίτσι ή αγόρι, δεν παύει να είναι ένα 13χρονο και σε καμία περίπτωση δεν είναι ώριμο να διαχειριστεί ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές και συναισθήματα όπως ένας σεξουαλικά ενεργός ενήλικας.
Κεντρικοί ήρωες της ταινίας ήταν η Σάντι, την οποία υποδύεται η Ολίβια- Νιούτον Τζον και ο Ντάνι, τον οποίο υποδύεται ο Τζον Τραβόλτα. Οι δυο νέοι συναντιούνται σε καλοκαιρινές διακοπές το 1958. Ερωτεύονται τρελά αλλά με το πέρας του καλοκαιριού, η Σάντι πρέπει να γυρίσει στην Αυστραλία και έτσι αναπόφευκτα, φαίνεται πως οι δρόμοι των δυο ερωτευμένων νέων θα χωρίσουν για πάντα. Τίποτα δεν είναι για ‘’πάντα’’ όταν πρόκειται για ρομαντική σχέση πάνω στο θεατρικό σανίδι ή στο κινηματογραφικό πανί.
Ο Ντάνι πετά στην Σάντι ένα σιβυλλικό ‘’Αυτό είναι μόνο η αρχή’’ και όντως είναι..
Οι γονείς της Σάντι αποφασίζουν να μην γυρίσουν στην Αυστραλία και γράφουν την Σάντι στο Λύκειο που πηγαίνει ο Ντάνι. Ο Ντάνι όμως εκεί, είναι αρχηγός μια αγορίστικης κλίκας με το όνομα T-Birds και δεν έχει καμία σχέση με το γλυκό ρομαντικό Ντάνι των καλοκαιρινών διακοπών της Σάντι.
Στο Λύκειο πρέπει να εξασφαλίσει το γόητρο του σαν ‘’το κακό αγόρι’’ που δεν διστάζει να ξεσκίσει τις έφηβες καρδιές των κοριτσιών, να τις παραπλανήσει για σεξ και να τις πετάξει σαν στυμμένες λεμονόκουπες λέγοντας γαργαλιστικές λεπτομέρειες στους υπόλοιπους εφήβους της παρέας του.. Ο Ντάνι δηλαδή κάνει ό,τι ο μέσος άνδρας μέχρι τα 60- 70 του χρόνια: ανωριμότητα, χαζομάρα, κομπασμό, ψέματα και υπερβολές για τις επιδόσεις ως προς το γυναικείο φύλο.
Η γλυκιά Σάντι μπαίνει ανυποψίαστη στο Λύκειο και γίνεται η προστατευόμενη της αντίστοιχης γυναικείας κλίκας με το όνομα ‘’The Pink Ladies’’. Πέφτει η κομματάρα ‘’Summer nights’’, την οποία ομολογώ πως αγαπώ παρότι βρίθει σεξιστικών μηνυμάτων.
Η Σάντι τραγουδά στις νέες τις φίλες πόσο γλυκός και τρυφερός ήταν ο Ντάνι μαζί της, ενώ εκείνες την ρωτούν αν έχει αυτοκίνητο ή πόσα ξόδεψε για εκείνην. Όλη η ταινία διατρέχεται από την ιδέα πως ο άνδρας πρέπει να εξασφαλίζει την γυναίκα και πως η γυναίκα κοιτά μόνο την τσέπη ενός άνδρα. Τι τώρα ‘’να κρατάμε χεράκια’’ και ‘’ηλιοβασιλέματα γεμάτα αναμνήσεις’’; (Το τελευταίο είναι από δικό μας ελληνικό τραγούδι αλλά κολλά με την περίσταση).
Από την άλλη, ο Ντάνι παρουσιάζει μια πιο σεξουαλική εκδοχή του καλοκαιρινού του ρομάντζου με την Σάντι στους φίλους του. Πρώτα τους περιγράφει πως την ‘’έσωσε από του Χάρου τα δόντια’’ αφού κόντεψε να πνιγεί και ο σωτήρας άνδρας ήταν δίπλα εκεί να την σώσει.. Ως γνήσιο θηλυκό αφού την έσωσε έπρεπε μετά να μείνει μαζί του και φυσικά έκαναν και σεξ.. Μάλιστα ένας απο τους φίλους του αναρωτιέται ΄΄Πάλεψε μέχρι να ενδώσει σε αυτό;” Επιβράβευση του αρσενικού κατακτητή. Tell me more stud…
Οι σεξουαλικά ενεργοί άνδρες στην ταινία παρουσιάζονται ως ‘’ικανά αρσενικά’’ σε αντίθεση με τις ενεργά σεξουαλικά γυναίκες που παρουσιάζονται ως ‘’τσουλιά’’. Ναι, μεν η Σάντι χλευάζεται από άνδρες και γυναίκες για την αγνότητα της, ωστόσο ούτε οι γυναίκες που έχουν κάνει σεξ αντιμετωπίζονται με σεβασμό. Το τραγούδι ”There Are Worse Things I Could Do”, το οποίο τραγουδά η Ρίζο, μια εκ των ”The Pink Ladies” δείχνει ξεκάθαρα ποια ήταν η νοοτροπία για τις ελεύθερες σεξουαλικές σχέσεις των γυναικών εκείνη την εποχή. Η Ρίζο φοβάται πως ίσως είναι έγκυος μετά από ένα one night stand και τραγουδά πως δεν μετανιώνει για τις σχέσεις της με τους άνδρες για να προστατέψει μια επίπλαστη αθωότητα..Και πως υπάρχουν χειρότερα πράγματα να κάνει κανείς στην ζωή για τα οποία πρέπει να ντρέπεται. Ωστόσο οι άνδρες της ταινίας δεν φαίνεται να συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις μαζί της.
Μόνο το κράμα από μέσα παρθένα από έξω σέξι κερδίζει τελικά στο τέλος την καρδιά του πρωταγωνιστή.
Βγάλε τώρα συμπέρασμα τι αντιφατικά μηνύματα περνά στα εφηβικά μυαλά..
Α, και να μην ξεχάσω το fat shaming στην ταινία. Η μοναδική εύσωμη πρωταγωνίστρια γίνεται στόχος σχολίων όπως το αμίμητο :
- Πάντα πίστευα πως ήσουν κάτι περισσότερο από πάχος..
Και αυτό της το λέει ο άνδρας που υποτίθεται έλκεται ερωτικά από εκείνη.
Όλο το καστ είναι άνω του μετρίου σε ό,τι αφορά την ομορφιά. Οι άνδρες λεπτοί, ευλύγιστοι με πλάτες και οι γυναίκες καλοσχηματισμένες, αδύνατες με στήθος και πωπό στο κατάλληλο μέγεθος…
Τα σεξιστικά στερεότυπα στην ταινία δεν κρύβονται και δεν ντρέπονται. Σε κοιτούν κατάματα.
Γυρίζοντας στον πρωταγωνιστή Ντάνι βλέπουμε την αλλαγή του από γλυκό και ρομαντικό αγόρι σε ‘’σκληρό’’ μπροστά στους φίλους του… Οι έφηβοι νιώθουν την ανάγκη να ανήκουν κάπου και να επαναστατήσουν απέναντι στα ‘’πρέπει’’ της κοινωνίας. Δεν είναι περίεργο που σε μια συντηρητική Αμερική της δεκαετίας του ’50, οι έφηβοι μιμούνται τους τότε σταρ της εποχής όπως τον Τζέρι Λι Λούις, τον Έλβις Πρίσλεϊ, τον Μάρλον Μπράντο και τον Τζέημς Ντην για να δηλώσουν την επανάστασή τους απέναντι στο κόσμο των ενηλίκων.
Ο μιμητισμός τους έχει οδηγήσει να συμπεριφέρονται ‘’μεγαλίστικα’’ για την ηλικία τους και να κρύβουν τα πραγματικά τους συναισθήματα απέναντι στο αντίθετο φύλο. Σαν σκληροί άνδρες πρέπει να πουλήσουν μούρη ο ένας στον άλλον για τις κατακτήσεις τους, με κίνδυνο να πληγώσουν την κοπέλα που αγαπούν.
Τα κορίτσια όταν μαθαίνουν το όνομα του Ντάνι κανονίζουν να φέρουν τους δυο νέους κοντά με παταγώδη αποτυχία, καθότι ο Ντάνι, για να κρατήσει το αντρικό του γόητρο κάνει φιγούρα μπροστά στους φίλους του, πληγώνοντας τη Σάντι. Μετά από πολλές περιπέτειες και φτιαξο-χαλάσματα μεταξύ των πρωταγωνιστών και των δευτεραγωνιστών, οι οποίοι επίσης εμπλέκονται σε ειδύλλια μεταξύ τους, όλοι μαζί καταλήγουν να χορεύουν μαλλιοκούβαρα, στο τέλος της ταινίας, αγαπημένοι με τα ταίρια τους σαν κανείς να μην είχε πληγώσει κανέναν ποτέ.. Το επιμύθιο; ‘’Αν σ΄αγαπά, βρε κουτό, δεν έχει σημασία πόσο σε πληγώνει.’’
Το σκληρό αγόρι, ο αυριανός σκληρός άνδρας, που δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με το συναίσθημά του είναι συχνό φαινόμενο στις ρομαντικές ταινίες. Αν και στο ‘’Grease’’ γνωρίζουμε ως θεατές πως ο Ντάνι είναι όντως ερωτευμένος με τη Σάντι το συναισθηματικό rollercoaster μεταξύ των πρωταγωνιστών είναι αληθινό.
Κάπως έτσι, λανθασμένα θεωρούμε μέσα μας πως ‘’Με θέλει αλλά δεν το δείχνει γιατί θέλει να αποφύγει τα συναισθήματά του’’. Πράγμα που σε μια πατριαρχική κοινωνία, όπως την δική μας, μπορεί να αληθεύει αλλά επίσης αληθεύει το ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΕΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΛΑ ΝΑ ΣΕ ΠΑΙΖΕΙ. Πράγμα που πολλές γυναίκες (και άνδρες) δυσκολεύονται να παραδεχτούν. Με αυτό τον τρόπο τα συναισθηματικά κολλήματα πάνε και έρχονται στους ερωτικούς δεσμούς των ανθρώπων στην πραγματική ζωή.. Γιατί τα ΄παμε, είμαστε όντα που μαθαίνουμε από μίμηση και εφόσον η κοινωνία μας δεν μιλά ανοιχτά και καθαρά για τις ερωτικές σχέσεις, ό,τι μαθαίνουμε είναι μέσω της οθόνης μας… Και για τον έρωτα και για το σεξ...
Είναι οκ και να μην σε θέλει. Και δεν χρειάζεται να σε θέλει. Και δεν χρειάζεται για να μην πληγωθεί ο εγωισμό σου να νομίζεις πως σε θέλει. Και επειδή σωρεία ρομαντικών ζευγαριών έκαναν πως δεν ήθελαν ο ένας τον άλλον στην ταινία δεν σημαίνει πως βιώνεις αυτή την περίπτωση και εσύ. Ξεκόλλα και πήγαινε εκεί που θα σου εκφράσουν χωρίς φόβο τα συναισθήματά τους, όλα τα άλλα δεν είναι υγιή.
Ο Ντάνι, ορθώς σαν έφηβος νιώθει εγκλωβισμένος ανάμεσα στην σκληρή εικόνα που δείχνει στους φίλους του και στον έρωτα του για τη Σάντι. Συναισθηματικά είναι ανώριμος να διαχειριστεί και να οριοθετήσει μέσα του τι νιώθει αλλά είναι έφηβος.
Ο ‘’κακός τύπος με την χρυσή καρδιά’’ είναι ένα κλισέ που περικλείεται στην κουβέντα ‘’Εγώ θα τον αλλάξω’’. Λανθασμένα πιστεύουμε πως όλοι μας έχουμε μια καλή κρυμμένη πλευρά και πως αν δώσουμε αγάπη, θα πάρουμε αγάπη. Λυπάμαι μωρά μου αλλά αν διαβάσετε το manual της ζωής, δεν υπάρχει ανταπόδοση στο σύμπαν. Γαμώτο..
Το τέλος της ταινίας έχει χαρακτηριστεί ως αμφιλεγόμενο, καθότι η Σάντι, εμφανίζεται ντυμένη στα leaders, τα οποία όπως μας έμαθε ο Μάρκελλος Νύχτας ‘’Τα leaders είναι θρησκεία, όπως τα κυμινό είναι θρησκεία’’, βγάζοντας έναν πιο άγριο εαυτό ώστε να σαγηνεύσει τον Ντάνι. Όλο αυτό χωρίς λόγο! Ο Ντάνι ήταν ήδη ερωτευμένος μαζί της χωρίς να αλλάξει εκείνη σε ‘’άγριο θηλυκό’’.
Η πετυχημένη αλλαγή της πρωταγωνίστριας στα γούστα του άνδρα στο τέλος και η αποτυχημένη αλλαγή του άνδρα στα γούστα της γυναίκας κάπου στα μισά της, όταν ο Ντάνι αποφασίζει να ασχοληθεί με τον αθλητισμό για τα μάτια της Σάντι, δείχνει τελικά ποιο φύλο πρέπει να υποτάσσεται στα ‘’γούστα ‘’ του άλλου.
Το αστείο σε όλα αυτά είναι πως η Σάντι με την αλλαγή της απλά κερδίζει την καρδιά του Ντάνι, που έτσι και αλλιώς την είχε, ενώ ο Ντάνι με την αλλαγή του σε αθλητή καταφέρνει τελικά να αποφοιτήσει από το Λύκειο το οποίο με δυσκολία θα έβγαζε. Δηλαδή, η μια κερδίζει τον άνδρα και ο άλλος απολυτήριο που του ανοίγει δρόμους για επαγγελματική αποκατάσταση… Ωραία...
Καταλήγω πως όλο αυτό έγινε για να τραγουδήσουν παρέα στο Λούνα Παρκ το ‘’You are the one that I want’’ και για κανένα άλλο λόγο..
Το φιλμ τελειώνει με όλο το καστ να χορεύει για ακόμα μια φορά ξέφρενα το ‘’We go together’’ και όλα τα δεινά να τελειώνουν με χαμόγελα, φιλιά και αγκαλιές… Α, και τη Σάντι με τον Ντάνι να ταξιδεύουν στα σύννεφα…
Πολλοί φανς της ταινίας πιστεύουν πως αυτό αποδεικνύει πως η Σάντι στην πραγματικότητα πνίγηκε στην ταινία και είναι σε κώμα και όλα αυτά που συνέβησαν ήταν μέσα στο όνειρό της…
Ηρεμήστε, ο Τζόν Τραβόλτα δήλωσε το 2016, πως ήταν μια καλλιτεχνική άποψη και πως στα σίγουρα οι δυο πρωταγωνιστές έζησαν μαζί ευτυχισμένοι κάνοντας πολλά παιδιά, όπως ήταν σύνηθες για την εποχή...
Φυσικά.. Μια γλυκιά συντηρητική όμορφη οικογένεια για τη Σάντι και τον Ντάνι...
Θα υιοθετούσα την εκδοχή με το κώμα άνετα…
Δεν έχουμε καμία όρεξη να κουνήσουμε το δάκτυλο και να σας χαλάσουμε με όλα τα παραπάνω την τέρψη που θα νιώσετε βλέποντας την ταινία. Σκοπός μας δεν είναι να εξαφανίσουμε ταινίες επειδή στο σήμερα μπορούμε να αναγνωρίσουμε πως υποδόρια ενστάλαζαν τον σεξισμό ανάμεσα στα φύλα. Σκοπό μας ήταν η αναγνώριση αυτών των στερεοτύπων και εκλογίκευσή τους, ώστε να συνειδητοποιούμε τι βλέπουμε στις οθόνες μας και πόσο μας επηρεάζουν αυτά.
Ένα μήνυμα περνά εύκολα στο υποσυνείδητο μας όταν καθόμαστε χαλαροί και διασκεδάζουμε. Ευκολότερα από το να σας γράφουμε σοβαρά δοκίμια επί του θέματος ή να παρακολουθείτε συζητήσεις στην TV και εκεί είναι που ο περισσότερος κόσμος παραμένει κολλημένος σε παλιά στερεότυπα χωρίς καν να το συνειδητοποιεί.
Σας θέλουμε, λοιπόν, ΄΄Μικρούς εξερευνητές’’ από εδώ και πέρα και όχι απλά καταναλωτές εικόνων...
