Για κάποιο λόγο, τα τελευταία χρόνια, οι αναφορές σε βιντεοπαιχνίδια έχουν γίνει ένα αρκετά επίμαχο θέμα που αντιμετωπίζεται με κυνισμό και επιφυλακτικότητα, κυρίως χάρη στις προσπάθειες ορισμένων επιφυλακτικών ατόμων που βλέπουν την συμμετοχικότητα και την ποικιλία σαν ένα είδος διεμφυλικής συνωμοσίας με σκοπό να κυριαρχήσει πάνω στον κόσμο των ετεροφυλόφιλων πρωταγωνιστών.
Άσχετα από τα παραπάνω, οι LGBTQ αναφορές στα βιντεοπαιχνίδια δεν αποτελούν ούτε κατά διάνοια ένα νέο φαινόμενο· Στην πραγματικότητα, στα 90s, οι ομοφυλόφιλοι και διεμφυλικοί χαρακτήρες έκαναν την εμφάνιση τους συχνά στα media, συμπεριλαμβανομένου των βιντεοπαιχνιδιών. Το Moonmist αποτελεί ένα καλό παράδειγμα, καθώς είναι το πρώτο παιχνίδι που συμπεριελάμβανε ομοφυλόφιλο χαρακτήρα, παρόλο που η σεξουαλικότητα του ποτέ δεν ειπώθηκε ξεκάθαρα.
Το Dracula Unleashed, που βγήκε επτά χρόνια αργότερα, το 1993, ήταν το πρώτο που περιελάμβανε έναν γκέι χαρακτήρα σε έλλογο ρόλο, και το The Orion Conspiracy, ήταν βασικά το πρώτο παιχνίδι ever που χρησιμοποίησε τη λέξη ομοφυλόφιλος σε οποιοδήποτε πλαίσιο, το οποίο είναι αρκετά εντυπωσιακό εάν λάβουμε υπόψη την συνεχή διστακτικότητα της βιομηχανίας βιντεοπαιχνιδιών να ενδώσει σε παρόμοιες αναφορές σήμερα, εν έτη 2017.
Υπάρχουν τόσα πολλά θετικά παραδείγματα πρωτοποριακών αναφορών σε βιντεοπαιχνίδια, και μερικά εξίσου αντιπαραγωγικά . Το Resident Evil Code: Veronica για παράδειγμα συμπεριελάμβανε τον Alfred Ashford έναν διεμφυλικό χαρακτήρα ο οποίος κατέληξε στο τέλος του παιχνιδιού να παρουσιάζεται ως ένα ‘cross-dressing φρικιό’ και σεξουαλικά διεστραμμένος. Το Blazing Dragons, το κλασικό point-and-click παιχνίδι δράσης, αποτελεί ένα ακόμα παράδειγμα καθώς παρουσιάζει επανειλημμένως την ομοφυλοφιλία ως κάτι το κωμικό.
Εάν εξαιρέσουμε τα παραπάνω παραδείγματα, παρακάτω παρουσιάζονται 10 πρωτοποριακές αναφορές LGBTQ χαρακτήρων σε βιντεοπαιχνίδια…
1)Earthbound (1994)
Ο Tony είναι ο καλύτερος φίλος του Jeff Andonuts στο Earthbound, μέλος ομάδας και χαρακτήρας με τον οποίο μπορείς να επιλέξεις για να παίξεις. Είναι χαρακτήρας επανεμφανιζόμενος και ημι-κεντρικός όσον αφορά στην αφήγηση του παιχνιδιού. Είναι επίσης γκέι σύμφωνα με τον δημιουργό της σειράς, Shigesato Itoi, ο οποίος επιβεβαίωσε τον σεξουαλικό προσανατολισμού του χαρακτήρα σε συνέντευξη του το 2008, δηλώνοντας ότι ‘σε μία φυσιολογική και πραγματική κοινωνία, υπάρχουν παιδιά που είναι γκέι, και εγώ έχω πολλούς φίλους που είναι γκέι. Οπότε μου φάνηκε ωραίο να προσθέσω έναν στο παιχνίδι.’
Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού εμφανίζονται και άλλοι ομοφυλόφιλοι χαρακτήρες, συμπεριλαμβανομένου ενός ακόμα παιδιού στο clubhouse, αλλά κανείς δεν αντικατοπτρίζεται τόσο καθαρά όσο ο Tony. Η σεξουαλικότητα του δεν απεικονίζεται ποτέ στερεοτυπικά, αλλά υπάρχουν πολλά στοιχεία ενδεικτικά του σεξουαλικού του προσανατολισμού. Η σχεδόν εμμονή του με τον Jeff είναι αξιαγάπητη· επίσης, το ταπεραμέντο του αλλάζει σημαντικά όταν ο Jeff βρίσκεται στον χώρο, συγκριτικά με όταν δεν συμπεριλαμβάνεται στην ομάδα σου.
2)Chrono Trigger (1995)
Το role-playing παιχνίδι της Square Enix του 1995, περιλαμβάνει έναν βασικό κακό με το όνομα Flea, ο οποίος περιγράφεται ως απροσδιορίστου και ασυμβίβαστου φύλου. Σίγουρα, κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, το φύλο του χαρακτήρα είναι ασαφές· του απευθύνονται χρησιμοποιώντας αρσενικές αντωνυμίες, αλλά αυτός/η κάνει αρκετές παρατηρήσεις οι οποίες υποδηλώνουν ότι το φύλο δεν είναι και τόσο σημαντικό για αυτούς: ‘ Αρσενικό… θηλυκό… Ποιά η διαφορά; Η δύναμη είναι όμορφη, και εγώ έχω τη δύναμη’
Και το σημαντικότερο: η σεξουαλική ταυτότητα του/της Flea δεν αποτελεί αντικείμενο κοροϊδίας. Στο Chrono Cross, επιβεβαιώνεται ότι ο χαρακτήρας είναι άντρας παρά την εξωτερικευμένη απόρριψη των δομών που διέπουν τα δύο φύλα, της έντονα ροζ απόχρωσης των μαλλιών και της τυπικής γυναικείας ένδυσης. Ο Glenn (Frog) περιγράφει την εμφάνιση του χαρακτήρα ως μία ψευδαίσθηση· για παράδειγμα, το εικονίδιο του φύλου είναι αρσενικό. Αλλά αυτός/η βρίσκει ξεκάθαρα αδιάφορο να εμφανιστεί συμβατικά ανδροπρεπής- επομένως, απογοητεύοντας και μη- δεν συμμορφώνεται στις ισχύουσες κοινωνικές προσδοκίες, κάτι το οποίο τον/την κάνει μοναδικό/ή.
3)The Beast Within: A Gabriel Knight Mystery (1995)
Το Gabriel Knight: The Beast Within ήταν μπροστά από την εποχή του με πολλούς τρόπους, ‘ηταν ένας πραγματικός θρίαμβος· με αλληλεπιδραστική αφήγηση και επιβλητικό point-and-click gameplay. Οι απεικονίσεις των γυναικών και των ομοφυλόφιλων ήταν εξίσου προοδευτικές· Ιδιαίτερα η Grace Nakimura θεωρείται ένας χαρακτήρας-ορόσημο, θέτοντας τις βάσεις για απεικονίσεις γυναικών ως δυνατά και ικανά άτομα.
Στο παιχνίδι, ο βασικός ανταγωνιστής, o Baron Von Glower απεικονίζεται σεξουαλικά γοητευμένος από τον πρωταγωνιστή Gabriel Knight. Τελικά και ο Gabriel γίνεται κάπως δεκτικός, παραδεχόμενος έναν κάποιο θαυμασμό προς τον Von Glower, το οποίο υποδηλώνει ότι μπορεί και να ενεπλάκησαν σεξουαλικά. Παρομοίως, ο βασιλιάς Ludwig– ιστορική φιγούρα η οποία εμφανίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού- λέγεται ότι ήταν ομοφυλόφιλος.
Από αυτή την άποψη, το παιχνίδι σχετίζεται συμβολικά με την ομοφυλοφιλία μέσω της λυκανθρωπίας, η οποία επιτρέπει μία πιο μετρημένη και συνειδητοποιημένη προσέγγιση στο θέμα.
4)The Orion Conspiracy (1995)
Το πρώτο παιχνίδι που χρησιμοποίησε τη λέξη ομοφυλόφιλος σε οποιοδήποτε πλαίσιο, το Orion Conspiracy αναφέρεται στην έρευνα ενός πατέρα σχετικά με τον δολοφονία του αποξενωμένου γιού του σε έναν διαστημικό σταθμό στο μέλλον. Η έρευνα του, εν τέλει τον οδηγεί στον Steve Kaufmann, τον σύντροφο του γιού του ο οποίος κατηγορεί τον πρωταγωνιστή, Devlin McCormack ότι εκείνος ήταν που προκάλεσε την αποξένωση του ομοφυλόφιλου γιού του.
Αν και ρηξικέλευθο, οι ομοφυλοφιλικές αναφορές του Orion Conspiracy, όπως επίσης και οι απεικονίσεις βίας, οδήγησαν το ESRB ( Entertainment Software Rating Board) να το κατατάξει ως ‘κατάλληλο για εφήβους’. Εκτός των παραπάνω, το παιχνίδι προσεγγίζει το θέμα με αξιοπρόσεκτη ωριμότητα· αρχικά ο πρωταγωνιστής δυσκολεύεται πολύ στο να αποδεχτεί την άλλη ζωή του γιού του, αλλά εν τέλει μετανιώνει τις ίδιες του τα προκαταλήψεις.
Το σύμπαν του Orion Conspiracy είναι απάνθρωπο και ανελέητο- ο πολιτισμός ελέγχεται από εταιρείες και διεφθαρμένες κυβερνήσεις- αλλά, η κεντρική αφήγηση διέπεται από κατανόηση. Μιλάει για έναν πατέρα που πενθεί, ο οποίος μαθαίνει να αποδέχεται τον ομοφυλόφιλο γιό του σε έναν κόσμο που οι περισσότεροι άνθρωποι κοιτάνε μόνο τον εαυτό τους.
Fallout 2 (1998)
Πριν το Mass Effect, το Skyrim και το Witcher 3 αρχίσουν να απεικονίζουν ομοφυλόφιλους χαρακτήρες σε ομαλοποιημένες και εποικοδομητικές σχέσεις, το Fallout 2 άνοιγε καινούργιους δρόμους όντας το πρώτο παιχνίδι που περιελάμβανε ως επιλογή παιχνιδιού, γάμους ανάμεσα σε άτομα του ιδίου φύλου. Μέσα στο παιχνίδι, οι παίκτες μπορούσαν να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο διαφορετικούς συντρόφους την Miria ή τον Davin, ανάλογα με τις προσωπικές προτιμήσεις τους. Μάλιστα, ο Davin ήταν πιο αποτελεσματικό μέρος της ομάδας καθώς ενθάρρυνε τους άνδρες παίκτες να προχωρήσουν με την ομοφυλοφιλική επιλογή.
Η τάση αυτή θα συνεχιζόταν και το 2004 όταν βγήκε το Fable, το οποίο επέτρεπε στους παίκτες να παντρευτούν πολλούς χαρακτήρες, που όμως δεν ήταν επιλέξιμοι στο παιχνίδι, συμπεριλαμβανομένου ανδρών και γυναικών. Από τότε, η Bethesda Softworks και η BioWare πρωτοπόρησαν σε αυτόν τον συγκεκριμένο τομέα· Το Skyrim, το Dragon’s Age, το Mass Effect και το Fallout 4 επιτρέπουν στους παίκτες να ταιριάξουν μία γκάμα NPC (Non-Player Characters), ανεξαρτήτως φυλής ή φύλου. Παρά την ‘ελαστικότητα’ στην απεικόνιση σχέσεων του ίδιο φύλου που έχει δείξει η Nintendo στο Tomodachi Life, έχει αλλάξει εξίσου την άποψη της πάνω στο θέμα, υποσχόμενη ότι όσο προχωράει, θα περιλαμβάνει ακόμα περισσότερα στα παιχνίδια της.
6)Final Fantasy VIII (1999)
H Adel είναι μία μοχθηρή κακός στο Final Fantasy VIII. Δεν έχει καμία αίσθηση ηθικής και ως μοναδικό κίνητρο της προβάλλεται η προσωπική της ικανοποίηση. Είναι ειδική στην χειραγώγηση και πεινασμένη για εξουσία τα οποία και την κάνουν αληθινά ενδιαφέρουσα ως δευτερεύων ανταγωνιστή, μια ευχάριστη νότα μέσα στο πρωτοφανές χάος και στην καταστροφή. Η εμφάνιση της είναι ανδροπρεπής· πράγματι, στην Νοτιοαμερικανική έκδοση του παιχνιδιού περιγράφεται ως γυναίκα με τυπικά ανδρικά χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, στην γαλλική έκδοση του Final Fantasy VIII, η Adel περιγράφεται ως intersex, καθώς οι περισσότεροι χαρακτήρες αναφέρονται σε αυτήν χρησιμοποιώντας εναλλάξ αρσενικές και θηλυκές αντωνυμίες. Αυτό θα μπορούσε να δικαιολογηθεί ως μεταφραστικό ζήτημα· Ωστόσο στα Ιαπωνικά, η λέξη ‘mahou’ σημαίνει μάγισσα/μάγος και περιλαμβάνει και τα δύο φύλα. Στα Αραβικά, το όνομα ‘Adel’ αποτελεί μία εναλλακτική μεταγραφή του ονόματος ‘Adil’· στις Σκανδιναβικές χώρες, το όνομα αυτό αποτελεί συντόμευση του, Adolf– και τα δύο τυπικά ανδρικά ονόματα.
Είναι η Adel η κακιά εν τέλει; Η απάντηση είναι ναι· ωστόσο το να είναι ένας χαρακτήρας δυσάρεστος αλλά και καλογραμμένος δεν αναιρεί το ένα το άλλο, και η Adel είναι μία από τις πιο αξιομνημόνευτες και γοητευτικές κακές.
7)Star Ocean: The Second Story (1999)
Το Star Ocean: The Second Story επιτρέπει στους παίκτες να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο χαρακτήρες για να παίξουν, τον Claude ή τη Rena– καθένας εκ των οποίων διέθετε έναν συγκεκριμένο αριθμό σχέσεων τις οποίες μπορούσε να επιλέξει . Η Rena, για παράδειγμα, μπορεί να κάνει σχέση με άλλη γυναίκα-σύντροφο, την Precis, έχοντας ως αποτέλεσμα διαφορετικά endings αναλόγως της δυναμικής των σχέσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν 87 διαφορετικά endings, αρκετά από τα οποία απαιτούν από τους παίκτες να ‘κυνηγήσουν’ ομοφυλόφιλους χαρακτήρες. Λέγεται ότι οι ομόφυλες σχέσεις ήταν περισσότερο πλατωνικές και ρομαντικές, κυρίως επειδή το παιχνίδι ήθελε να διατηρήσει τη σήμανση «Ε» από το ESRB. Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, το Star Ocean: The Second Story ήταν το πρώτο παιχνίδι της σειράς που κυκλοφόρησε εκτός Ιαπωνίας-επομένως, ακόμα κι αυτές οι σχέσεις μετριάστηκαν, εν τέλει, τέθηκαν ενώπιον αρκετά μεγαλύτερου κοινού.
8)Persona 2: Innocent Sin
Έχοντας κυκλοφορήσει για το PlayStation, το Persona 2: Innocent Sin περιλαμβάνει δύο σαφώς γκέι χαρακτήρες, ένας εκ των οποίων τυχαίνει να είναι ο πρωταγωνιστής, ο Suou Tatsuya , ο οποίος μπορεί να κάνει σχέση κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού με έναν άλλο αρσενικό χαρακτήρα, τον Kurosu Jun.
Εναλλακτικά, ο Tatsuya μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε δύο θηλυκούς χαρακτήρες, τη Lisa ή τη Maya, καμία από τις οποίες όμως δεν βγάζει νόημα από αφηγηματικής απόψεως. Εξάλλου, ο Tatsuya και ο Jun είναι αποξενωμένοι παιδικοί φίλοι που έχουν διατηρήσει ένα συναισθηματικό δέσιμο μέσα στα χρόνια παρά τη συνεργασία του Jun με τον κύριο ανταγωνιστή του, κάνοντας τον έτσι μία ακόμη καταλληλότερη επιλογή.
Υπάρχουν επίσης κι άλλοι LGBTQ χαρακτήρες μέσα στη σειρά, συμπεριλαμβανομένης της διεμφυλικής μάντισσας Sumaru Genie, αλλά κανένας από αυτούς δεν είναι όσο σημαντικοί είναι ο Tatsuya και ο Jun. Η σχέση τους είναι ξεκάθαρα η πιο ευχάριστη, καθώς και αυθεντικά επιτακτική. To combo της επαφής τους είναι συντριπτικό, και αποτελεί καταλυτικό παράγοντα για το παιχνίδι.
9)Final Fantasy IX (1999)
Το Final Fantasy IX της Square περιλαμβάνει μία φυλή χωρίς φύλο, την Qu– τα μέλη της οποίας με την σχεδόν καρτουνίστικη και υπερβολική εμφάνιση τους, είναι σαν να απορρίπτουν τις προκαταλήψεις και τις δομές που διέπουν τα δύο φύλα. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού αναφέρονται ως αυτός/η, συμπεριλαμβανομένου του επιλέξιμου χαρακτήρα Quina Quen– του οποίου η σεξουαλικότητα αλλά και το φύλο δεν αποκαλύπτονται ποτέ παρά τις προφανείς πανσεξουαλικές διαστάσεις που αντιπροσωπεύει.
Η εμφάνιση του/της είναι αναμφίβολα κωμική- ιδιαίτερα η γλώσσα- αλλά, είναι εύκολα ένας/μία από τους πιο αξιαγάπητους χαρακτήρες στο παιχνίδι. Ο/Η Quina είναι καλοσυνάτος/η και περιπετειώδης, φέροντας ένα θετικά ανάλαφρο στοιχείο σε νέες εμπειρίες- κάποιες φορές εις βάρος του/της. Αργότερα στο παιχνίδι, του/της δίνεται η επιλογή να παντρευτεί έναν άντρα, τον Vivi – γάμος ο οποίος θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο πρώτος πανσεξουαλικός γάμος που έχει παρουσιαστεί σε ένα βιντεοπαιχνίδι, καθώς κανένας από τους δύο χαρακτήρες δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την σεξουαλική συνεύρεση.
10)The Sims 2 (2001)
Ω, ναι καλά καταλάβατε. Το The Sims πρωτοτύπησε το 2001 με ένα διαφημιστικό σποτάκι στο οποίο δύο άντρες φαίνεται να βγαίνουν ραντεβού. Πραγματικά απίστευτο- η ομαλοποίηση των σχέσεων ανάμεσα σε άτομα του ίδιο φύλου στα βιντεοπαιχνίδια πήρε τόσο πολύ καιρό, ώστε η διαφήμιση των σχέσεων αυτών στην τηλεόραση να αποτελεί κεντρικό άξονα της εμπειρίας του παιχνιδιού. Στο παιχνίδι- εάν ενεργοποιηθεί η εξέλιξη ιστορίας- οι Sims μπορούν να επιδιώξουν, με πλήρη αυτονομία, σχέσεις με άτομα του ίδιο φύλου.
Δυστυχώς, η δυνατότητα αυτήν αφαιρέθηκε από την Nintendo στις εκδόσεις των The Sims για το Gameboy Advance και το DS- κανένα εκ των οποίων δεν επέτρεπε σχέσεις ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου. Από τότε, η Nintendo άλλαξε αυτή της τη στάση, υποσχόμενη ότι θα περιλαμβάνονται ομόφυλες σχέσεις στο Tomodachi Life 2 παρά τους ισχυρισμούς που κυκλοφορούσαν στο παρελθόν· ότι δηλαδή η απεικόνιση ομοφυλοφυλικών σχέσεων αποτελούσε ‘ πολιτική τοποθέτηση’. Άσχετα με τα παραπάνω, η Maxis, η Electronic Arts και το Sims πρόλαβαν την Nintendo για πάνω από μία δεκαετία.
Το The Sims από πάντα αποτελούσε μία αξιοθαύμαστη περιεκτική σειρά παιχνιδιών. Στην πραγματικότητα, το The Sims 4 έβγαλε στα μέσα του 2016 ένα update το οποίο επιτρέπει στους παίκτες να δημιουργήσουν ουδέτερα σεξουαλικά χαρακτήρες καθώς και τρανσέξουαλ, επεκτείνοντας έτσι σημαντικά τις επιλογές εξατομίκευσης, πράγμα το οποίο ποτέ δεν είναι κακό.
Μετάφραση: Χρυσανθέμη Μιχάλη
