Νομίζω ότι μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι οι κινηματογραφικές βιογραφίες είναι κάτι πολύ ανούσιο. Πέρα του ότι αποτελούν μία τακτική την οποία η βιομηχανία του σινεμά καπηλεύεται τις ζωές των ανθρώπων παρουσιάζοντάς τις τις περισσότερες φορές σαν παραμύθι είναι και μία μορφή αφήγησης η οποία σπάνια παρουσιάζει κάτι ενδιαφέρον. Και είναι και κάπως λογικό. Σαν άνθρωποι τις περισσότερες φορές δεν καταφεύγουμε στην τέχνη επειδή αναζητούμε την πραγματικότητα, αλλά επειδή θέλουμε να ξεφύγουμε από αυτήν. Και η φόρμα του biopic προσφέρει αυτό το πράγμα. Μία αφορμή να ξεφύγουμε από την καθημερινή ζωή παρακολουθώντας έναν άνθρωπο ο οποίος υπήρξε (ή υπάρχει) μέσα από τα κιάλια της μυθοπλασίας και του μύθου και ίσως -ποιος ξέρει- να βλέπουμε και τους εαυτούς μας μέσα από αυτούς. Δυστυχώς όμως η πλειοψηφία των βιογραφιών επικεντρώνεται πολύ επιδερμικά στα πάθη των ανθρώπων και προτιμούν να αναπτύξουν τις ιστορίες τους σαν μία απλή αφήγηση γεγονότων χωρίς καμία εμβάθυνση ή ουσιαστική εξέλιξη. Επίκεντρό τους δεν είναι ο άνθρωπος αλλά τα γεγονότα, μετατρέποντας τον μύθο σε μυθοπλασία. Γιατί ας μη γελιόμαστε, η ζωή είναι βαρετή. Και το σινεμά δεν πρέπει να είναι.
Pablo Larrain: Ένας αιρετικός βιογράφος
Ο χιλιανός σκηνοθέτης Pablo Larrain, είναι ένας άνθρωπος ο οποίος έχει συνδέσει τον εαυτό του με τα biopics. Αν και έχει ασχοληθεί και με άλλες θεματολογίες όπως τη σειρά Lisey’s Story ή το Ema από το 2015 και μετά οι περισσότερες ταινίες του αφορούν μεγάλες προσωπικότητες είτε της χώρας του όπως το Neruda και το El Conde, είτε μεγάλων προσωπικοτήτων της ιστορίας όπως η Jackie Kennedy με το Jackie ή το Spencer που αφορούσε την πριγκίπισσα Νταϊάνα. Όμως ο Larrain κάνει κάτι διαφορετικό. Δεν επιλέγει να δείξει πως τα πρόσωπα με τα οποία ασχολείται κατέληξαν να είναι αυτοί που είναι. Αντιθέτως, εστιάζει σε μία προσωπική στιγμή των χαρακτήρων και χτίζει γύρω από αυτή την ιστορία του. Κάτι τέτοιο κάνει και με το Maria, την πολυαναμενόμενη ταινία του για την τεράστια τραγουδίστρια της όπερας Μαρία Κάλλας. Δύο είναι τα πράγματα που κάνουν την ταινία να ξεχωρίζει: πρώτον η επιλογή της πρωταγωνίστριας η οποία δεν είναι άλλη από την Angelina Jolie και δεύτερον η υπόθεση της ταινίας η οποία τοποθετείται στον τελευταίο χρόνο της Κάλλας και στη ζωή της στο Παρίσι του 1970. Και οι δύο επιλογές βοηθάνε στη δραματουργία της ίδιας της ταινίας η οποία δεν επιθυμεί να αναδείξει την Κάλλας ως αυτό που είναι (άλλωστε όλος ο κόσμος το ξέρει ατό) αλλά τα πάθη της και τις εσωτερικές της διαμάχες που καλείται να αντιμετωπίσει απέναντι στη φθορά και στον επικείμενο θάνατό της, τόσο καλλιτεχνικά όσο και φυσικά. Ο θεατής δεν παρακολουθεί την ταινία παθητικά, αλλά μέσα από τα μάτια της Κάλλας βλέπει τον κόσμο όπως θα μπορούσε να τον βλέπει αυτή. Στον κόσμο της όλοι ακούνε και τραγουδάνε όπερα, όλος ο κόσμος μιλάει για αυτή χρησιμοποιώντας βαρύγδουπες εκφράσεις και τσιτάτα και οι μόνοι άνθρωποι που αποτελούν πλέον τον κόσμο της είναι οι δύο υπηρέτες της . Η ταινία ξεκινάει με ένα τηλεοπτικό συνεργείο το οποίο έρχεται να πάρει συνέντευξη από την Κάλλας προσπαθώντας να καταλάβουν ποια είναι τελικά. Όλη η ιστορία είναι μία αναζήτηση χαμένης ταυτότητας. Η ίδια η πρωταγωνίστρια αναφέρεται πλέων στον εαυτό της ως Μαρία και όχι ως Κάλλας και μέσα από τις αφηγήσεις της προσπαθεί να βρει αν πλέον υπάρχει ένας χώρος για αυτό που είναι τώρα. Όχι αυτό που ήταν, αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Αλλά για αυτό που είναι τώρα. Άλλωστε αυτός είναι και ο μεγαλύτερος φόβος ενός καλλιτέχνη. Για το αν μπορεί να είναι ο καλύτερος ακόμα και όταν οι καιροί φαίνεται να τους ξεπερνάνε.
Jolie- Από τη Μαρία στην Κάλλας
Και πάμε στο πιο επίμαχο στοιχείο της ταινίας. Η Angelina Jolie εμφανισιακά τουλάχιστον δεν έχει ουδεμία σχέση με την κορυφαία Ελληνίδα υψίφωνο. Αλλά αυτό είναι κάτι που δεν ενδιαφέρει τον Larrain. Η κορυφαία ηθοποιός ερμηνεύει την Κάλλας αρκετά γειωμένα με μερικές εξάρσεις υπερβολής σε κάποια σημεία που όμως αρμόζουν αρκετά στον χαρακτήρα που υποδύεται. Η επιλογή της φαίνεται να έχει και μία δεύτερη ανάγνωση όπου μία αρχετυπική πλέον προσωπικότητα ερμηνεύεται από μια ηθοποιό είδωλο των προηγούμενων δεκαετιών. Είναι αλήθεια ότι όπως και η Κάλλας της ταινίας, η Jolie έχει απομακρυνθεί αρκετά από την οθόνη τα τελευταία χρόνια κάνοντας ελάχιστους επιλεγμένους ρόλους. Άρα ίσως στο πρόσωπο της La Divina να συναντάμε και μια Jolie η οποία για πολλούς πλέον θεωρείται ξεπερασμένη και irrelevant για τα τωρινά δεδομένα. Αν και την παράσταση κλέβουν αναμφίβολα οι δύο υπηρέτες που ερμηνεύονται εξαιρετικά από τον Pierfrancesco Favino και την Alba Rohwracher η Jolie είναι το μεγάλο ατού της ταινίας, εναλλάσσοντας τη συμπεριφορά της από τρυφερή σε βλοσυρή ντίβα αλλά και σε ένα μικρό παιδί που αγαπούσε το τραγούδι όσο τίποτα άλλο.
Το Maria είναι μια πολύ καλή ταινία, αρκεί να μην περιμένεις να δεις μια συμβατική βιογραφία. Η ταινία του Larrain ακροβατεί επιδέξια ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη μυθοπλασία παρουσιάζοντάς μας μια ιστορία η οποία ειδικά στο τέλος θυμίζει περισσότερο αγιογραφία. Όχι όμως μία αγιογραφία που εξυμνεί έναν θεό αλλά το μεγαλείο μίας τεράστιας γυναίκας που κατάφερε να γίνει σπουδαία. Ή ακόμα καλύτερα, τη Μαρία που έγινε Κάλλας.
