Βιογραφίες του Καρλ Μαρξ κυκλοφορούν αμέτρητες, όπως και πολλών άλλων μεγάλων φιλοσόφων αλλά και σημαντικών επαναστατών. Από αυτές, καθώς και από απομνημονεύματα ανθρώπων που ήταν στον κοινωνικό του κύκλο, με κυριότερους τους Ένγκελς και Λαφαργκ, έχουμε μάθει πολλές λεπτομέρειες για τη ζωή του μεγάλου γερμανού φιλοσόφου που διακήρυξε ότι η εργατική τάξη πρέπει να ενωθεί σε όλο τον κόσμο για να σπάσει τις αλυσίδες με τις οποίες την έχει δέσει ο καπιταλισμός. Επίσης, πέρα από βιογραφίες, κυκλοφορούν και αμέτρητες εισαγωγές στη φιλοσοφία του Μαρξ. Διάφοροι στοχαστές, μελετητές, πολιτικοί ή και επαναστάτες της εποχής τους επιχείρησαν να εκλαϊκεύσουν το έργο του Μαρξ, παρουσιάζοντάς το μέσα από εισαγωγές που επιχειρούσαν να συμπυκνώσουν το πλούσιο διανοητικό έργο του, φυσικά κάνοντας τις δικές τους ερμηνείες συχνά διά της κοπτοραπτικής των κειμένων, των αποσπασμάτων ή και αναπροσαρμόζοντας ολόκληρες θεωρίες του Μαρξ, προκειμένου να ταιριάξουν στις δικές τους αντιλήψεις και κοσμοθεωρίες. Η διάχυση των μαρξιστικών ιδεών διαστρεβλώνοντάς τες είναι ένα φαινόμενο που εντοπίζεται ήδη από τις απαρχές του κομμουνιστικού κινήματος και έγινε η αιτία που οδήγησε τον Μαρξ να δηλώσει ότι ο ίδιος «δεν είναι μαρξιστής».
Κάτι όμως λιγότερο συνηθισμένο σε αντίθεση με τα προηγούμενα, είναι ο συνδυασμός του πλούτου που έχουν προσφέρει οι διάφορες βιογραφίες και μελέτες του έργου του Μαρξ για τη μεταφορά τους σε μια πιο προσιτή στο ευρύ αναγνωστικό κοινό φόρμα, όπως είναι αυτή των comics. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν έχουν βγει και στο παρελθόν comics που έθεταν στο κέντρο τη φιλοσοφία του Μαρξ ή τη βιογραφία του. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα ελληνικά κυκλοφορούν παλιότερες εκδόσεις με βιογραφίες του Μαρξ σε comic, αλλά και μία μεταφορά αυτοτελώς του Κομμουνιστικού Μανιφέστου σε comic, ενώ μάλλον ο ιδανικότερος συνδυασμός εισαγωγής στον μαρξισμό και comic (που να έχει μεταφραστεί στα ελληνικά) είναι το Μαρξ: Τρόπος Χρήσης του Ντανιέλ Μπενσαΐντ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΨΜ και στο οποίο ο σημαίνον αυτός μαρξιστής και επαναστάτης της εποχής μας συνεργάστηκε με τον σκιτσογράφο Σαρμπ, ο οποίος εξέδιδε τα σχέδιά του στο Charlie Hebdo μέχρι τη δολοφονία του κατά την αιματηρή επίθεση στα γραφεία του γαλλικού περιοδικού το 2015. Εκεί ο Μπενσαΐντ ανέπτυξε κάποιες από τις επαναστατικές ιδέες του Μαρξ τις οποίες θεώρησε τις σημαντικότερες με τις οποίες πρέπει να έρθει σε επαφή ο αναγνώστης σε σύνδεση με τα σημερινά πολιτικά ζητήματα, προκειμένου να πάρει μία πρώτη ουσιαστική γεύση απ’ το μαρξιστικό τρόπο σκέψης και δράσης.
Στη σειρά των comic βιογραφιών του Μαρξ έρχεται να προστεθεί το comic Μαρξ: Μια Βιογραφία σε Σκίτσα των Corinne Maier και Anne Simon που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη. Οι Maier και Simon ανέλαβαν το δύσκολο έργο μέσα σε λίγες σελίδες να μεταφέρουν στοιχεία από ολόκληρη τη ζωή και το έργο του Καρλ Μαρξ και σε μεγάλο βαθμό ανταπεξήλθαν επιτυχώς στην αποστολή τους.
Οι Maier και Simon επέλεξαν να βιογραφήσουν τον Μαρξ παρουσιάζοντας χρονολογικά την ιστορία της ζωής του. Έτσι στα καρέ του comic τους βλέπουμε να περνάει από μπροστά μας σε γρήγορα στιγμιότυπα η ζωή του Γερμανού επαναστάτη φιλοσόφου, την οποία γνωρίζουμε από τις προαναφερθείσες βιογραφίες και τα απομνημονεύματα των οικείων του. Έτσι οι δημιουργοί επιλέγουν να ασχοληθούν με το έργο του Μαρξ σε συνάρτηση με την προσωπική του ζωή και διανοητική ανάπτυξη, κάτι που κρίνεται κατ’ αρχάς εύστοχο, καθώς με αυτό τον τρόπο μπορεί να κατανοήσει ο αναγνώστης την αιτία της ωρίμανσης που συναντούμε στο έργο του ανάλογα με την περίοδο που γράφει και την οποία έχουν μελετήσει και ερμηνεύσει ποικιλοτρόπως οι σημαντικότεροι εκ των μελετητών του έργου του. Επιπλέον η τοποθέτηση των διανοητικών του έργων στον ιστορικό χρόνο έχει το επιπλέον πλεονέκτημα ότι ο αναγνώστης γνωρίζει και σημαίνοντα ιστορικά γεγονότα που επηρέασαν τις πολιτικές και φιλοσοφικές ιδέες του Μαρξ, όπως είναι οι επαναστάσεις του 1848 αλλά και η Παρισινή Κομμούνα.
Όμως η διαπλοκή βιογραφίας και φιλοσοφίας στο συγκεκριμένο comic σε κάποια σημεία χάνει την αναγκαία ισορροπία και αφιερώνει περισσότερο χρόνο σε ιστορίες από τη ζωή του Μαρξ οι οποίες δεν έχουν και τόση αξία, ειδικά όταν επαναλαμβάνονται σαν μοτίβα για μακρά διαστήματα και σπαταλούν πολλές σελίδες, όπως το γεγονός ότι πολύ συχνά ο Μαρξ και η οικογένειά του βρίσκονταν σε οικονομικά αδιέξοδα λόγω των χρεών του φιλοσόφου, από τα οποία συνήθως τους ξελάσπωνε ο Ένγκελς. Αυτές οι ιστορίες έχουν ένα ενδιαφέρον και επιτυγχάνουν τον σκοπό τους που είναι να διατηρηθεί μια ευχάριστη διάθεση στην αφήγηση του comic, όμως τελικά καταλήγουν να «τρώνε» σελίδες από την φιλοσοφία και τις πολιτικές ιδέες του Μαρξ, η διαχρονικότητα των οποίων είναι και ο λόγος που συνεχίζουν να τραβούν το ενδιαφέρον βιογραφίες για το πρόσωπό του.
Η παρουσίαση της φιλοσοφίας και των επαναστατικών ιδεών του Μαρξ αυτές καθεαυτές έχουν δυνατά αλλά και αδύνατα σημεία μέσα στο comic. Στα θετικά σίγουρα μπορούμε να προσμετρήσουμε το γεγονός ότι υπάρχουν στιγμές που η εικονογράφηση των θεωρητικών ιδεών του Μαρξ μπορεί να βοηθήσει έναν νεαρό ή γενικώς αρχάριο αναγνώστη να έρθει σε μια πρώτη εισαγωγική επαφή με δύσκολες έννοιες, οι οποίες αν του παρουσιάζονταν κατευθείαν από το πρωτότυπο κείμενο το πιθανότερο είναι να τον αποθάρρυναν να προσπαθήσει να τις κατανοήσει. Αντιθέτως η προσπάθεια απλοποίησης για παράδειγμα της θεωρίας του Μαρξ για τις κρίσεις του καπιταλισμού είναι μία αξιέπαινη πλευρά του comic, η οποία δικαιολογεί και την ανάγκη ενός τέτοιου έργου, η οποία είναι να δώσει μια πρώτη εισαγωγική επαφή με τις ιδέες του Μαρξ σε ένα νέο κοινό, να το προβληματίσει και να το κάνει να ενδιαφερθεί να κατανοήσει τη φιλοσοφία του Γερμανού φιλοσόφου μέσα από τη συστηματικότερη ανάγνωση του έργου του. Η απλοποίηση των θεωριών του Μαρξ είναι μία διεργασία που πάντοτε απασχολούσε τους επαναστάτες και τους μαρξιστές γενικότερα, ήδη από την εποχή του Λένιν. Βέβαια εμείς μπορούμε να θυμόμαστε την πιο εύθυμη προσπάθεια απλοποίησης της θεωρίας της υπεραξίας, που τραγούδησε με πολύ κέφι ο Λουκιανός Κηλαηδόνης.
Στα αρνητικά του έργου των Maier και Simon πρέπει να σημειώσουμε το γεγονός ότι δεν αποφεύγουν να κάνουν κι αυτές μία δική τους ερμηνεία του έργου του Μαρξ, η οποία να ταιριάζει στις δικές τους πολιτικές και ιδεολογικές αντιλήψεις, όπως έχουν κάνει και πολλοί άλλο «βιογράφοι» του Μαρξ στο παρελθόν. Ειδικότερα στο τέλος του comic κάνουν ένα άλμα από την εποχή του Μαρξ στην εξέλιξη της μαρξιστικής σκέψης και του κομμουνιστικού κινήματος, προκειμένου να συνδέσουν τις ιδέες του Μαρξ με τη σημερινή καπιταλιστική κρίση και να αναδείξουν την επικαιρότητα της φιλοσοφίας του. Όμως παρά την πολύ ενδιαφέρουσα αυτή σύνδεση του θέματος του comic με σημερινά πολιτικά ζητήματα, στο ενδιάμεσο κάνουν τη δική τους κριτική στις επαναστατικές απόπειρες του 20ου αιώνα, τοποθετούμενες στο στρατόπεδο της κυρίαρχης αφήγησης περί ανελεύθερης Ανατολής και δημοκρατικής Δύσης, σκιτσάροντας στιγμιότυπα όπως τα τανκς στην Τσεχοσλοβακία και την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, θυμίζοντάς μας τη ρητορική του Ψυχρού Πολέμου περισσότερο, παρά ένα στοχασμό που εμπνέεται -έστω και κριτικά- από τη μαρξιστική θεωρία. Γιατί η μαρξιστική θεωρία είναι στον πυρήνα της επαναστατική και όσο κι αν έχουν γίνει και στο παρελθόν διάφορες απόπειρες να αφαιρεθούν αυτά τα επαναστατικά στοιχεία, τελικά πάντα το «φάντασμα του κομμουνισμού» επιστρέφει για να επαναφέρει την ανάγκη της επαναστατικής ανατροπής της καταπιεστικής καπιταλιστικής κοινωνίας και της οικοδόμησης ενός άλλου συλλογικού τρόπου ζωής, όπου στο κέντρο του θα βρίσκονται οι άνθρωποι και όχι τα κέρδη.
Παρά το γεγονός όμως ότι το comic των Maier και Simon δεν είναι αψεγάδιαστο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει μια ευκαιρία, αφού ως επί το πλείστον πετυχαίνει το σκοπό του, που είναι να αποτελέσει μια ευχάριστη εισαγωγή στη ζωή και το έργο του Μαρξ, η οποία απευθύνεται κυρίως σε νεότερους αναγνώστες οι οποίοι έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με αυτό το ογκώδες αλλά και τόσο σημαίνον έργο στην ιστορία της ανθρώπινης σκέψης.
