Μια πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση στο θέατρο Σημείο φέρνει στο προσκήνιο ζητήματα εναντίωσης στον κρατικό μηχανισμό μέσα από την ιστορία δυο αδερφών που ζουν στα βουνά του Ολύμπου ως ληστές το 1925.
Ζητήματα πολιτικής ιστορίας απασχολούν όλο και συχνότερα το αστικό μπλοκ, στην προσπάθειά του να παραχαράξει τα απομεινάρια της συλλογικής μνήμης, επιβεβαιώνοντας και ιδεολογικά την ηγεμονία του. Στην σύγχρονη ελληνική ιστορία βρίθουν όμως τα παραδείγματα που με αυθόρμητες κινήσεις επιβεβαιωνόταν η ρήση «αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι πάντα ίδιος είναι ο λαός».
Το MUTE διαβάζει αντισυμβατικά την ελληνική ιστορία των αρχών του 20ου αιώνα, μέσα από τις δραστηριότητες μιας ομάδας ληστών. Αυτοί οι ληστές είναι μέρος του φαινομένου της «κοινωνικής ληστείας», την οποία ο Έρικ Χόμπσμπάουμ έχει μελετήσει στο έργο του «Ληστές». Γνωστοί σε όλους μας εξάλλου είναι οι μύθοι για τους ληστές ως Ρομπέν των Δασών, που έκλεβαν απ’ τους πλούσιους και τα μοίραζαν στους φτωχούς, οι οποίοι είχαν κομμάτια αλήθειας. Οι «κοινωνικοί ληστές» του 19ου και του 20ου αιώνα διαφοροποιούνταν απ’ τους άλλους παραβάτες του νόμου, γιατί ενώ θεωρούνταν κακούργοι από τους άρχοντες και το κράτος, οι ίδιοι παρέμεναν μέσα στην αγροτική κοινωνία και οι τοπικοί πληθυσμοί συνήθως τους θεωρούσαν ήρωες, προστάτες, αγωνιστές της δικαιοσύνης, γι’ αυτό και συχνά τους βοηθούσαν και τους στήριζαν. Ως αποτέλεσμα της στήριξης απ’ την τοπική τους κοινωνία οι κοινωνικοί ληστές, όταν κατέβαιναν απ’ το βουνό δεν επιτίθονταν στις ιδιοκτησίες των συγχωριανών τους, αλλά στις περιουσίες των τσιφλικάδων ή των περαστικών (που συχνά ήταν έμποροι).
Ουσιαστικά, το έργο αναδεικνύει το φαινόμενο της κοινωνικής ληστείας, τοποθετώντας το στο βουνό του Ολύμπου των αρχών του 20ου αιώνα. Η παραβατική δραστηριότητα των καπεταναίων του βουνού και των συντρόφων τους παρουσιάζεται από πολλές οπτικές, χωρίς όμως να εξιδανικεύεται. Βασικοί εχθροί τους είναι οι τσιφλικάδες και το κράτος (που έχει επικηρύξει τα κεφάλια τους) και γι’ αυτό κι αυτοί παλεύουν για τους ίδιους, αλλά και για τις ζωές των φτωχών χωρικών. Όμως ο κόσμος των ληστών παραμένει ένας κόσμος βίαιος και παραβατικός, βασισμένος σε πρωτόγονες μορφές κοινωνικής ύπαρξης, στην επιβολή της δύναμης και σε αρχέγονα ένστικτα. Με αυτό τον τρόπο στο MUTE ο κοινωνικός ληστής δεν εξιδανικεύεται, αλλά παρουσιάζεται ως αντίδραση στη σκληρή εκμετάλλευση του κράτους και των τσιφλικάδων και στη δύναμη των όπλων του στρατού και των κεφαλοκυνηγών.
Σκηνοθετικά, επιλέγεται με τον αρτιότερο τρόπο να αναπαρασταθούν σκηνές βίας τόσο στο βουνό όσο και στον κάμπο και τα κτήματα των τσιφλικάδων. Οι εικόνες απόδοσης κοινωνικής δικαιοσύνης ζωντανεύουν με την πολυεπίπεδη αφήγηση και την ελάχιστη συνοδεία μουσικής υπόκρουσης, που δημιουργείται μπροστά στον θεατή από έναν μουσικό. Στο MUTE η έκθεση των έξι ηθοποιών είναι συνεχής, καθώς δεν φεύγουν ποτέ από την σκηνή, απλά υποδύονται σε κάθε σκηνή το πρόσωπο που απαιτείται από την πλοκή, εκτός από τους ηθοποιούς για τα δύο αδέρφια. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει το ηθογραφικό στοιχείο. Λαϊκές παραδόσεις, θρησκευτικές παραβολές και μύθοι, μπλέκονται με την σκληρή ζωή στο βουνό, σε μια μόνιμη αμφιταλάντευση ανάμεσα στην ζωή και το θάνατο. Το μακάβριο δεν λείπει επίσης από την παράσταση. Χωρίς ούτε μια σταγόνα αίματος, απλά παίζοντας στο διαμορφωμένο χώρο με χώμα της σκηνής, γίνονται αποκεφαλισμοί, δολοφονίες, παραδειγματικές τιμωρίες, λαμβάνει στην ουσία χώρο η ταξική αναμέτρηση με το Κράτος και τους εκφραστές του.
Αυτές οι σκηνές μοιάζουν ανέλπιστα γνώριμες για ένα θεατή στο σήμερα. Ο ίδιος δεν έχει βιώσει Βαλκανικούς και Παγκόσμιους πολέμους, τον ξεριζωμό στην Μικρά Ασία και την περίοδο αβασίλευτης δημοκρατίας που σηματοδοτεί την «αλλαγή φρουράς» στην διακυβέρνηση του τόπου. Το δικό του παρόν καθορίζεται από την εργασιακή ανασφάλεια και το υπαρξιακό άγχος, αποκύημα των εκμεταλλευτικών σχέσεων σε περιόδους κοινοβουλευτικού ολοκληρωτισμού. Μια σύγχρονη φυγή στο βουνό αρκεί για να τα λύσει όλα;
«Mute» του Γιώργου Αδαμαντιάδη
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Στέλιος Πατσιάς
Σκηνικά – Κοστούμια: Γιάννης Μυρσιώτης
Σχεδιασμός φωτισμού: Δημήτρης Λογοθέτης
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Κόκου
Παραγωγή: Memento Mori
Οργάνωση Παραγωγής: Έλενα Σταματίου
Σχεδιασμός αφίσας: Ιωάννης Οικονομάκης
Παίζουν με αλφαβητική σειρά: Γιώργος Αδαμαντιάδης, Νικόλας Αλεξίου, Παύλος Ιορδανόπουλος, Σήφης Μηλιαράκης, Αλέξανδρος Σιάτρας, Χρόνης Barbarian.
Θέατρο Σημείο
Χαριλάου Τρικούπη 4, Καλλιθέα (πίσω από το Πάντειο Πανεπιστήμιο)
σκηνή Σημείο LAB
τηλ. κρατήσεων: 2109229579
