Το κόμικ «12 Κανόνες του Αγώνα» των Jeff Sparrow & Sam Wallman κυκλοφόρησε πρώτη φορά στα ελληνικά στο Comicdom-Con Athens (από τις εκδόσεις του Αύριο), όμως μάλλον η τωρινή πολιτική συγκυρία είναι η καλύτερη ευκαιρία για να μιλήσουμε για αυτό, την ώρα δηλαδή που η ηχηρή νίκη Μαμντάνι στη Νέα Υόρκη (και η συνεπαγόμενη πρώτη μεγάλη εκλογική ήττα του Τραμπ μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο) ενθουσίασε -αλλά και ταρακούνησε- την Αριστερά, τόσο διεθνώς, όσο και στα καθ’ ημάς. Σε μία κατά τα άλλα ζοφερή πολιτική περίοδο με μία γενοκτονία εν εξελίξει και την Ακροδεξιά να καλπάζει σε Ευρώπη και ΗΠΑ, αλλά και και με την Αριστερά (σε όλες της τις εκφάνσεις) να μοιάζει να αναζητά ταυτότητα, πρόσημο και μεθοδολογία προκειμένου να συγκινήσει ξανά τα λαϊκά στρώματα και τη νεολαία, που μοιάζουν ολοένα και περισσότερο να συντηρητικοποιούνται, η πολιτική συζήτηση οφείλει να αναζωπυρωθεί. Κι ενώ στην ελληνική δημόσια σφαίρα τείνει να επικρατήσει ως αντι-πρόταση στην δεξιά το δοκιμασμένο σχήμα του μεσσιανισμού μέσω της απόπειρας νεκρανάστασης της ελπίδας για ένα νέο ταξίδι στην Ιθάκη χωρίς πυξίδα, ο πυρήνας της σκέψης του έργου των Sparrow & Wallman επιχειρεί να θέσει τις κατευθύνσεις για μία διαφορετική αντίληψη περί πολιτικής, Αριστεράς και κινημάτων.
Γραμμένο με την μορφή μανιφέστου, θυμίζοντας στην φόρμα του μαρξιστικά έργα πολιτικής εκλαΐκευσης, όπως το «Αλφαβητάρι του Κομμουνισμού» των Μπουχάριν – Πρεομπραζένσκι, το κόμικ των Sparrow & Wallman συμπυκνώνει ορισμένα από τα βασικά πορίσματα της σύγχρονης ριζοσπαστικής σκέψης για την πολιτική δράση. Μολονότι οι δημιουργοί χαρακτηρίζουν τα κεφάλαια του κόμικ τους ως «κανόνες», δεν πέφτουν στην παγίδα του ντετερμινισμού. Στην κατακλείδα της σκέψης τους παραδέχονται ότι δεν μπορούν να γνωρίζουν τι έρχεται στο μέλλον και ως εκ τούτου κανείς δεν γνωρίζει τους κανόνες που πρέπει να τηρηθούν προκειμένου να καταφέρουμε να ζήσουμε σε έναν πιο δίκαιο και ελεύθερο κόσμο. Όμως, από την ιστορία, την θεωρία και την πολιτική εμπειρία, μπορούν να εξαχθούν ορισμένα συμπεράσματα, μερικά διδάγματα για τις προτεραιότητες που οφείλουν να θέσουν τα σύγχρονα κινήματα που ονειρεύονται την κοινωνική ανατροπή: να είναι συμπεριληπτικά, ενωτικά, μαχητικά, ριζοσπαστικά, να επιδιώκουν την συμμετοχή και όχι την αντιπροσώπευση κ.ο.κ.. Σε κάθε κεφάλαιο του κόμικ αναπτύσσονται τα βασικά επιχειρήματα για καθεμία από αυτές τις πολιτικές κατευθύνσεις – τα «αυστηρά πρότυπα», όπως τα χαρακτηρίζουν οι δημιουργοί του.
Βέβαια, πέραν της λειτουργίας του ως μίας εύχρηστης εισαγωγής δοκιμιακού χαρακτήρα στη σύγχρονη ριζοσπαστική σκέψη, 1 ενδεικτική είναι και η παράθεση μίας συνοπτικής μαρξιστικής βιβλιογραφίας στις τελευταίες σελίδες της έκδοσης, η οποία πιθανότατα προτείνεται από τους επιμελητές της έκδοσης και όχι από τους δημιουργούς του έργου, καθώς σε αυτήν προτείνονται έργα αναφοράς που κυκλοφορούν στα ελληνικά το κόμικ των Sparrow & Wallman ξεχωρίζει για το δυναμικό πολύχρωμο σχέδιό του, εμπνευσμένο απ’ την αισθητική των αμερικάνικων underground κόμικς. Με διαρκείς πειραματισμούς στο φορμάτ, που αποτυπώνεται στην εναλλαγή μεταξύ δισέλιδων και μονοσέλιδων, μεγάλων και μικρών καρέ, η αφήγηση ρέει με φρενήρεις ρυθμούς.
Το έργο των Sparrow & Wallman συνειδητά παίζει με τα όρια της τέχνης των κόμικς, της γραφιστικής και του εικονογραφημένου δοκιμίου και γι’ αυτό αποτέλεσε μία σοβαρή πρόκληση η μεταφορά του στα ελληνικά, καθώς σε πολλά σημεία ο λόγος είναι γραφιστικά – σχεδιαστικά αποδοσμένος. Τα εμπόδια της μεταφοράς, όμως, ξεπεράστηκαν χάρις στο έμπειρο και εξαιρετικά ταλαντούχο πενάκι του Λευτέρη Παπαθανάση (boban), ο οποίος έκανε κάτι πολύ πιο δύσκολο από το lettering του κόμικ, ουσιαστικά αναπλάθοντας τα γραφιστικά του αυστραλιανού πρωτότυπου στα ελληνικά (με εξαίρεση τις σελίδες 3-4, τις οποίες επιμελήθηκε γραφιστικά ο ίδιος ο Sam Wallman).
Κλείνοντας, είναι βέβαιο ότι πολλά θα μπορούσαμε να συζητήσουμε για τις θεματικές του έργου, καθώς καθένα από τα κεφάλαιά του αποτελεί κομμάτι μίας ολόκληρης συζήτησης για την οποία έχουν γραφτεί αμέτρητες σελίδες στην μαρξιστική (και ευρύτερα ριζοσπαστική) θεωρία. Όμως, μάλλον είναι φρονιμότερο να αφήσουμε αυτές τις συζητήσεις να γίνουν στους χώρους για τους οποίους γράφτηκε αυτό το βιβλίο, δηλαδή στους δρόμους του αγώνα, στους χώρους εργασίας, στις συνελεύσεις φοιτητών και εργαζομένων και εν γένει στις διεργασίες των κινημάτων του μέλλοντος. Εδώ ας αρκεστούμε -αφού κάνουμε ένα honorable mention στην επιμέλεια του δικού μας Νίκου Γιακουμέλου– να σχολιάσουμε πόση σημασία έχει να υπάρχουν και να στηρίζονται μικρά εκδοτικά εγχειρήματα, όπως οι εκδόσεις του Αύριο, που με γνώση και όρεξη παίρνουν το οικονομικό ρίσκο να μας συστήσουν τίτλους πέρα από την mainstream εκδοτική παραγωγή, τους οποίους μόνοι μας δεν θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε και θα ήταν πολύ δύσκολο να αποφασίσουν να τους εντάξουν στο εκδοτικό τους πρόγραμμα οι μεγάλοι εγχώριοι εκδοτικοί οίκοι. Και δεν είναι καθόλου μικρή υπόθεση που τα τελευταία χρόνια έχουν μπει ορμητικά αρκετά μικρά εγχειρήματα στον χώρο των κόμικς (ενδεικτικά οι Εκδόσεις του Αύριο, η docmz publishing, οι Chaniartoon Press, οι εκδόσεις Nerdula κ.α.). Εξάλλου, κάπως έτσι δεν ξεκίνησαν και οι Αντίποδες; Πόσο φτωχότερη θα ήταν σήμερα η ελληνική εκδοτική παραγωγή χωρίς αυτούς;
