Γενικότερα συμπαθούμε πολύ, σε διαφορετικό βαθμό, εδώ στο Smassing Culture τον Sean Baker. Τόσο για τον βαθύ και λυρικό ανθρωπισμό του (The Florida Project) όσο και για την αγάπη και την προσοχή με την οποία αντιμετωπίζει το περιθώριο και όσους συνδιαλέγονται με αυτό (Red Rocket). Έτσι προφανώς, περιμέναμε με ανυπομονησία τη νέα του ταινία. Η είδηση της βράβευσής της στο Φεστιβάλ των Καννών ήταν σίγουρα το κερασάκι σε μία, όπως φανταζόμασταν, πολύ χορταστική, sex-positive, κοινωνική τούρτα.
Δυστυχώς όμως...
Όμως τελικά το Anora, με την κατά τα άλλα εκπληκτική Mikey Madison (Scream, Οnce Upon A Time In Hollywood) κατέληξε, όπως έχουμε πει, σε μια τεράστια απογοήτευση. Και μάλιστα τόσο μεγάλη, που κανονικά δε μας έβγαινε να γράψουμε κάποια κριτική. Όμως οι ανακοινώσεις των υποψηφιοτήτων για Όσκαρ, στα οποία συμμετέχει μια ταινία η οποία κατάφερε και προσέβαλε μια ολόκληρη χώρα, ένα συνονθύλευμα ΑΙ και ένα βαρετό πολιτικό θρίλερ με καθολικούς, μας έκανε να αναθεωρήσουμε, κυρίως γιατί θέλαμε να συμμετέχουμε στο hate watching. Ναι, τέτοιοι είμαστε.
Πίσω στο Anora όμως. Ίσως ο Beaker δεν ένιωσε τόσο άνετα με μια μεγάλη (για τα μέχρι τώρα δεδομένα του) παραγωγή, ίσως η επαφή με τις θεματικές της Gen Z να μην μπορούσε να αφομοιωθεί με τον τρόπο που ήθελε. Το ζήτημα όμως ήταν το αυθάδικο, ζωηρό και πικρά αστείο στιλ και αίσθημα που κυριαρχούσε στις παλιές δουλειές του εδώ απουσιάζει.Αντίθετα, υπάρχει ένα μάγκωμα και μια μια αμηχανία να προσεγγιστούν οι εκφραστικές διαδικασίες μιας γενιάς που μεγάλωσε μέσα στην τεχνολογία, τα emoji και τα social media. Που, ακόμα και όταν ανήκει στα κατώτερα και πιο σκληρά εκμεταλλευόμενα κοινωνικά και εργατικά στρώματα (όπως τα άτομα που σεξεργάζονται), οι επικοινωνιακοί τους κώδικες, διαγενεακά, είναι κυρίαρχα διαμεσολαβημένοι και χωρίς την οθόνη, ξεσπούν σε πιο πρωτογενείς τρόπους έκφρασης, όπως το σεξ. Όσο αμήχανο και αν είναι αυτό.
Ένα παραμύθι χωρίς αλλαγές
Θα μπορούσε να θεωρηθεί πως αυτή η (προσπάθεια για) αμηχανία δεν ήταν υποπροϊόν, αλλά βασικό κομμάτι της οπτικής του Beaker, σε αυτή τη διασκευή μιας «Gen-Z Σταχτοπούτας», όπως ονομάστηκε η ταινία και, όπως κατέληξε, από το γκλάμουρ σε σπαρακτικές κραυγές. Ωστόσο, κάπου στην πορεία, η διαδρομή αυτή κούρασε, χάθηκε από τις υπερβολικές διακλαδώσεις, τις υπερβολικές σεξουαλικές στάσεις, τις υπερβολές γενικά. Έτσι, λίγα πράγματα μοιάζουν φυσικά, ανόθευτα και, τελικά, αξιοπρόσεκτα. Η ταινία, μέχρι να φτάσει σε αυτό το πραγματικά καταιγιστικό φινάλε, έχει περάσει από τόσες και τόσες κουραστικές (μικρο) συζητήσεις όπου τίποτα δεν επικοινωνείται, τόσες βόλτες με ναρκωτικά, γκλίτερ και σεξ, όπου ακόμα και η υπόκωφη δύναμη αυτής της τελικής, συναισθηματικής έκρηξης, καταλήγει να χάνει την ισχύ της.
Παράλληλα, ο συνηθισμένος σαρκασμός και το υποβόσκον μεν, κοφτερό δε χιούμορ του Beaker εδώ φαίνεται εντελώς «στομωμένο», κουρασμένο και επαναληπτικό. Σαν κάποιος να λέει το ίδιο αστείο, ξανά και ξανά, ελπίζοντας να πιάσει κάποιο γέλιο ευγένειας. Δεν υπάρχει ούτε το ξάφνιασμά, ούτε η ταχύτητα που απαιτεί μια, έστω άρρητη, κωμική σύμβαση. Δεν υπάρχει ούτε καν η υπερβολή, καθώς το «παραμύθι» του Baker φαντάζει κάπως διεκπεραιωτικό από την αρχή. Χωρίς εκπλήξεις ή αλλαγές.
Όχι εσύ Mikey...
Για να μην είμαστε άδικοι, ανά στιγμές η κάμερα και η ματιά του Baker παραδίδουν πολύ όμορφες εικόνες, γεμάτες άλλοτε «λάμψη», όπως τουλάχιστον θα την εννοούσε ένα κουτσομπολίστικο πάνελ, όσο και συναίσθημα. Και στις δύο η παρουσία της Madison είναι καταλυτική. Ο ρόλος απαιτεί από αυτήν να συνθέσει μια πλήρη προσωπικότητα, που να λειτουργεί σε ένα πλαίσιο που διαθέτει στοιχεία slapstick, ρομαντισμού, κωμωδίας και τραγωδίας, μαζί με χορό συνήθως χωρίς ρούχα. Γενικότερα είναι η ερμηνεία της Madison αυτή που «σηκώνει» όλη την ταινία. Η παρουσία της έχει ρυθμό, τρομερή κίνηση και δυναμικότητα. Παρόλο που η ίδια η πλοκή κάνει λίγα πράγματα για αυτή και δεν τη βοήθα, η ηθοποιός καταφέρνει και κυριαρχεί πάνω της.
Άρα;
Το Anora δεν είναι κακή ταινία σε καμία περίπτωση. Είναι όμως too little too late, και ειδικά από έναν δημιουργό που έχει δείξει ότι πάντα είχε τις κεραίες του συντονισμένες με τα πιο ευαίσθητα κομμάτια της κοινωνίας γύρω του, είναι κάπως απογοητευτικό. Ίσως βέβαια όλα αυτά είναι σκέψεις ενός ατόμου άλλης γενιάς, που δεν μπορεί να καταλάβει ακριβώς τον τρόπο έκφρασης της Gen Z. Ίσως πάλι, να μην μπορεί να το κάνει ούτε ο Baker.
