Dune: Τhe Graphic Novel – Γνωρίζοντας ξανά τις ερήμους του Αρράκις

Nίκος Γιακουμέλος Από Nίκος Γιακουμέλος 6 Λεπτά Ανάγνωσης

To εμβληματικό Dune του Frank Hebert, αν και βασίζεται σε μεγάλο μέρος του στην εικονογραφία και την ατμόσφαιρα, τόσο του Αρράκις όσο και γενικότερα της αίσθησης θρησκευτικότητας που αντηχεί η μοναξιά της ερήμου, είναι πολύ δύσκολο να μεταγραφεί σε καθαρές εικόνες. Και αυτό γιατί οι σελίδες του ξεχειλίζουν από πολλά νοήματα και θέματα, τα οποία δίνονται ταυτόχρονα στον αναγνώστη. Επιπλέον ο κόσμος του Dune έχει μια ιστορία χιλίαδων χρόνων πίσω του, που φαίνεται στις αλλόκοτες με την πρώτη ματιά, αλλά απόλυτα κατανοητές αργότερα κινήσεις και σκέψεις των πρωταγωνιστών του. Η ένωση αρχαϊκότητα και μελλοντολογίας κάνει τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα…

Οι μέχρι τώρα κινήσεις για μεταφορά στον κινηματογράφο είτε απέτυχαν να δουν το φως της δημοσιότητας, όπως αυτή του Jodorowsky, είτε αναγκάστηκαν να πάρουν μια εντελώς άλλη κατεύθυνση, όπως αυτή του David Lynch, ενός από τους πιο ιδιαίτερους και αγαπημένους δημιουργούς του σύγχρονου κινηματογράφου. Εκεί λοιπόν που η 7η Τέχνη φάνηκε αμήχανη, επιχειρεί να δράσει η 9η, για μια πιστή μεταφορά του έργου, στο χαρτί αυτή τη φορά.

Την προσαρμογή του βιβλίου ανέλαβε ο ίδιος ο Brian Hebert,  γιος του Frank, αλλά και ο Kevin J. Andreson, βαθύς γνώστης τόσο του ίδιου του σύμπαντος του Dune (αφού μαζί με τον Brian έχουν γράψει αρκετά prequel, διευρύωντας την ιστορία) αλλά και συνολικότερα της επιστημονικής φαντασίας, με βιβλία για το Star Wars, το Star Craft αλλά και τα… X-Files στο βιογραφικό του. Αυτοί λοιπόν ανέλαβαν να αποδώσουν κινητικά και λεκτικά τους διαλόγους και τους χαρακτήρες αυτής της πυκνής ιστορίας. Το πρώτο κομμάτι της δουλειάς τους, το Dune: Τhe Graphic Novel (βιβλίο πρώτο) έχουμε την ευκαιρία να το ευχαριστηθούμε και στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Anubis και σε μετάφραση του Ορέστη Μανούσου.

Το comic προσεγγίζει με λεπτομέρεια τα γεγονότα του βιβλίου. Ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο να αποδώσει σωστά την ατμόσφαιρά του, τους χαρακτήρες και τα κίνητρα του, να ζωντανέψει τον κόσμο τω διαπλανητικών Οίκων με την αρχαία Ιστορία που πολεμούν αδιάκοπα ο ένας τον άλλον, τη σημασία, πολιτισμική, εμπορική και θρησκευτική, του μελάνζ. Έτσι οι συντελεστές επιλέγουν να μην κάνουν τις δικές τους εικασίες, να μην ενώνουν με τον δικό τους τρόπο τις τελείες της ιστορίας του Hebert.

Αυτό σε πρώτη ματιά μπορεί να φαίνεται εύκολο, όμως ποιος μπορεί να πει ότι δε θα έμπαινε στον πειρασμό να αφηγηθεί με τον δικό του τρόπο μια τόσο κλασική ιστορία; Ποιος δε θα ήθελε να την επικαιροποιήσει για να ταιριάζει στην εποχή μας (και μόνο σε αυτή, αφού θα έχανε έτσι τον άχρονο, κλασικό της χαρακτήρα); Οι Hebert και Andresson, έμπειροι όσον αφορά την αφήγηση και την επιστημονική φαντασία ξέρουν ότι αυτό που μας λείπει δεν είναι μία ακόμα ιστορία για το μακρινό διάστημα, αλλά ένας άμεσος και εύκολος τρόπος το κοινό να έρθει αντιμέτωπο με τα ερωτήματα και την ατμόσφαιρα του βιβλίου του Hebert έτσι ώστε αν έχει ήδη διαβάσει το βιβλίο να βρει την ευκαιρία να εστιάσει καλύτερα στους προβληματισμούς του ή, αν δεν το έχει διαβάσει, να πλησιάσει την ιστορία του Οίκου των Ατρειδών με πιο καθαρό μυαλό. Αυτή  η διαύγεια προφανώς οφείλεται και στην απρόσκοπτη, κρυστάλλινη σχεδόν μετάφραση του Μανούσου.

Ωστόσο αυτό δε σημαίνει ότι το graphic novel αυτό είναι μια στείρα αναπαραγωγή, μια επανατύπωση του Dune. Αυτό θα ήταν ούτως ή άλλως αδύνατο, αφού πρόκειται για μεταφορά σε μια άλλη Τέχνη, και έτσι, αφού αλλάζει το μέσο, αναγκαστικά θα πρέπει να προσαρμόζεται και το μήνυμα στις ιδιαιτερότητες αυτού.  Έτσι το εικαστικό κομμάτι το επιμελήθηκαν οι Raul Allen και η Patricia Martin. Η δική τους προσέγγιση αποδόθηκε με στρωτές γραμμές, σκιάσεις στα πρόσωπα, απότομες και αντιθετικές εναλλαγές χρωμάτων, προκειμένου αυτά να αποκτήσουν την πλαστικότητα και την πολυπλοκότητα των χαρακτήρων. Το ίδιο το περιβάλλον αποπνέει ταυτόχρονα μεγαλοπρέπεια αλλά και έναν φόβο εγκλεισμού, όπως κάνει ούτως η άλλως το πρώτο μέρος του βιβλίου όπου τα πολιτικά παιχνίδια κυριαρχούν. Σταθερή παραμένει σε όλο το comic η εναλλαγή μεταξύ θερμών και ψυχρών χρωμάτων, η οποία συμβολίζει όχι μόνο τη διαφορά μεταξύ της καυτής ερήμου του Αρράκις και των ζωογόνων εσωτερικών του χώρων, αλλά και τη διαφορά μεταξύ της ελευθερίας, με όλους του κινδύνους που μπορεί να κρύβει, με την αίσθηση εγκλωβισμού και την ψεύτικη ασφάλεια που προσφέρεται αντίστοιχα στις δύο περιπτώσεις. Σε κάθε περίπτωση είναι μια ιδιαίτερη προσεγμένη δουλειά που αξίζει την προσοχή του κοινού. Το σχέδιο και τα χρώματα καταφέρνουν συνολικά και μαγνητίζουν το βλέμμα του θεατή, προετοιμάζοντας τον για τις σκληρές αλήθειες της πλοκής και τα φιλοσοφικά ερωτήματα που αυτή θέτει διαρκώς.

Επιλογικά ναι, αγαπάμε το Dune και έτσι χαιρόμαστε πολύ που η γνωριμία ενός ολόκληρου νέου κοινού με αυτόν τον πολύπλοκο κόσμο θα γίνει με ένα comic που σέβεται τόσο τον αναγνώστη όσο και την ιστορία που αφηγείται.

Tο podcast – αφιέρωμα του Smassing Culture για το έπος του Dune που περιλαμβάνει και έναν πρακτικό οδηγό ανάγνωσης
Μοιραστείτε το Άρθρο
Γεννήθηκε με μεγάλη επιτυχία αλλά μετά άρχισε καπου να δυσκολεύει το πράγμα. Σπούδασε Επικοινωνία και μετά αποφάσισε πως δεν του αρέσει να επικοινωνεί. Όνειρο του να μετακομίσει στην Σαχάρα όπου θα έχει ησυχία, αλλά μέχρι να το καταφέρει δουλεύει κωπηλάτης.