Γράφει η Νάσια Βουλιέρη
Στην ταινία I Care A Lot (Μα φυσικά και νοιάζομαι) η Marla Grayson (Rosamund Pike- Gone Girl) χρησιμοποιεί την καλή κοινωνική εικόνα που έχει δημιουργήσει, ώστε να χειραγωγήσει το νομικό και ιατρικό/νοσοκομειακό σύστημα με σκοπό να αναλαμβάνει πλούσιους υπερήλικες, να τους κλείνει σε γηροκομεία, ανεξάρτητα από το αν χρίζουν τέτοια βοήθειας ή όχι, να περιορίζει κάθε ελευθερία και δικαίωμά τους, ενώ αυτή εκμεταλλεύεται τις περιουσίες τους (χρήματα, ακίνητη περιουσία κλπ.) με το ψευδές προσωπείο της κοινωνικής προσφοράς υποκρινόμενη πως… νοιάζεται πραγματικά…
Στο πελατολόγιο της Marla προστίθεται η Jennifer Peterson (Dianne Wiest), μια συνταξιούχα, ανύπαντρη γυναίκα χωρίς κληρονόμους, η οποία όμως έχει τεράστια περιουσία. Το ιδανικό θύμα. Επειδή όμως κάποιο λάκκο έχει η φάβα, η κυρία Peterson φαίνεται να είναι έχει γνωριμίες με κάποια… εχμ… καλόπαιδα του υποκόσμου που υπηρετούν τον Roman Lunyov (Peter Dinklage – Game of Thrones, X-men ), ο οποίος δεν πρόκειται να ηρεμήσει αν δεν ελευθερώσει τη Jennifer.
Το μόνο σίγουρο είναι πως η Rosamund Pike ήταν πραγματικά η ιδανική επιλογή γι’αυτόν τον ρόλο. Η ερμηνεία της είναι πραγματικά δυνατή (κέρδισε και Χρυσή Σφαίρα, άλλωστε) και καταφέρνει να μας παρουσιάσει μια Marla που είναι εξαιρετική υποκρίτρια, μια ψυχοπαθή που «νοιάζεται» και το κάνει με εκπληκτική φυσικότητα! Δεν θέλει να συμπαθήσουμε τον χαρακτήρα της, γιατί ο χαρακτήρας της δεν αξίζει καμία συμπάθεια. Η Dianne Wiest επίσης είναι εξαιρετική, και παρόλο που το σενάριο δεν μας χαρίζει πολύ χρόνο μαζί της, δυστυχώς, μας δείχνει τι θα μπορούσε να κάνει δοθείσης της ευκαιρίας.
Με άλλα λόγια, η ταινία είχε τα συστατικά μιας ενδιαφέρουσας πλοκής με έξυπνη σάτιρα καθώς και στοιχεία περιπέτειας που θα την έκαναν ίσως από τις καλύτερες του 2021. Και καταφέρνει να μας παρέχει κάτι τέτοιο στην πρώτη της πράξη αλλά κάπου στα μισά χάνει το ύφος και το νόημά της.
Το πρόβλημα είναι πως ο J Blakeson (σκηνοθέτης και σεναριογράφος) δεν μας δίνει ούτε ένα άτομο που να μπορούμε να υποστηρίξουμε και για το οποίο μπορούμε ή θέλουμε να νοιαστούμε. Μπορεί η Marla να κλέβει πλούσια άτομα που πιθανότατα δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ για τα πτώματα στα οποία πάτησαν, ώστε να φτάσουν και να μείνουν αυτοί στην κορυφή, αλλά ταυτόχρονα παρακολουθούμε να διαπράττεται συστηματική κακοποίηση υπερήλικων ατόμων με μοναδικό σκοπό την απληστία και το κέρδος, την ώρα που η ιστορία εξελίσσεται σε θρίλερ κυνηγητό με απαγωγές και απόπειρες δολοφονίας.
Το I Care A Lot δεν είναι κακή ταινία. Μας προσφέρει πληθώρα καυστικού περιεχομένου που στηλιτεύει την ανηθικότητα των χαρακτήρων και του συστήματος που προσπαθεί να κριτικάρει και οι ερμηνείες είναι εξαιρετικές. Παρόλα αυτά δεν καταφέρνει να έχει συνοχή και προσπαθεί πολύ να εντυπωσιάσει με ανατροπές που είτε πετυχαίνουν είτε προκαλούν χασμουρητά, μέχρι που φτάνει να χάσει εντελώς το νόημά της.
Κάτι που με προβλημάτισε είναι πως ο Blakeson φαίνεται να πιστεύει πως οι γυναίκες πρέπει να γίνουν αδίστακτες ψυχοπαθείς ώστε να κερδίσουν τον σεβασμό των ανδρών. Με την κατάλληλη γραφή ίσως και να έβρισκε έναν τρόπο να μας κάνει να σκεφτούμε κάτι τέτοιο, αλλά η ταινία σίγουρα δεν είναι αρκετά έξυπνη ή «διεστραμμένη» για να το καταφέρει.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα της ταινίας όμως είναι πως θα έπρεπε να εστιάσει κυρίως στο πόσο διεφθαρμένο είναι το σύστημα, αλλά δεν αφιερώνει ιδιαίτερο χρόνο σε αυτό το ζήτημα, πέρα από μερικές λεπτομέρειες για τις πραγματικά εξωφρενικές και εξοργιστικές πρακτικές, αβλεψίες και πολλά άλλα που συντηρούν και διαιωνίζουν αυτήν την κακοποίηση. Αντί αυτού, βρισκόμαστε σε μια μάχη μεταξύ Marla/Roman το «θέαμα» της οποίας υπονομεύει το όλο νόημα της βασικής πλοκής κι έτσι, ακόμα και μια ταινία που υποτίθεται ότι θέλει να στηλιτεύσει το σύστημα και την κακοποίηση, καταφέρνει να το κρύψει κάτω από το χαλάκι… Ξεχνάμε την κακοποίηση και την εκμετάλλευση ατόμων που δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Ξεχνάμε πως όλο αυτό συμβαίνει μπροστά στα μάτια μιας εθελοτυφλούσης δικαιοσύνης κι ενός δικαιικού συστήματος το οποίο επιτρέπει (μην πω ευλογεί κιόλας) τέτοιες πρακτικές και, τελικά, όπως είπε ο Λειβαδίτης, «περνάνε χωρίς να το καταλάβει κανείς σαν να συνέβησαν κάπου αλλού ή σ’έναν άλλον».
Και δεν υπάρχει «καλύτερο» παράδειγμα για την κατάσταση αυτή από την περίπτωση της Britney Spears…
Η ταινία βγήκε την περίοδο που το κίνημα #FreeBritney ακουγόταν περισσότερο από ποτέ. Για όσους δεν ξέρουν, η Britney Spears βρίσκεται υπό τη δικαστική συμπαράσταση του πατέρα της από το 2008.
Μετά από την δημόσια κατάρρευσή της, ο πατέρας της έκανε αίτηση στο δικαστήριο, το 2008, ώστε να μπορεί (ο ίδιος μαζί με έναν δικηγόρο) να ελέγχει και να διαχειρίζεται όχι απλά την περιουσία της Britney αλλά και την ίδια (από τις εργασιακές της υποχρεώσεις μέχρι φαρμακευτική αγωγή, μέχρι το ποια άτομα θα συναναστρέφεται).
Χάρη σε κάποιους θαυμαστές της, που είχαν αμφιβολίες για την καλή πρόθεση αυτής της δικαστικής συμπαράστασης, ξεκίνησε το FreeBritney.net ενώ, έως το 2019 οι δικαστικοί συμπαραστάτες παρουσιάστηκαν πολλές φορές στο δικαστήριο ζητώντας παράταση της δικαστική συμπαράστασης, ενώ η στην πορεία αυτών των ετών η Britney έχει βγάλει τέσσερα άλμπουμ και εμφανιζόταν σε μόνιμη βάση σε συναυλιακό χώρο του Las Vegas ενώ διαχειριζόταν η ίδια τα διαδικαστικά των παραστάσεων.
Ο Jamie Spears φρόντισε να προσλάβει έναν ολόκληρο στρατό ανθρώπων (δικηγόρους, μάνατζερ κλπ.) για να τον βοηθάνε να ασκεί έλεγχο σε ό,τι αφορά τη ζωή, τις επιχειρήσεις και τη συνολική περιουσία της Britney. Στην πορεία του χρόνου έχουν συμβεί πραγματικά τρομακτικές καταστάσεις, από κατηγορία σωματικής κακοποίησης του γιου της Britney από τον πατέρα της, μέχρι δηλώσεις του αδερφού της πως, παρόλο που η ίδια το θέλει, αυτός δεν βλέπει τη χρησιμότητα (!!!) της λήξης της δικαστικής συμπαράστασης. Μείωση του χρόνου που περνάει με τα παιδιά στο 30% λόγω χρήσης ουσιών, άρνηση της Britney να εργαστεί ξανά αν δεν αφαιρεθεί ο πατέρας της από τη δικαστική συμπαράσταση… και μετά βγαίνει το ντοκιμαντέρ Framing Britney Spears με αποτέλεσμα να αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον και να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη κινητοποίηση.
Ταυτόχρονα, ο, επί τρία χρόνια, σύντροφός της, Sam Asghari, κατηγόρησε τον πατέρα της πως προσπαθεί να ελέγξει και να δυσκολέψει τη σχέση τους. Οι δικηγόροι της Britney ζητούν πλήρη διακοπή της δικαστικής συμπαράστασης. Ο πατέρας της δηλώνει δημόσια πως θέλει να λήξει η δικαστική συμπαράσταση (δεν πείθει). Η Britney ζητάει να μιλήσει στο δικαστήριο πρώτη φορά. Διαρρέουν δικαστικά έγγραφα που αναφέρουν πως είχε αναγκαστεί να εργαστεί με σαράντα πυρετό. Οι Times αποκαλύπτουν πως η Britney είχε σοβαρές ενστάσεις για τη δικαστική συμπαράσταση για πολλά χρόνια και τις είχε εκφράσει πολλές φορές στο παρελθόν. Περισσότερο από ό,τι έχει γίνει γνωστό, σημειώνοντας τους εξωφρενικούς περιορισμούς από το με ποιον θα έχει σχέση μέχρι το χρώμα των ντουλαπιών της κουζίνας της.
Και φτάνουμε στο σήμερα, 23 Ιουνίου 2021, οπότε η Britney απευθύνεται στο δικαστήριο με μια συγκλονιστική δήλωση είκοσι τεσσάρων λεπτών. Αναφέρεται σε κακοποιητική δικαστική συμπαράσταση, μηδενική ιδιωτικότητα, εξαναγκασμό σε εργασία, εισαγωγή αντισυλληπτικού σπιράλ παρά τη θέλησή της και απαγόρευση αφαίρεσής του. Δηλώνει: «Πιστεύω πραγματικά πως αυτή η δικαστική συμπαράσταση είναι κακοποιητική. […] Βασικά, αυτή η δικαστική συμπαράσταση μου κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Μου αξίζει να ζήσω τη ζωή μου. Εργάζομαι όλη μου τη ζωή. Μου αξίζει να έχω τα ίδια δικαιώματα με όλον τον κόσμο».
Δυστυχώς, το δικαστήριο αρνείται να αφαιρέσει τον πατέρα της από τη δικαστική συμπαράσταση και ο δικηγόρος που είχε προσλάβει ο πατέρας της παραιτείται. Στις 14 Ιουλίου 2021 η Britney, πρώτη φορά από το 2008, έχει το δικαίωμα να προσλάβει τον δικηγόρο της επιλογής της.
Το ζήτημα της Britney είναι πολύ σοβαρό και υπαρκτό. Και μπορεί να είναι κατάφωρη παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων αλλά άπτεται και ως ειδικότερο ενδιαφέρον του φεμινιστικού κινήματος μιας και έφτασαν στο σημείο να ελέγχουν το αναπαραγωγικό της σύστημα. Μπορεί η δικαστική συμπαράσταση στην Ελλάδα να μην έχει φτάσει στην πλήρη ηθική κατάρρευση και εμπορευματοποίηση της Αμερικής, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχουμε ήδη παρόμοια περιστατικά, ούτε πως δεν πρόκειται να αυξηθούν στο μέλλον δεδομένης της κοινωνικοπολιτικής κατάστασης που βιώνουμε.
Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει ακόμα και για παιδιά ατόμων να εκμεταλλεύονται τους γονείς τους για τα λεφτά τους και να τους αποκόβουν από την υπόλοιπη οικογένεια ακόμα και με νομικά μέσα;
Και αν ένα άτομο όπως η τριάντα εννιάχρονη Britney Spears δυσκολεύεται τόσο πολύ να ξεφύγει από αυτήν την κατάσταση, πόσο δύσκολο θα είναι για εμένα κι εσένα; Πόσο δύσκολο θα είναι για τους γονείς, τους παππούδες και άλλα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που αγαπάμε; Πόσο μάλλον όταν αυτά τα άτομα μπορεί να έχουν άνοια και να μην καταλαβαίνουν/θυμούνται καν τι συμβαίνει;
Πόσοι άνθρωποι έχουν ή θα είχαν τη δύναμη και τα χρήματα να παλέψουν ενάντια σε μια Marla και ενάντια σε ένα ολόκληρο σύστημα «δικαιοσύνης» που βασίζεται σε σαθρά θεμέλια;
Αν κρίνω από την ιστορία της Britney που είναι διάσημη, που ασχολείται τόσος κόσμος με την υπόθεση, που έχει τόσα χρήματα και επιρροή και έχει περάσει τα τελευταία δεκατρία χρόνια κλεισμένη σε ένα «χρυσό κλουβί», θα έλεγα πως οι πιθανότητες για εμένα κι εσένα δεν είναι τόσο καλές.
Ο θεσμός της δικαστικής συμπαράστασης δεν είναι εγγενώς ανήθικος ή κακός, αν όμως δεν υπάρχει από πίσω ένα σοβαρό σύστημα με βαρύτατες ποινές για περιπτώσεις ανήθικης και κακοποιητικής μεταχείρισης συν έναν αξιόπιστο και φερέγγυο ελεγκτικό μηχανισμό που θα αξιολογεί τις υποθέσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα, οδηγούμαστε σε φαινόμενα συστημικής εκμετάλλευσης ευάλωτων ομάδων/ατόμων στον βωμό του κέρδους με τον υπόλοιπο κόσμο να παρακολουθεί το «θέαμα», όπως ακριβώς παρακολουθεί το «θέαμα» της Britney και το «θέαμα» που προσφέρει το I Care A Lot.
