Life of Brian – Το «βλάσφημο» αριστούργημα των Monty Pythons
Το Πάσχα έχει τη δική του ακολουθία από ταινίες που έχουν συνδεθεί με τη γιορτή, με τη βοήθεια των ελληνικών καναλιών και της περιορισμένης φαντασίας τους. «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ», « Ο χιτώνας», «Τα πάθη του Χριστού» και μαζί τους το Κβο Βάντις, ο Μπεν Χουρ και κάθε ταινία που έχει σχέση με τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία θεωρούνται κατάλληλα για τις μέρες της κατάνυξης. Πέρα από όλες αυτές, ξεχωρίζει η κωμωδία των Monty Pythons, “Life of Brian” («Ένας προφήτης μα τι προφήτης» ήταν ο ελληνικός τίτλος) που αποτελεί την καλύτερη πρόταση για μία εναλλακτική προσέγγιση στο θαύμα της Ανάστασης και στην ίδια την ιδέα του Μεσσία. Προς τιμήν της, η κρατική τηλεόραση τόλμησε μία φορά να τη βάλει μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα.
Η ταινία προβλήθηκε πρώτη φορά το 1979 και αποτελεί συνέχεια του «βλάσφημου» έργου των Monty Python. Η ομάδα κωμικών, αφού τα έβαλε με τους σταυροφόρους και το μύθο του ιερού δισκοπότηρου στην κλασική ταινία τους “Monty Pythons and the Holy Grail”, ασχολείται με τη γέννηση του Μεσσία, την ανάδειξη του σε αυτό το ρόλο, τα θαύματα, τις αιρέσεις, τη θυσία του Θεανθρώπου αλλά και τη σχέση του με την κυριαρχία των Ρωμαίων στην περιοχή. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας, ο Brian γεννήθηκε την ίδια χρονιά με τον Ιησού, σε διπλανό στάβλο και μεγάλωσε, χωρίς πατέρα, στην περιοχή της Ιουδαίας. Ακούγοντας τον Ιησού στην «επί του όρους ομιλία» θα γνωρίσει την Ιουδήθ και θα ενταχθεί στο πολύμορφο και πολύ διασπασμένο κίνημα αντίστασης ενάντια στην κατοχή των Ρωμαίων. Μία σειρά ατυχών και κωμικών γεγονότων θα τον αναδείξουν στο ρόλο του Μεσσία, ρόλο που ο ίδιος προσπαθεί με αποτυχία να απαρνηθεί. Η ιστορία θα εξελιχθεί σε μία γενική σάτιρα των θρησκευτικών παραδόσεων με (ψευδό)προφήτες να εμφανίζονται για να διεκδικήσουν την ορθή ερμηνεία των λόγων του Brian, αιρέσεις να γεννιούνται από μία κολοκύθα και ένα σανδάλι που έχασε προσπαθώντας να ξεφύγει από τους πιστούς του και όλα θα οδηγήσουν σε μία βιβλική σύγκρουση με τον Ρωμαίο έπαρχο Πόντιο Πιλάτο και τον συνεργάτη του, Biggus Dickus.
Η ταινία ασχολείται διαρκώς με τις πιο επιφανείς παραδόσεις και προσωπικότητες της χριστιανικής θρησκείας αλλά και κάθε θρησκεία γενικότερα, με κεντρικό το ζήτημα του Μεσσία που δεν ορίζεται από τη μοίρα και τη θεία βούληση αλλά από τον πόθο του λαού για αλλαγή και ανάθεση της σωτηρίας του σε ένα πρόσωπο, όσο ακατάλληλο και αν είναι. Υπό αυτή την έννοια, αποκτά μία ευρύτερη διάσταση και αναγνωρισίμοτητα, σε σύγκριση με την ιστορία του Ιερού Δισκοπότηρου που αναφέρεται σε μία συγκεκριμένη πλευρά του καθολικισμού.
Όμως, το Life of Brian είναι πολύ περισσότερο από μία παρωδία των θρησκειών και της θρησκευτικότητας. Αποτελεί μία σαρωτική κωμωδία που προσπαθεί να αγκαλιάσει και να διακωμωδήσει σειρά κοινωνικών ζητημάτων. Μάλιστα έχει γίνει γνωστή για σειρά διαλόγων που άπτονται της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Τίποτα δεν ξεφεύγει από τους Monty Pythons που παρωδούν ανελέητα την εικόνα της εξουσίας και των αρχόντων, που παρουσιάζονται ανίκανοι, απομακρυσμένοι από το λαό, να κλείνονται σε παλάτια και να γελούν υστερικά με παιδιάστικά αστεία και τη δυσκολία του έπαρχου να πει το «ρο». 
Την ίδια στιγμή, δεν γλυτώνει τη σάτιρα ούτε το κίνημα της αντίστασης που διασπάται για ακατανόητους λόγους, ξοδεύει περισσότερο χρόνο στην εσωτερική διαμάχη παρά στην κόντρα με τους Ρωμαίους και καθηλώνεται από προσωπικές φιλοδοξίες και μεγαλομανίες. Ούτε λείπουν οι ματιές στην κοινωνική υποκρισία, με τις γυναίκες να φορούν ψεύτικα μούσια για να συμμετάσχουν σε λιθοβολισμούς όπου τους απαγορεύεται η είσοδος και μιλούν με δήθεν βαριές φωνές για να μη τους καταλάβει ο ιερέας που με μανία καταδικάζει όποιον λέει το όνομα του Ιεχωβά. Μα πάνω από όλα διακωμωδείται η ανάθεση της ελπίδας σε αποτυχημένους σωτήρες, η εικόνα μίας μάζας που είναι απελπισμένη, απογοητευμένη φανατισμένη ταυτόχρονα και αλλάζει τους Μεσσίες σα τα ρούχα. Την κρίσιμη στιγμή, στο εξαιρετικό τέλος της ταινίας, ο Brian έχει εγκαταλειφθεί από πιστούς και ακόλουθους και πρέπει μόνος του να αντιμετωπίσει το μαρτύριο της σταύρωσης.
Η ταινία αποτελεί το αριστούργημα των Monty Python, η πιο ολοκληρωμένη από κάθε άποψη στιγμή του ιδιότυπου μείγματος σουρεαλισμού και αιχμηρότητας στο χιούμορ με έναν δημιουργικό ερασιτεχνισμό στη σκηνοθεσία, τα εφέ και τους ηθοποιούς. Οι 6 ηθοποιοί μέλη των Monty Python υποδύονται όλους τους βασικούς ρόλους, με τα ίδια πρόσωπα να εναλλάσσονται ως εκατόνταρχοι και ηγέτες της αντίστασης με τον John Cleese στην πιθανώς κορυφαία στιγμής της καριέρας του και τον Graham Chapman στο ρόλο του Brian, όλα υπό τη βλέψη του σκηνοθέτη Τerry Jones.
Η γοητευτική αφέλεια που χαρακτήρισε το Holy Grail και έδωσε το κορυφαίο αστείο με τις καρύδες που αντικαθιστούν τα άλογα, διατηρείται στο Life of Brian Ενισχύει την αίσθηση του κιτς και της παρωδίας των ταινιών εποχής που πάσχιζαν να μείνουν πιστές και στην τελευταία λεπτομέρεια στην αναπαράσταση της εποχής. Ταυτόχρονα, οι Monty Python διαλέγουν την Τυνησία για τα γυρίσματα και επαναχρησιμοποιούν τα σκηνικά του Franco Zeffirelli από τον «Ιησού από τη Ναζαρέτ». Παρά το γεγονός ότι έχουν επιλύσει σε μεγάλο βαθμό το χρηματικό ζήτημα σε σχέση με τις δύο προηγούμενες ταινίες τους, αργότερα θα παραδεχθούν ότι η ταινία δεν θα έβγαινε ποτέ χωρίς τη σημαντική οικονομική υποστήριξη του George Harrison των Beatles.
Tο Life of Brian αποτελεί, ταυτόχρονα, την πιο ευχάριστη και την πιο διορατική στιγμή της ομάδας των Βρετανών κωμικών. Κέρδισε τη φήμη του, μεταξύ άλλων, και χάρη της κόντρας με εκκλησίες και πολιτικούς φορείς που επιδίωξαν να την απαγορεύσουν όμως η δυναμική της σάτιρας της δεν εξαντλείται στα θρησκευτικά ζητήματα. Αποτελεί τη διέξοδο από τα κινηματογραφικά και αισθητικά κλισέ του ορθόδοξου Πάσχα αλλά και από έναν τρόπο σκέψης και ζωής που αγκιστρώνεται σε μεσσίες και σωτήρες. Κι αν το μήνυμα της ταινίας σας φαίνεται απαισιόδοξο, αν φοβάστε ότι σας οδηγεί στον κυνισμό, μην φοβάστε. Always look on the bright side of life…
<iframe width=”854″ height=”480″ src=”https://www.youtube.com/embed/WlBiLNN1NhQ” frameborder=”0″ allowfullscreen></iframe>
About the Authors
Αλέξανδρος Μινωτάκης Συνάντησε μικρός το Star Wars και έκτοτε βρήκε πως θέλει να γίνει Jedi. Προπονείται με διαλογισμό 18 ώρες την μέρα. Τις υπόλοιπες τις περνάει καμουφλαρισμένος ως υποψήφιος διδάκτορας γιατί κανείς δεν του είπε πως ανακλήθηκε το Order 66.
Related Posts
Βλέμα γυναίκας από τον Σεπτέμβρη στο Cinobo →
One day at a Time – Μια κουβανική οικογένεια →
Η Ληστεία – Μια παράσταση εμπνευσμένη από το “Non tutti i ladri vengono per nuocere” του Dario Fo →
