Ο Ψυχαλάστρας είναι το πιο πρόσφατο fanzine του Πανάγου (κατά κόσμον Παναγιώτη Γερακάκη), τον οποίο τον γνωρίσαμε με τον περσινό fanzine του «Άσχημη Νύχτα», αλλά και μέσα απ’ τις σελίδες του Μπλε Κομήτη #4, όπου σκίτσαρε την ιστορία «Παρίσι χειμώνας 1788».
Ο Πανάγος με τον Ψυχαλάστρα επιμένει στη μορφή της αυτοέκδοσης, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει ανέβει ως είδος και στην ελληνική comic σκηνή. Πολλοί καλλιτέχνες επιλέγουν να πουν τις ιστορίες τους σε fanzines και σε αυτοεκδιδόμενα comics, αναλαμβάνοντας το κόστος της παραγωγής και τη δυσκολία της διακίνησης. Βέβαια εξασφαλίζουν με αυτό τον τρόπο την απόλυτη καλλιτεχνική ελευθερία, αφού δεν σχεδιάζουν με τα κριτήρια κάποιου εκδότη για το έργο τους, αλλά μόνο με βάση τη δικιά τους δημιουργικότητα. Έτσι λοιπόν ο Πανάγος είναι κι αυτός ένας από τους πολλούς σκιτσογράφους που επιλέγουν να εκδώσουν οι ίδιοι τα comics τους και να έρθουν πιο άμεσα σε επικοινωνία με το κοινό τους. Μάλιστα δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι παράλληλα με την αύξηση των αυτοεκδόσεων έχει βελτιωθεί αισθητά και η συνολική εικόνα των περισσότερων από τα αυτοεκδιδόμενα comics, τα οποία συχνά ξεχωρίζουν και στο κοινό, αλλά και στα βραβεία comics.
Στο νέο του comic ο Πανάγος διηγείται μια ενδιαφέρουσα noir ιστορία. Ο εγκληματίας είναι ένας ψυχολόγος serial – killer, ο οποίος αντί να βοηθάει τους ασθενείς του, τους οδηγεί στην αυτοκτονία. Αντί για διαγνώσεις, εκδίδει κατηγορίες, οι οποίες μέσα απ’ τον έλεγχο που έχει ο Ψυχαλάστρας -ως ειδικός- τρελαίνουν τους πελάτες του, που τελικά οδηγούνται στην αυτοκτονία.
Η αστυνομία γνωρίζει την τακτική του από τα σημειώματα αυτοκτονίας που αφήνουν τα θύματά του, όμως δεν μπορεί να τον εντοπίσει, επειδή συνεχώς αλλάζει τον τόπο του γραφείου του. Τελικά ο ντετέκτιβ που αναλαμβάνει την υπόθεση θα βρει μια λύση, αφού αποτύχει οι παρακολούθηση όλων των εναλλακτικών μεθόδων θεραπείας στις οποίες πίστευε ότι θα τον εντόπιζε.
Ο Πανάγος στο comic του φτάνει στα ακραία όριά τους την επιστήμη της ψυχανάλυσης, αλλά και κάποια πολιτικά σχόλια, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει ως πρώτη ύλη της comic ιστορίας του. Με αυτόν τον τρόπο για παράδειγμα η φροϊδική θεωρία μπορεί να τρελάνει έναν ψυχαναλυόμενο, ο οποίος θα νιώσει ντροπή για το οιδιπόδειο σύμπλεγμά του και θα οδηγηθεί στην αυτοκτονία, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με άλλες αντίστοιχες θεωρίες. Έτσι ο Πανάγος φτιάχνει μια ενδιαφέρουσα παρωδία ενός ψυχαναλυτή serial – killer με αυτή την πρωτότυπη σκέψη.
Όμως κάπου στο τέλος της ιστορίας φαίνεται αυτό το τράβηγμα απ’ τα μαλλιά της πραγματικότητας να λειτουργεί αρνητικά στην ιστορία και αξίζει να ειπωθούν δύο λόγια γι’ αυτό (ακολουθούν spoilers!). Η λύση του ντετέκτιβ για να συλλάβει τον Ψυχαλάστρα είναι να βρει κάποιον να στείλει για δόλωμα. Όμως επειδή όσους αστυνομικούς έχει στείλει μέχρι στιγμής τους κυρίευσε η τρέλα του Ψυχαλάστρα και ή αυτοκτόνησαν ή πήγαν σε ψυχιατρείο, ο ντετέκτιβ έπρεπε να βρει κάποιον που να μην επηρεάζεται από την κριτική των άλλων. Κι εδώ είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του comic, αφού ο Πανάγος επιλέγει να ενσαρκώσει αυτόν τον απόλυτο «σταρχιδιστή» ασθενή στον «απόλυτο δημόσιο υπάλληλο». Έτσι στο comic βλέπουμε η αντίφαση ότι ενώ υπάρχει μια αναμφισβήτητα πολιτικά ορθή κριτική για το πελατειακό κράτος του ΠΑΣΟΚ, αυτή τελικά καταλήγει να αναπαράγει το φαινομενικά αντίστροφό της, όπου στην πραγματικότητα είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, δηλαδή την νεοφιλελεύθερη αντίληψη που προσπαθεί να μας πείσει ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι όλοι τεμπέληδες και ανίκανοι και πρέπει τελικά να απολυθούν. Ας μην ξεχνάμε, δε, ότι στα χρόνια των μνημονίων έχουν χρησιμοποιηθεί πολλές φορές αντίστοιχα ρητορικά τεχνάσματα, αυθαίρετα πολιτικά συμπεράσματα και καρικατούρες της πραγματικότητας, προκειμένου να κατηγορήσουν ολόκληρους λαούς ως «τεμπέληδες» και «P.I.G.S.», ενώ τελικά ο κερδισμένος από όλα αυτά είναι το κεφάλαιο και τα αφεντικά, που έχουν κατακρεουργήσει τους μισθούς και τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Έτσι λοιπόν η λύση του comic ίσως αξίζει έναν πολιτικό προβληματισμό και στο αναγνωστικό κοινό, αλλά και στον ίδιο τον καλλιτέχνη, για τις επεκτάσεις αυτού του πολιτικού σχολίου που κάνει μέσα απ’ τις σελίδες του comic του. Πάντως αξίζει να ξαναπούμε ότι διατηρεί το ενδιαφέρον της η αρχική ιδέα του Πανάγου, ενώ και το ασπρόμαυρο καρτουνίστικο σχέδιο με τους μωβ χρωματισμούς (σε σκοτεινό νουαρικό φόντο) είναι ιδιαίτερα προσεγμένο και ίσως μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια πολυτέλεια για ένα fanzine.
Ο Ψυχαλάστρας είναι υποψήφιος στην κατηγορία της Καλύτερης Αυτοέκδοσης στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς 2019
