Για ακόμα μια φορά η ιταλική, ριζοσπαστική, συγγραφική κολεκτίβα Wu Ming βρήκε τον τρόπο να συνδυάσει το pop με την πολιτική και το ελαφρύ με το σημαινόμενο, μέσω του μυθιστορήματος UFO 78, που κυκλοφορεί εδώ και αρκετό διάστημα από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων, σε μετάφραση Άννας Γρίβα. Αφορμή του βιβλίου στέκεται η απαγωγή και η εκτέλεση του Χριστιανοδημοκράτη Άλντο Μόρο, η οποία σκορπά ένα είδος ηθικού πανικού στην Ιταλία των 70ς, με τα ναρκωτικά να σαρώνουν, τις αιρέσεις να θεριεύουν και τους Ιταλούς να βλέπουν όλο και περισσότερους ιπτάμενους δίσκους! Η Μιλένα Κραβέρο, μια νεαρή ανθρωπολόγος, μελετά τους «ουφολόγους» σε ένα σκοτεινό και στρατιωτικοποιημένο Τορίνο. Ο Μάρτιν Τζάνκα, επιτυχημένος συγγραφέας, έχει διηγηθεί ιστορίες για αρχαίους κοσμοναύτες, αλλά έχει κουραστεί από τον ίδιο του τον εαυτό – και έχει κουραστεί από τη Ρώμη. Ο γιος του, ο Βιντσέντσο, πρώην ηρωινομανής, ζει στη Θάνουρ, ένα κοινόβιο στη Λουνιτζάνα, στις πλαγιές ενός μυστηριώδους βουνού. Το Κουαρτσερόνε, με τις τρεις κορυφές του. Ένας τόπος γεμάτος μύθους και θρύλους, ανεξήγητα φαινόμενα και ανεξιχνίαστες υποθέσεις. Η πιο πρόσφατη, αυτή του Γιάκοπο και της Μαργκερίτα, δύο προσκόπων που εξαφανίστηκαν στο δάσος και δεν βρέθηκαν ποτέ. Γύρω από την εξαφάνισή τους, μια δίνη ιστοριών και χαρακτήρων.
Γίνεται φανερό από την μικρή περίληψη του βιβλίου ότι στην πραγματικότητα δεν είναι ούτε ακριβώς ηθογράφημα της εποχής στην οποία εξελίσσεται η πλοκή του, ούτε sci-fi με την κλασσική έννοια, αλλά ένα ακόμα προβοκατόρικο αφήγημα των Wu Ming, που θυμίζει ένα είδος ψευδοντοκιμαντέρ, είδους που ξεκίνησε, άλλωστε, τη δεκαετία του ’60, με στόχο τη δημιουργία καθεστώτων αλήθειας, μέσα από τα οποία μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα. Έχοντας, λοιπόν, fundamentum in res, ήτοι ένα πραγματικό ιστορικό γεγονός, οι Wu Ming χρησιμοποιούν το effet de réel, προκειμένου να κάνουν ένα πολιτικό σχόλιο σχετικά με τον τρόπο, με τον οποίο η κοινή γνώμη μπορεί να χειραγωγηθεί και να αποπροσανατολιστεί, θυμίζοντας όσα ο Carl Sagan περιγράφει στον Στοιχειωμένο Κόσμο του! Ως εκ τούτου, το πραγματικό συνυπάρχει με το μυθοπλαστικό, προκαλώντας όχι μόνο σύγχυση, αλλά και το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Πράγματι, είναι γεγονός ότι τα σημαντικότερα στοιχεία του πολιτισμού μας, σήμερα, στηρίζονται ουσιαστικά στην επιστήμη και την τεχνολογία. Την θέση τους στο παρελθόν κατείχε η Εκκλησία και η θρησκεία, έχοντας τη δύναμη να διαμορφώνουν όχι μόνο τις συνειδήσεις των ανθρώπων, αλλά και την ίδια την πραγματικότητα. Αυτός είναι και ο λόγος, που ενώ στο παρελθόν, όταν εγείρονταν κρίσεις, ηθικές ή οικονομικές, πόλεμοι ή ακόμα και εσωτερικές συγκρούσεις, τότε έκαναν την εμφάνισή τους σκοταδιστικές απόψεις. Η Ιερά Εξέταση ήταν το αποτέλεσμα ενός τέτοιου τέλματος. Όσα, λοιπόν, η προεπιστημονική εκείνη κοινωνία έβλεπε και μετέφραζε ως «κακό», «δαίμονες», «τέρατα» κλπ, σήμερα αποτυπώνονται στο συλλογικό ασυνείδητο ψευδοεπιστημονικά ως «εξωγήινοι», «ιπτάμενοι δίσκοι», «πλάσματα από παράλληλα σύμπαντα». Με άλλα λόγια, μπορεί τα εργαλεία μας σήμερα να έχουν αλλάξει, οι μέθοδοι, ωστόσο, κατασκευής της πραγματικότητας γύρω μας παραμένουν οι ίδιες και η επιστήμη δεν παραμένει πολιτικά ουδέτερη.
Οι Wu Ming αναδεικνύουν όλα τα παραπάνω, τα οποία έχουν απασχολήσει πολλούς από τους σύγχρονους κριτικούς θεωρητικούς και κοινωνιολόγους, όπως ο Foucault ή ο Barthes, μέσα στο πλαίσιο της άγριας δεκαετίας του ’70, ύστερα από την ήττα των κινημάτων του ’60, προκειμένου να αναδείξει όχι μόνο τον τρόπο με τον οποίο οι έχοντες την εξουσία ξέρουν να προκαλούν ηθικούς πανικούς, όμοιους με εκείνους που οδήγησαν στην εκτέλεση πολλών «μαγισσών» τον Μεσαίωνα και στην κοινωνική απομόνωση και λοιδορία όσων έπασχαν από AIDS τη δεκαετία του ’80, αλλά να προειδοποιήσει τον αναγνώστη για κάτι ακόμα: «Η φλόγα του κεριού εξασθενεί. Το λιγοστό φως τρεμοσβήνει. Το σκοτάδι απλώνεται. Οι δαίμονες ξυπνούν» (Carl Sagan).
