«Σου στέλνω αυτό το γράμμα
βγαλμένο απ’ τα πιο σκοτεινά υλικά»
Με ένα γράμμα προς τις γενιές των ‘80s και ‘90s, με μία γλυκιά υπενθύμιση μίας διαφορετικής νεότητας μοιάζει η συλλογή στίχων και ποιημάτων του Παντελή Ροδοστόγλου που κυκλοφόρησε πρόσφατα απ’ τις εκδόσεις Κυψέλη. Ανάμεσά στις σελίδες της συλλογής βρίσκονται μερικοί απ’ τους γνωστότερους στίχους της ελληνικής ροκ μουσικής, αφού ο Ροδοστόγλου ήταν μέλος και βασικός στιχουργός των Διάφανων Κρίνων. Παρά το γεγονός ότι το συγκρότημα είχε διαλυθεί πριν μία δεκαετία και κάτι, ο Ροδοστόγλου τώρα για πρώτη φορά αποφάσισε να συμπεριλάβει σε μία ποιητική συλλογή τους στίχους εκείνης της εποχής, μαζί με νεότερους στίχους του (που έχει γράψει για τις Μπαλάντες για Φόνους, το νέο συγκρότημα στο οποίο συμμετέχει) και άλλα αδημοσίευτα ποιήματά του. Το νέο μπλέκεται με το παλιό και το παρελθόν με το παρόν σε ένα ενιαίο (αλλά όχι αναλλοίωτο) ποιητικό ύφος λαξευμένο με τα «πιο σκοτεινά υλικά».
Στο ύφος της ποίησης του Ροδοστόγλου κυριαρχεί η θλίψη. Τα λόγια του είναι συνηθισμένα στη μοναξιά, την απώλεια και τον αποχωρισμό. Ο θάνατος είναι πάντοτε παρών, είτε με τη μορφή της ανάμνησης ενός αγαπημένου προσώπου, είτε ως τραγική συνειδητοποίηση της θνητότητας («άραγε θα θυμάται κάποιος το όνομα μας»). Όμως, παρ’ όλο που έχει αποδεχτεί την απώλεια και τη θλίψη, δεν είναι συμβιβασμένος με αυτές. Ενθυμούμενος το παρελθόν επαναφέρει στη μνήμη του τη ζωή, τους φίλους, τις συντροφιές, τους έρωτες του παρελθόντος. Με αυτό τον τρόπο δεν αφήνει τη ζωή να χαθεί για πάντοτε στη λήθη, αλλά ούτε σκορπά το παρόν παραιτούμενος απ’ τη ζωή. Με τα υλικά που έχουν διαθέσιμα αυτός και οι συνοδοιπόροι του, «γυμνοί από όνειρα» γεννούν μουσικές και πλάθουν στίχους:
«και σας παρακαλώ πολύ
μη μας ενοχλείτε, εργαζόμαστε:
με πρώτη ύλη τις αποτυχίες μας
πλάθουμε πόντο πόντο μες στο σκοτάδι»
Η αποδοχή της θλίψης δεν οδηγεί τον ποιητή ούτε σε μοιρολατρία, ούτε όμως και στην προσμονή ενός θαύματος, αφού γνωρίζει ότι -πέραν των hollywoodiανών ταινιών- δύσκολα στο τέλος υπάρχει happy end. Με αυτή τη σκληρή συνειδητοποίηση στο νου προσπαθεί να ζει στο παρόν, να μην αφήνει εκκρεμότητες για το μέλλον (ακόμα και όταν πρόκειται για δύσκολους αποχαιρετισμούς) γιατί συνήθως η ζωή δεν εξελίσσεται όπως τη λογαριάζουμε. Την ίδια στάση καλεί κι εμάς να υιοθετήσουμε, απευθυνόμενος σε εμάς σε β’ ενικό:
«Ό,τι έχεις να πεις πες το τώρα
που η ζωή περιμένει ένα νεύμα σου
[…]
γιατί αύριο θα ‘ναι αργά»
Με τον σκοτεινό της χρωματισμό και τον θλιβερό της ρυθμό, η ποίηση του Ροδοστόγλου έχει έντονα χαρακτηριστικά μίας ερωτικής ποίησης. Η αγάπη, ο ανέφικτος έρωτας και ο πόθος είναι διάσπαρτα σε κάθε ένα απ’ τα ποιήματα της συλλογής. Στους στίχους του αναβλύζει το πάθος και ένας άγριος ερωτισμός. Πολλές φορές η αγάπη και ο έρωτας υπάρχουν σαν κραυγές απόγνωσης στα ποιήματά του ή σαν σπαράγματα, ακόμα κι αν δεν είναι εμφανές με την πρώτη ανάγνωση ότι αυτά επιλέγει ως κεντρικό θέμα. Ο ποιητής άλλοτε παρομοιάζει τον εαυτό του με «λυπημένο φάντασμα στον τάφο της αγάπης» κι άλλοτε με «γέρικο σκυλί μες στο λιμάνι», όμως πάντοτε προσδοκά να «πεθαίνει στο πλάι» της αγαπημένης του, προσηλωμένος σε μια «αγάπη συντριβή».
Η ποιητική συλλογή, όπως δηλώνεται ήδη απ’ τις πρώτες σελίδες, συγκροτεί ένα Τετράπτυχο, αφού είναι χωρισμένη σε τέσσερις ενότητες. Σε κάθε μία απ’ τις ενότητες της συλλογής συνυπάρχουν -χωρίς χρονική αλληλουχία- παλιότερα και νέα ποιήματα τα οποία είναι οργανωμένα σε νοηματικές ενότητες, όπου η καθεμία υπονοείται στην αρχή της από κάποια επιλεγμένα αποφθέγματα άλλων συγγραφέων, με τα οποία ο Ροδοστόγλου μας εισάγει στις διάφορες πτυχές του έργου του.
Στην τελευταία νοηματική ενότητα συγκεντρώνονται τα ποιήματα που αναφέρονται -αμεσότερα- στη νεότητά του. Ο ίδιος και τα υπόλοιπα μέλη των Διάφανων Κρίνων δεν ήταν «κανονικά παιδιά» (όπως τα ονόμαζαν οι Τρύπες). Χτύπαγε μέσα τους ο άγριος παλμός μίας νεολαίας αντισυμβατικής, η οποία εκφράστηκε μέσα απ’ τη μουσική τους. Τα «χαμένα παιδιά» των 80’s και των ’90s δεν ακολουθούσαν την πεπατημένη και δεν επαναπαύτηκαν στα μικροαστικά όνειρα της εποχής των «παχιών αγελάδων». Και η ελληνική ροκ σκηνή έπαιζε εκείνη την εποχή σημαντικό ρόλο στο να ανθίσει ο σπόρος της αμφισβήτησης στα μυαλά της νεολαίας. «Προπαγανδιστές του ανέφικτου» που δημιουργούσαν χώρο έκφρασης μίας διαφορετικής κοσμοαντίληψης και διέπλαθαν μία ηθική και πολιτική στάση που βρισκόταν εκ φύσεως σε ευθεία σύγκρουση με το κυρίαρχο σύστημα. Τα Διάφανα Κρίνα, οι Τρύπες, οι Magic de Spell και τόσοι άλλοι της ροκ σκηνής εκείνης της εποχής ήταν οι «παράξενοι πραγματευτές» που μας διαλαλούσαν με αγωνία την πραμάτεια τους:
«φυτά αλλόκοτα από απόκοσμους βυθούς
Φρούτα ολόδροσα απ’ το γέλιο των ματιών του
Μυρωδικά που φύονται σε μνήμες και λυγμούς
Άγριους καρπούς απ’ τους γκρεμούς των λογισμών του.
Κανείς δεν παίρνει, συνήθισαν όλοι στα φυτοφάρμακα.»
Η συλλογή «Και τα Σκυλιά Κοιτούσαν Δακρυσμένα» είναι το ποιητικό καταστάλαγμα δεκαετιών. Περιέχει όλο το -μέχρι σήμερα- γνωστό έργο του Ροδοστόγλου και αδημοσίευτα ποιήματά του. Αποτελεί ένα έργο βαθιά προσωπικό αλλά παράλληλα και συλλογικό, με το οποίο νιώθουμε απόλυτα οικεία όσοι διαβάζουμε στίχους του και αυτόματα ακούμε νοητά τη φωνή του Ανεστόπουλου. Ταυτόχρονα με αυτή τη συλλογή κάνουν πολύ δυναμικό ντεμπούτο οι εκδόσεις Κυψέλη, ένα νεοσύστατο εκδοτικό εγχείρημα, το οποίο ήδη απ’ τα πρώτα του δείγματα αποδεικνύει ότι έχει τις δυνατότητες να αποτελέσει μία ιδιαίτερη φωνή στο ελληνικό εκδοτικό τοπίο, την οποία αξίζει να σταθούμε και να την ακούσουμε προσεκτικά.
