Έχουν γραφτεί τόσα για το Annihilation, την τελευταία ταινία του Alex Garland (βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Jeff VanderMeer), που ένα ακόμα κείμενο ίσως δεν έχει και πολλά πράγματα να προσθέσει. Αυτό ισχύει τόσο για το περιεχόμενό της όσο και για τον τρόπο διανομής της μέσω του Νetflix. Eιδικά ο τελευταίος, σε συνάρτηση με τις δηλώσεις του Steven Spielberg, για το ότι δεν κρίνει πρέπον ταινίες του ιντερνετικού κολοσσού να διαγωνίζονται για τα Όσκαρ, αλλά και την απόφαση των Καννών να μη δεχθεί άλλες ταινίες του δικτύου μετά τις διαφωνίες για το Οkja (με μια κενής ουσίας τεχνοκρατική αιτιολόγηση) είναι σίγουρα κάτι που θα μας απασχολήσει.
Όμως τώρα, αν μπορούμε, ας προσπαθήσουμε να προσθέσουμε ένα σχόλιο στη δημιουργία του Garland, η οποία είναι ίσως μία από τις ελάχιστες ταινίες επιστημονικής φαντασίας που πραγματικά αγγίζουν, ξεπερνούν και επανακαθορίζουν τα όρια του είδους.
Πολύ σωστά έχει επισημανθεί ήδη πως η ταινία του Garland αποτελεί έναν διακειμενικό διάλογο με κλασικές υπαρξιακές ταινίες, όπως το Stalker. Ωστόσο, πέρα από αυτό, η ταινία διαθέτει και μια άμεση κοινωνικό-ψυχολογικό διάσταση (που δεν μπορεί να αγνοηθεί) για ένα πιεστικό Τώρα που κρύβει όλες τις αλλαγές που ο άνθρωπος έχει επιφέρει στη Φύση μέσω της εργασίας και της τεχνολογικής επικράτησης. Aυτές τελικά όχι μόνο δεν βελτίωσαν την ζωή του, όπως βαυκαλιζόταν, αλλά βύθισαν μέχρι και τον ίδιο σε μια αέναη αγωνία για το πώς θα φτάσει όλες τις κρυφές πιθανότητες που σιγοβράζουν μέσα του. Πώς όλες οι δυνατότητες, ακόμα και αν είναι αντιθετικές μεταξύ τους, θα ικανοποιηθούν. Όλες. Ταυτόχρονα. Και ας χαθεί αυτό το ευαίσθητο στρώμα που καλείται Εγώ, που τον κρατά και ταυτόχρονα τον δομεί. Στο Annihilation o καταστρατηγημένος χρόνος, μέσω της ακύρωσης των αποστάσεων, διεκδικεί ξανά την χωρικότητα, έστω και αν αυτή πρέπει να βρεθεί σε κυτταρικό επίπεδο, μέσα από το ίδιο το αίμα όσων αποπειράθηκαν να σκοτώσουν την Ιστορία, η οποία τελικά τους εκδικείται.
Ο δημιουργός ξεκινώντας από μια επιστημονικολογική σκοπιά, που πλέον στον ύστερο Καπιταλισμό δεν μπορεί παρά να έχει επιθετική και τυχοδιωκτική φύση (η πρωταγωνίστρια βιολόγος/στρατιωτικός), γρήγορα καταλήγει να αψηφά την πραγματικότητα που ο ίδιος ορίζει, μέσα από τα συνεχόμενα flash back. Η Lena (Νatalie Portman-Star Wars, Black Swan) είναι η μόνη που μέχρι και λίγο πριν το τέλος διατηρεί την πίστη της στις δυνατότητες της επιστήμης και της λογικής, είναι η μόνη που όχι μόνο αναζητά απαντήσεις, αλλά και εκδίκηση από το άγνωστο, που δεν παραμένει ούτε στιγμή σταθερό και εκμεταλλεύσιμο. Ταυτόχρονα είναι και η μόνη που έχει δεσμούς με την πραγματικότητα, στο πρόσωπο του συζυγού της.
Μεταξύ των υπόλοιπων πρωταγωνιστριών σαν να επικρατεί μια μυστική συμφωνία μη τήρησης του ρεαλισμού, η οποία τελικά προσεγγίζει έναν υπερβατισμό με κορυφώμα την εξαφάνιση της νεαρής Josie Radek (Tessa Thompson- Westworld, Thor: Ragnarok, Creed) η οποία κυριολεκτικά παρασέρνεται από την ζωτικότητα των αλλαγών που την κατακλύζουν. Αλλά και οι υπόλοιπες της ομάδας βουλιάζουν με τάσεις φυγής από την πραγματικότητα, μέσα στο Πραγματικό (το τέρας που διατηρεί τη γλώσσα), στον εαυτό τους, όπως η Anya (Gina Rodrigue- Jane the Virgin) και, τελικά, στην λειψή απόπειρα της ψυχολογίας για κατανόηση της ετερότητας του εαυτού (Jennifer Jason Leigh- H8full 8).
Αυτή η παράδοξη συνύπαρξη τόσο διαφορετικών χαρακτήρων, κινήτρων και, τελικά, πεπρωμένων, δίνει στην ταινία μια αβεβαιότητα, η οποία καλύπτει κάθε πτυχή της. Το Shimmering, που ακόμα και γλωσσικά, με την γερουνδιακή του υπόσταση, δείχνει μια συνεχόμενη κίνηση, γίνεται ο τόπος που όχι μόνο οι ευχές δεν πραγματοποιούνται, όπως η ταρκοφσκι-κή Zone, αλλά αντίθετα ούτε αυτοί που εύχονται καταφέρνουν να βγουν. Τελικά η εξωδιαστατική αυτή τοποθεσία καταφέρνει να προσομοιώσει με εξαιρετικά δυναμικό τρόπο τον σύγχρονο τ(ρ)όπο ζωής, ο οποίος μοιράζεται μεταξύ ψηφιακού και εξωψηφιακού χώρου, όχι μόνο θολώνοντας τα όρια μεταξύ τους, αλλά σπέρνοντας και τις αμφιβολίες πλέον για το ποιος από τους δύο είναι πραγματικός. Αν είναι τελικά κάποιος από τους δύο. Αυτή η αμφισημία, που αγγίζει το κατώφλι της υπερβατικότητας, είναι που τελικά ορίζει και την ταινία. Είναι άλλωστε και το μόνο ξεκάθαρο πράγμα της, που εγγράφεται στον κώδικα του τέλους από τον ίδιο τον δημιουργό με μεγάλη προσοχή: το μόνο σίγουρο είναι ότι πλέον, τίποτα δεν είναι σίγουρο.
Ο Garland χτίζει αυτή την ψυχοδυναμική πυραμίδα με μεγάλη μαεστρία, χωρίς φιοριτούρες, υπερβολές και εξάψεις. Ωστόσο ούτε στιγμή η ταινία δεν αφήνει τον θεατή- διατηρεί την αγωνία ακόμα και όταν αυτή συνηθίζεται. Και τελικά, μέχρι το βασανιστικά εξυψωτικό φινάλε, όπου όλες οι δυνατότητες της ταινίας φτάνουν στο ζενίθ τους, ο θεατής είναι σχεδόν έτοιμος να δεχθεί το σοκ.
Με το Annihilation η σύγχρονη επιστημονική φαντασία αποδεικνύει πως έχει τις δυνατότητες ακόμα να προκαλεί και να μην καθησυχάζει με την αποδοχή δυιστικών στερεοτύπων. Γιατί στο αδυσώπητο Τώρα που βιώνουμε μέσα στον καπιταλισμό, πρέπει όχι απλά να ξεχάσουμε το καταφύγιο της ψυχής, που έτσι και αλλιώς είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό, αλλά και να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτοί που είμαστε μπορεί να μην είναι εδώ την επόμενη μέρα. Μπορεί να μην είναι εδώ ούτε καν τώρα, γιατί το Τώρα τελικά είναι, δυστυχώς, τα Πάντα.
