Γράφει η Ολύβια Τζιουβάρα
Όταν το στιλέτο της Arya βρήκε την καρδιά του Night King στο τέλος του 3ου επεισοδίου της τελευταίας σεζόν του Game of Thrones δεν ήταν μόνο ο ίδιος, οι White Walkers και ο στρατός των νεκρών που έγινε αμέτρητα κομμάτια. Μαζί με όλα αυτά έχασα κάθε σιγουριά στις εκτιμήσεις μου για το τι ιστορία είναι το Game of Thrones.
Ως τότε οι πύρινοι λόγοι του Jon Snow για το πώς στην ιστορία θα μείνουν ως μικρά παιδιά που τσακώνονται αν δεν ενωθούν ενάντια στη μεγαλύτερη απειλή για τους ανθρώπους του Westeros με είχαν πείσει πως αυτή ήταν η ιστορία που ξεκίνησε 23 χρόνια πριν ο George Martin. Μια ραψωδία πάγου και φωτιάς για ανθρώπους που βρέθηκαν να ζήσουν σε μια περίοδο φορτισμένη από τρία διαφορετικά γεγονότα με χιλιάδες χρόνια να χωρίζουν το ένα από το άλλο, που όμως τα αποτελέσματά τους καθορίζουν το σήμερα των πρωταγωνιστών.
Το πρώτο γεγονός, ο πόλεμος των Πρώτων Ανθρώπων και των Children of the Forest που οδήγησε στη δημιουργία των πρώτων White Walkers, τη μάχη για την Αυγή και το χτίσιμο ενός τεράστιου τείχους από πάγο και μάγια που προστατεύει τους ανθρώπους από όλα τα πλάσματα που καραδοκούν στην άλλη πλευρά του.
Το δεύτερο γεγονός, ο ερχομός λίγων χιλιάδων ανθρώπων- των Targaryen– και τριών δράκων από μια μακρινή περιοχή με τη δική της μαγεία, που καμία σχέση δεν έχει με τη μαγεία των δάσων και του πάγου των Children of the Forest, και οδήγησε στην ένωση των έως τότε διαφορετικών βασιλείων νότια του τείχους και την εγκαθίδρυση μιας δυναστείας που θα κυβερνούσε για 300 χρόνια.
Το τρίτο γενονός, η πρόσφατη επανάσταση του Robert Baratheon, βασισμένη σ’ ένα από τα καλύτερα φυλαγμένα μυστικά στην ιστορία της μυθοπλασίας- ότι η Lyanna Stark επέλεξε να το σκάσει με τον Rhaegar Targaryen, τον παντρεύτηκε και απέκτησαν μαζί ένα παιδί.
Στην ιστορία που φαντάστηκα πως είναι το Game of Thrones (και το A Song of Ice and Fire), ενώ η γενιά της επανάστασης δεν κατάφερε να βρεθεί σε κατάσταση ισορροπίας δυνάμεων, η νεότερη γενιά κλήθηκε να απαντήσει στα ερωτήματα πιο γρήγορα από ότι της αναλογούσε. Και όλοι αυτοί οι ετερόκλητοι χαρακτήρες θα παραμέριζαν τις διαφορές τους αντιμέτωποι με την Αποκάλυψη-την αντανάκλαση του πρώτου γεγονότος στην ιστορία της ηπείρου που ζουν. Το τέλος θα τους έβρισκε σ έναν κόσμο χωρίς μαγεία πάγου ή φωτιάς, να ζήσουν το «όνειρο της άνοιξης» βρίσκοντας τις δικές τους νόρμες μετά από τα όσα εξωπραγματικά θα είχαν ζήσει.
Δεν θα μπορούσα να έχω πέσει περισσότερο έξω.
Η ιστορία που εν μέρει είπε ο Martin όταν έδωσε τα στοιχεία στους Benioff και Weiss και εν μέρει μας έδωσε το ζευγάρι των δημιουργών είναι μια ιστορία όπου η μεγάλη απειλή δεν ήταν τόσο μεγάλη τελικά. Δεν μάθαμε ποτέ τι ήταν αυτό που έκανε τους White Walkers να κινητοποιηθούν μετά από τόσες χιλιάδες χρόνια. Η εξήγηση του Bran, πως ήθελαν να καταστρέψουν την ανθρωπότητα και συγκεκριμένα τον ίδιο ως φύλακα της ιστορίας έχει ένα βασικό μειονέκτημα, δεν εξηγεί το γιατί τώρα. Πριν τον Bran υπήρχε άλλος στη θέση του Three Eyed Raven και άλλος πριν απ’αυτόν, με τον πρώτο να χάνεται στο χρόνο. Γιατί τώρα;
Κάποιος/ κάποια πιο κυνικός από μένα θα έλεγε πως δεν το μάθαμε στο Game of Thrones για να μπορούν οι νέες σειρές που θα βγουν για το σύμπαν του A Song of Ice and Fire να ξετυλιχθούν χωρίς φοβερά και τρομερά spoilers ή πως μια τέτοια εξήγηση θα ήθελε περισσότερο χρόνο σε μια σειρά από την οποία οι συντελεστές ήθελαν να φύγουν άμεσα για να βρεθούν σε νέα εγχειρήματα. Ίσως να είναι όλα αυτά αλήθεια και η ελπίδα να βρίσκεται στο να μάθουμε το τέλος μέσα από τις σελίδες του Martin. Ίσως όμως ο Martin να μην τις γράψει ποτέ.
Μια σύνοψη
Κι έτσι φτάνουμε στα τρία τελευταία επεισόδια της σειράς. Η νίκη απέναντι στο θάνατο γιορτάζεται βρίσκοντας την επόμενη μέρα τους χαρακτήρες μας να ασχολούνται με την πολιτική διάσταση του Game of Thrones-το πεδίο στο οποίο χρωστά κατά κύριο λόγο το πόσο δημοφιλές είναι. Τα δύο στρατόπεδα που σχηματίστηκαν με βάση τη συμμετοχή ή όχι στη μάχη με τους νεκρούς ετοιμάζονται για τον τελευταίο πόλεμο, όμως εμφανίζονται μεγάλες ρωγμές στην πλευρά των χαρακτήρων που ως τώρα κυρίως ακολουθούσαμε για τη σεζόν.
Το μυστικό που κράτησε ο Ned Stark όλη του τη ζωή μαθεύεται αλλάζοντας τη σκακιέρα. Οι απώλειες συμμάχων και φίλων της Daenerys, ο θάνατος του δεύτερου δράκου, η προδοσία ενός από τους κοντινότερους συμβούλους της την οδηγεί στο να αποξενωθεί από τους πάντες. Σύμφωνα με την Emilia Clarke, την ηθοποιό που ενσάρκωσε την Daenerys, η ίδια γατζώνεται πάνω στη σχέση της με τον Jon Snow, ο οποίος όμως την απορρίπτει. Έτσι φτάνουμε στη μάχη για την πρωτεύουσα η οποία είναι μια μεγάλη σφαγή. Η ερμηνεία που δίνουν οι δημιουργοί μέσω του Tyrion είναι πως αυτό πιστεύει η Daenerys πως είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσει για τη δημιουργία ενός παράδεισου όπου όλοι θα είναι ελεύθεροι. Ως γνήσιος απόγονος του Ned Stark(όχι βιολογικός γιος του αλλά μεγαλωμένος ως τέτοιος) ο Jon Snow κάνει το καθήκον του όσο κι αν αυτό τον πληγώνει, τη σκοτώνει, και ο τελευταίος δράκος σ’ όλο τον κόσμο καίει το σύμβολο της εξουσίας, τον Iron Throne, και εξαφανίζεται.
Μια τραγωδία για ένα κορίτσι που ονειρευόταν τον θρόνο πριν μάθει να μετράει ως το 20, που πουλήθηκε σαν σκλάβα με αντάλλαγμα έναν στρατό, που ανέστησε τους δράκους που όλοι θεωρούσαν για πάντα χαμένους. Μια τραγωδία για μια γυναίκα που οι εμπειρίες της την οδήγησαν να πιστεύει πως απελευθέρωση είναι φωτιά και αίμα, πως ο νέος κόσμος θα χτιστεί πάνω στα αποκαΐδια του παλιού. Μια τραγωδία για μια γυναίκα που βοήθησε σκλάβους να χάσουν τις αλυσίδες τους κι αυτοί την αποκάλεσαν Mhyssa– Μητέρα- αλλά κατέληξε να αγνοεί τις επιθυμίες αυτών των ανθρώπων σφαγιάζοντάς τους για το όραμά της. (Προσωπικά έχω αμέτρητα προβλήματα με αυτή την αφήγηση που όμως ξεφεύγουν από τους στόχους αυτού του ήδη μακροσκελούς κειμένου).
Η ιστορία λοιπόν του Game of Thrones ήταν μια ιστορία για το πώς διαφθείρει η δύναμη. Δυστυχώς πολλές αδυναμίες στο σενάριο της σειράς μας άφησαν να δούμε μόνο την εικόνα του καθρέφτη μέσα απ’τον καθρέφτη της ιστορίας αυτής. Μείναμε με ένα μη πιστευτό ρομάτζο, μια απότομη μεταστροφή της Daenerys από απελευθερώτρια σε δικτάτορα μέσα σε δυο ώρες πραγματικού χρόνου κι έναν πανέξυπνο δράκο που καίει το σύμβολο της δύναμης κλείνοντας το μάτι στους θεατές.
Κρίμα που δεν το άφησαν εκεί.
Ζήτω ο Σπασμένος Βασιλιάς
Το δεύτερο μισό του τελευταίου επεισοδίου είναι ένας επίλογος για το που καταλήγουν οι χαρακτήρες που κατάφεραν να επιζήσουν τις 8 σεζόν του Game of Thrones. Ξεκινάμε με το Μεγάλο Συμβούλιο όπου βρίσκονται όλοι οι ισχυροί άνθρωποι του Westeros -καθώς και κάποιοι όχι τόσο ισχυροί που όμως τους ξέρουμε και μάλλον έπρεπε να είναι εκεί για να δούμε οτι ζουν; Μεταξύ αυτών και ο Robin Arryn, ένα ζωντανό μνημείο για τις ευεργετικές ιδιότητες του θηλασμού ως τα 8.
Ο Grey Worm διοικεί έναν τεράστιο στρατό και ελέγχει την πρωτεύουσα οπότε παρίσταται στο συμβούλιο και επιτρέπει στον Tyrion να συμμετέχει, όχι όμως και στον Jon. Και ενώ αρχικά φαίνεται πως το θέμα συζήτησης ήταν τι θα γίνει με τον Tyrion και τον Jon, γρήγορα το θέμα γίνεται ποιος θα γίνει βασιλιάς για να αποφασίσει το μέλλον των φυλακισμένων. Ο Tyrion προτείνει να το αποφασίσουν εκείνη τη στιγμή, o Grey Worm συμφωνεί για άγνωστους λόγους, ο Edmure Tully προσπαθεί να αυτοπροταθεί αλλά η Sansa τον κόβει και ειλικρινά περίμενα να ακούσω τα γέλιa-κονσέρβα από τα «Φιλαράκια», μετά κοπάνησε το σπαθί του μέχρι να καθίσει γιατί…γιατί όχι και ο Sam πρότεινε να μην αποφασίσουν μόνο οι ευγενείς για τον νέο βασιλιά αλλά όλοι στο Westeros. Πιστό στην εποχή που διαδραματίζεται το Game of Thrones γελάει με αυτή την πρόταση κλείνοντας ξανά το μάτι στους θεατές. Βέβαια, εκτός από τo Νight’s Watch υπάρχει και μια ολόκληρη περιοχή του Westeros που έτσι επιλέγει άρχοντα- τα Iron Islands με το Kingsmoot. Αλλά ποιος τα θυμάται αυτά, είναι λεπτομέρειες, ακόμη και η Yara τα ξέχασε και δεν λέει τίποτα.
Μετά λοιπόν μιλάει ξανά ο Tyrion και ξεδιπλώνει (μάλλον) τα όσα σκεφτόταν τις τελευταίες βδομάδες στο κελί του. Αυτό που ενώνει τους πάντες είναι οι ιστορίες. Και ποιος καλύτερος να κυβερνήσει από αυτόν που ξέρει όλες τις ιστορίες! Και έχει και μια σπουδαία ιστορία να πει ο ίδιος, πώς έπεσε από έναν πύργο και επειδή δεν μπορούσε να περπατήσει πέταξε! Τι σπουδαία ιστορία! Όπως το Westeros είναι σπασμένο από τον πολυετή πόλεμο αλλά τώρα θα πετάξουν όλοι μαζί!
Μπούρδες. Πάμε πάλι.
Αφού η δύναμη διαφθείρει και ακόμη και η θέληση γι’αυτήν είναι κακή ας γίνει βασιλιάς όχι αυτός που δεν θέλει να γίνει βασιλιάς αλλά αυτός που δεν θέλει τίποτα! Ο Bran δεν είναι καν άνθρωπος πια σύμφωνα με τον ίδιο. Μόνο που γενικά μάλλον ήξερε ότι όλα αυτά θα συμβούν και δεν είπε τίποτα; Και άφησε όλους τους κατοίκους του Kings Landing να πεθάνουν, έκανε ένα ταξιδάκι και είπε πως τα ήξερε όλα εξαρχής και γι’αυτό ήρθε αλλά δεν το θέλει αλλά το ήξερε αλλά ήρθε αλλά δεν το θέλει αλλά…
Όλοι στηρίζουν τον Bran λοιπόν εκτός από τη Sansa που λέει να γίνει ο Βορράς ανεξάρτητος. Και ο Bran λέει ναι και όλοι είναι οκ μ αυτό, ακόμη και η Yara και ο άγνωστος πρίγκιπας του Dorne παρόλο που και οι δύο περιοχές που εκπροσωπούν είχαν μακρά ιστορία σε εξεγέρσεις με σκοπό την ανεξαρτησία από τα ενωμένα βασίλεια.
Και όλοι χαίρονται που ο Βran δεν μπορεί να κάνει παιδιά γιατί έτσι δεν θα μεταφέρει την εξουσία του στους απογόνους του αλλά ένα παρόμοιο συμβούλιο στο μέλλον θα εκλέξει νέο βασιλιά. Και ο άνθρωπος που ξέρει όλες τις ιστορίες καθώς και ένας τύπος που από την πρώτη σεζόν μας λέει πως διαβάζει ιστορία ( ο Tyrion ντε) δεν φαίνεται να γνωρίζουν κανένα ιστορικό παράδειγμα όπου η μη ύπαρξη διαδόχου δημιούργησε πρόβλημα.
Καταλήγουμε υπό μια έννοια περίπου εκεί απ’όπου ξεκινήσαμε. Ένας Stark που δεν θέλει εξουσία την αναλαμβάνει επειδή αυτό πήγε πολύ καλά την προηγούμενη φορά. Ο Βορράς που είχε ανακηρυχθεί ανεξάρτητος όταν οι ευγενείς ονόμασαν τον Robb Stark βασιλιά έγινε ανεξάρτητος με τη Sansa βασίλισσα. Η Arya ξεκινά για νέες περιπέτειες- στη Δύση αυτή τη φορά- και ο Jon βρίσκεται ξανά στο Τείχος, πρακτικά στον τόπο εξορίας που δεν θέλουν να ονομαστεί έτσι. Το νέο Μικρό Συμβούλιο απαρτίζεται από τους φίλους μας γιατί αποκλείεται ο Bran που ξέρει τα πάντα να μπορούσε να βρει κάποιον πιο κατάλληλο για Grand Maester πχ από τον Sam που έκανε τρεις μήνες στο Citadel και μετά τα παράτησε. Ίσως έκανε εντατικά ιδιαίτερα το καλοκαίρι και πέρασε τα χρωστούμενα μαθήματα. Και τι ωραία τώρα που έχουνε ειρήνη και μπορούν να κάνουν αστειάκια για μπουρδέλα!
Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να πω πως μου άρεσε το τελευταίο μοντάζ όπου η Arya, η Sansa και ο Jon ετοιμάζονται ο καθένας για τη νέα του ζωή. Και ειλικρινά πιστεύω πως το τέλος του Jon-ή η καινούρια αρχή του- ήταν συμβατή με το χαρακτήρα του ως τώρα. Άφησε πίσω του τις παλιές του ταυτότητες του μπάσταρδου Stark και του Τargaryen μαζί με τον πόνο που του προξένησαν και, κύριος του εαυτού του όπως ποτέ ως τώρα, ξεκίνησε για τον «Πραγματικό Βορρά» έχοντας στο πλευρό του τους φίλους και συντρόφους του από τους τόσους πολέμους, τον Ghost, που επιτέλους πήρε την αγάπη που του άξιζε, και την εικόνα από τα πρώτα φυτά που φυτρώνουν κοντά στο Τείχος εδώ και χρόνια.
Ποιος κέρδισε το Παιχνίδι;
Στην κυνική πραγματικότητα που ζούμε η επιλογή του Bran ως βασιλιά μπορεί να έγινε δια της ατόπου. Αφού δεν έπαιξε ρόλο στην ιστορία της νίκης με τον Night King και αφού ο Jon δεν θα μπορούσε να γίνει βασιλιάς μιας και, ως Targaryen, θα ήταν απλά συνέχιση της βασιλείας όπως την ξέραμε, με βάση την καταγωγή, και όχι η εκλογή από τους ευγενείς, η ιστορία του Bran έμενε μετέωρη κι έτσι «έπρεπε να κάνει κάτι» και τι καλύτερο από αυτό που κανείς δεν περίμενε!
Μήπως όμως είναι κι αυτό ένα από τα στοιχεία που θα δούμε καλύτερα μέσα από τις σελίδες των βιβλίων; «When you play the game of thrones you win or you die» μας λέει η Cersei ήδη στην πρώτη σεζόν. Με την επιλογή να υπάρχει βασιλιάς μετά την καταστροφή του Iron Throne υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι, παρά τις γλυκερές προσπάθειες του επεισοδίου να δείξει το αντίθετο. Τρία είναι τα ενδεχόμενα για μένα:
- 1. Οι μεγάλοι νικητές είναι η Sansa και ο Tyrion
Αν ο Bran είναι βασιλιάς μόνο κατ’ όνομα και το συμβούλιο έχει όλες τις αρμοδιότητες-όλες εκτός από το ψάξιμο δράκων δηλαδή- τότε ο πιο ισχυρός άνθρωπος στα Έξι Βασίλεια είναι ο Tyrion. Αυτό σε συνδυασμό με την ανεξαρτησία του Βορρά, τη στέψη της Sansa καθώς και το γεγονός πως αυτοί οι δύο έθεσαν σε κίνηση τα όσα οδήγησαν στην απομόνωση της Daenerys από τον Varys εγείρει υποψίες.
- 2. Μια συνομωσία των Stark
Κοιτώντας έναν χάρτη του Westeros θα διαπιστώσει κανείς πως σε κάθε περιοχή υπάρχει πλέον ένας από τους εναπομείναντες Stark. Παρόλο που οι Stark φαίνεται να έχαναν στους πρώτους γύρους του παιχνιδιού, τελικά ήρθε η δική τους ώρα. A Time for Wolves– ο τίτλος δηλαδή που είχε το τελευταίο βιβλίο του A Song of Ice and Fire πριν αλλάξει για το A Dream of Spring.
- 3. Ήταν όλα μια πλεκτάνη των Children of the Forest
Προσωπικά η αγαπημένη μου θεωρία από τις τρεις-κάτι που μάλλον σημαίνει πως είναι λάθος. Τα σχεδόν αφανισμένα Children of the Forest μαζί με τον Βloodraven καθορίζουν τις εξελίξεις έτσι ώστε ο Bran να δει τη Cersei και τον Jaime, να μείνει ανάπηρος μετά την πτώση ώστε να μην πάει νότια και γίνει ιππότης που ήθελε ως τότε, να βρεθεί στη σπηλιά πέρα από το τείχος και τελικά να γίνει ο Three Eyed Raven, άνθρωπος που εκφράζει τα συμφέροντα των Children of the Forest. Λέει στον Jon ένα μυστικό που ξέρει πως δεν θα κρατήσει, δεν λέει τίποτα για τις συνέπειες που θα έχει η αποκάλυψή του και καταλήγει στο θρόνο να ψάχνει για τον τελευταίο δράκο. Είναι πιθανό η περιφρόνηση των D&D για κάθε τι μαγικό στην ιστορία να άφησε απ’έξω σοβαρά στοιχεία για ένα τέτοιο τμήμα της πλοκής;
Η σειρά και τα βιβλία
Ο Martin στο πρόσφατο post του στο Μη-Blog μας λέει πως θα υπάρχει το ίδιο τέλος και στα βιβλία. Ή και όχι. Ή και ναι. Ή και όχι.
Εκτός από το τέλος καθαυτό είναι σημαντικός και ο δρόμος προς τα εκεί. Εκτιμώ πως αν ποτέ πάρουμε στα χέρια μας τα βιβλία αυτό το σκέλος θα μας ικανοποιήσει πολύ περισσότερο. Κι αυτό γιατί πιστεύω πως υπάρχει μια τεράστια διαφορά ανάμεσα στον τρόπο αφήγησης του Martin και τον τρόπο αφήγησης των Benioff και Weiss.
Ο Martin επιλέγει μια αφήγηση όπου όλα θα έχουν νόημα στο τέλος, κάθε πράξη έχει συνέπειες και όλα δένουν μεταξύ τους. Σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, οι παραγωγοί της σειράς ενδιαφέρονται για τις ανατροπές, για όλα αυτά που δεν περιμέναμε να έρθουν, ανεξάρτητα από το αν έχουν νόημα. Υπό αυτή την έννοια, ένα από τα πλέον σοκαριστικά γεγονότα, τόσο στα βιβλία όσο και στη σειρά, το Red Wedding έχει τελείως διαφορετική σημασία. Με την οπτική μιας ρεαλιστικής αφήγησης το ότι δεν περιμέναμε να συμβεί σημαίνει πως εμείς δεν είχαμε καταλάβει πως σ’ αυτή την ιστορία ένα 15χρονο παιδί δεν θα μπορούσε ποτέ να κερδίσει τον πιο έμπειρο πολιτικό και πιο πλούσιο άνθρωπο στο Westeros, ειδικά όταν οι πράξεις του-αθέτηση όρκου και προσβολή ενός Οίκου- τον αφήνουν έκθετο. Με την οπτική της αφήγησης των «έξυπνων» ανατροπών δεν φταίμε εμείς που δεν το είδαμε γιατί θα μπορούσε να έχει γίνει οτιδήποτε. Και για μένα αυτό είναι βαθιά απογοητευτικό.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να έχουμε στο νου μας πως η βασική ιστορία, ο πυρήνας του A Song of Ice and Fire, είναι αυτός που είδαμε στο Game of Thrones. Και ως τέτοιο θα το κρίνουμε στις μέρες που θα ‘ρθουν.
