Οι τέσσερις τοίχοι μιας φυλακής έχουν πάντα πολλές ιστορίες να διηγηθούν. Οι οποίες ιστορίες συνήθως θάβονται κάτω από το «πέπλο προστασίας» που βάζει πολλές φορές η σύγχρονη κοινωνία, επειδή θίγουν το «ορθό». Πολλές ομάδες έχουν προσπαθήσει στη πάροδο των ετών να φέρουν στο φως πολλές από αυτές τις ιστορίες γεμάτες πόνο, όσο και δυσαρέσκεια στο σωφρονιστικό σύστημα.
Το πρόγραμμα διδασκαλίας σεναρίου και δημιουργίας κόμικς για έγκλειστους μαθητές στο 2ο ΣΔΕ του Καταστήματος Κράτησης της Λάρισας αποτελεί μια θαρραλέα και αξιοσέβαστη προσπάθεια, που χαίρει προσοχής. Εισηγητές αυτής της κίνησης ήταν οι Μέλανδρος Γκανάς και Θωμάς Κεφαλάς, από τον Σύλλογο Κόμικς Και Τεχνών ΕΤουΚου, στο χρονικό διάστημα Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου 2019. Τα σενάρια και οι ιστορίες που επήλθαν από αυτή την προσπάθεια συγκεντρώθηκαν στην ανθολογία «Αποδράσεις», που έκανε και την πρώτη του εμφάνιση στο LAComicsFestival το τριήμερο 28 Φεβρουαρίου με 01 Μαρτίου στη Λάρισα…
Μέσα από αυτή την έκδοση βλέπουμε πολλές μικρές ιστορίες, σχεδιασμένες από 4 διαφορετικούς καλλιτέχνες, ο καθένας προσφέροντας τη δική του οπτική γωνία, σε ιστορίες που ακούστηκαν και γράφτηκαν μέσα σε μια φυλακή. Συγκεκριμένα, ο Θωμάς Κεφαλάς, ο Νίκος Γραμμενόπουλος, ο Γιώργος Μικάλεφ και ο Κλήμης Κεραμιτσόπουλος αναλαμβάνουν το βάρος της απεικόνισης αληθινών γεγονότων και άλλοτε μυθοπλασίας, όλα βέβαια εμπνευσμένα από την ζωή πίσω από τα κάγκελα μιας φυλακής, από τους ατελείωτους περίπατους στο προαύλιο μιας φυλακής, το απαίσιο φαγητό, και συνολικά με τις άθλιες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι έγκλειστοι μαθητές στην καθημερινότητά τους. Ο Μέλανδρος Γκανάς αναλαμβάνει το ρόλο της καλλιτεχνικής επιμέλειας στο άλμπουμ, ενώ η έκδοση πλαισιώνεται από 2 υπέροχα σκίτσα του Αλκιβιάδη Κούμαρου, και 10 σελίδες γεμάτες από προσχέδια και σχέδια που έγιναν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.
Στον πρόλογο της έκδοσης, ο εισηγητής Θωμάς Κεφαλάς περιγράφει την κατάσταση στα μαθήματα, «κληθήκαμε να μπούμε σε ένα ξένο για εμάς κόσμο και δεν γνωρίζαμε τί είδους αντιμετώπιση και τί περιβάλλον θα συναντούσαμε τελικά εκεί. Ωστόσο, πίσω από τα πόρτες και τους τοίχους βρήκαμε ένα κανονικό σχολείο, που οι μαθητές του μας υποδέχθηκαν με ανέλπιστο ενδιαφέρον και σεβασμό». Ο εισηγητής Μέλανδρος Γκανάς επίσης λέει πως, «συζητώντας για τα κόμικς σταδιακά αναπτύχθηκε οικειότητα και δημιουργήθηκε μια φιλική ατμόσφαιρα, η οποία ήταν καθοριστική για την εξέλιξη των μαθημάτων». Ο ίδιος συνεχίζει για την κατάσταση εντός της φυλακής και την σχέση των έγκλειστων με τους καθηγητές και τον διευθυντή τους, «υπήρξε μια αμφίδρομη σχέση και μια ιδανική κατάσταση ακόμη και για την κοινωνία μας. Η πρόσβαση στην εκπαίδευση είναι ιδιαιτέρως σημαντική για την επανένταξή τους σε αυτή, αλλά και για την ανάπτυξη και αξιοποίηση των ταλέντων τους».
Όλες οι φιλοξενούμενες ιστορίες έχουν να προσφέρουν και κάτι ξεχωριστό… «Το Περάσμα» μας αφηγείται –τοποθετημένο χρονικά στις αρχές του 20ου αιώνα- πως ένα χωριατόπαιδο κατέληξε να τον πιάνουν οι χωροφύλακες, εξαιτίας μια προδοσίας. «Το Προαύλιο» μας δείχνει μια σκηνή από την πραγματικότητα του προαυλίου μιας φυλακής. «Οι Γείτονες» την συνεργατική σχέση δύο φυλακισμένων μέσα από δύο παράθυρα με κάγκελα. «Το Κουδούνι» παρουσιάζει την απελευθέρωση από τα δεσμά των… ρεβιθιών! «Ο Αγριόσπορος» και «Το Δέντρο» την ανάπτυξη ενός σπόρου και ενός δέντρου, αντίστοιχα. Αυτές και πολλές ακόμα…
Παρά την απλότητα των περισσότερων ιστοριών αναδεικνύονται και θίγονται σοβαρά ζητήματα όπως ο έγκλειστος βίος, το σωφρονιστικό σύστημα. Ουσιαστικά, μέσα από αυτές τις αφηγήσεις αποδεικνύεται πως η τέχνη, η δίψα για ζωή πρόκειται να νικήσουν, και δεν θα υποκύψουν σε ότι όρους ή νόμους βάζει η πολιτεία.
Η ανθολογία «Αποδράσεις» μας υπενθυμίζει την ελληνική αλλά και την διεθνή πραγματικότητα, ενώ παράλληλα βγάζει μια μεγάλη κραυγή ως προς την αδικία αλλά και την σκληρότητα που διαπράττεται και επιβάλλεται. Τα κόμικς είναι ένα από τα καλύτερα εργαλεία έκφρασης και εκπαίδευσης, και το συγκεκριμένο κόμικς είναι η απόδειξη …
