Πώς έφτασε ένα ελληνικό κόμικ για τη φιλοσοφική σκέψη του Αριστοτέλη να εκδίδεται απ’ τις εκδόσεις Dargaud για το γαλλόφωνο ευρωπαϊκό κοινό; Μα, φυσικά, με την πολύπειρη γραφή και την πολύχρονη μελέτη του Τάσου Αποστολίδη στο σενάριο και με τα ζωηρά πενάκια και το πληθωρικό και καλοδουλεμένο σχέδιο του Αλέκου Παπαδάτου. Κανείς από τους δυο τους δεν χρειάζεται συστάσεις στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, καθώς οι δυο τους εμπλέκονται σε μερικά από τα πιο αγαπημένα και πολυδιαβασμένα ελληνικά κόμικς όλων των εποχών. Ο Τάσος Αποστολίδης με τις Κωμωδίες του Αριστοφάνη, τα Ομηρικά έπη κ.ο.κ. αποτελεί μία από τις σημαντικότερες -διαχρονικά- προσωπικότητες των ελληνικών κόμικς και ο Αλέκος Παπαδάτος με τα σχέδιά του στο Logicomix και στη Δημοκρατία, αλλά και με την συνεχή του ενασχόληση με νέα projects (όχι μόνο στα κόμικς, αλλά και στον χώρο του animation) έχει ανοίξει (εδώ και χρόνια) πλώρη για την καθιέρωση στα ευρωπαϊκά κόμικς. Η συνεργασία των δύο για ένα κόμικ με πρωταγωνιστή τον Αριστοτέλη δεν θα μπορούσε παρά να προσφέρει ένα αντάξιο των προσδοκιών αποτέλεσμα, το οποίο διαφοροποιείται εκ θεμελίων από τις εύπεπτες κομιξοειδείς εκδόσεις με αρχαιοελληνικά και μυθολογικά θέματα, που κυκλοφορούν σε μεγάλες ποσότητες από εκδοτικούς, που στοχεύουν να απευθυνθούν με αυτές, αποκλειστικά στο παιδικό – εφηβικό κοινό.
Ο Αριστοτέλης των Αποστολίδη και Παπαδάτου δεν είναι απλώς ένα κόμικ για να το βλέπουν στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και να το αγοράζουν οι γονείς στα παιδιά τους. Ή τουλάχιστον δεν είναι μόνο αυτό. Και σίγουρα δεν είναι μία εύπεπτη εισαγωγή στον Αριστοτέλη, ένα εικονογραφημένο σχολικό βοήθημα για τους μαθητές και τις μαθήτριες της Γ’ Λυκείου. Παρόλο που δύναται να χρησιμοποιηθεί με δημιουργικό τρόπο από εκπαιδευτικούς σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Στις σελίδες του Αριστοτέλη, ο Τάσος Αποστολίδης αναστοχάζεται τον Αριστοτέλη και την εποχή του, γοητευμένος από το ορθολογικό πνεύμα του Σταγειρίτη και από τη διαχρονικότητα της σκέψης του.
«Κατά τη διάρκεια των μαθημάτων μας, θα σας μιλώ για τον Αριστοτέλη, για όσα έζησα μαζί του, αλλά και για όσα αυτός μου εκμυστηρεύτηκε για τη ζωή του. Θα σας πω για τις τιμές, αλλά και για τις προσβολές που δέχθηκε αυτός ο μεγάλος Μακεδόνας φιλόσοφος. Για το πόσο πολύ αγαπούσε τη φύση, τιμούσε τους γονείς και τους προγόνους του, για τις μεγάλες ιδέες, τις θεωρίες του, για τον πόλεμο που του έκαναν οι ρήτορες και οι σοφιστές, για τις ανασφάλειες, τους φόβους που ένιωθε ως μέτοικος, αλλά και για τις ανθρώπινες αδυναμίες του»
Με αυτά τα λόγια ο Θεόφραστος, ο μαθητής του Αριστοτέλη, διάδοχός του στο «Λύκειο» και αφηγητής του κόμικ, μας προϊδεάζει για την δομή της αφήγησης του έργου. Πρόκειται για μία περιήγηση στη ζωή, στη σκέψη και στην εποχή του Αριστοτέλη σε μορφή κόμικ. Η κύρια πλοκή εκτυλίσσεται στο παρελθόν, το οποίο εικονογραφείται με χρωματισμούς απ’ την παλέτα του καφέ (ακριβέστερα σέπια), ενώ το παρόν της αφήγησης, το μάθημα του Θεόφραστου, αποτυπώνεται με μπλε χρώμα. Το σενάριο του Τάσου Αποστολίδη δεν επιδιώκει μία επιδερμική παρουσίαση των γνωστών τοις πάσι πορισμάτων της φιλοσοφικής σκέψης του Σταγειρίτη, αλλά μία συνολική επισκόπηση της φιλοσοφίας του, της επίδρασης σε αυτήν τους δασκάλου του, τον Πλάτωνα και την τοποθέτησή της στο κοινωνικο-πολιτικό σκηνικό της εποχής του. Ως εκ τούτου, το κόμικ δεν μπορεί να διαβαστεί στο πόδι, καθώς στις σελίδες του συμπυκνώνονται οι βασικές ιδέες από ολόκληρο το έργο του Αριστοτέλη και τα κυριότερα πολιτικά και πολεμικά γεγονότα της ιστορικής περιόδου. Ο αφηγητής ευελπιστεί να τραβήξει την προσοχή του αναγνώστη και της αναγνώστριας, να τον/την κρατήσει συγκεντρωμένο/-η στις σελίδες του κόμικ, ώστε να κατανοήσει φιλοσοφικές έννοιες, να αντιληφθεί τις φιλοσοφικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις, να εξοικειωθεί με τον χώρο στον οποίο εκτυλίσσεται η πλοκή, μέσα από χάρτες και σεναριακές υποδείξεις. Γι’ αυτό και ολόκληρο το έργο παρουσιάζεται σαν ένα μάθημα, μία εκ των υστέρων διήγηση του Θεόφραστου στους μαθητές του, στους οποίους εξιστορεί τα χρόνια που έζησε μαζί με τον Αριστοτέλη. Την πυκνή αφήγηση ελαφρύνουν τα κωμικά στοιχεία, τα οποία προσφέρουν αναγνωστικές ανάσες και αυξάνουν την αναγνωστική απόλαυση του κόμικ. Το ζωηρό και παιχνιδιάρικο σχέδιο του Παπαδάτου εναλλάσσει αρμονικά το ύφος της αφήγησης, με επιδεξιότητα στην κινησιολογία των πρωταγωνιστών, αλλά και με την επιμέρους κωμική απόδοση μορφών, όπως των μελών του «Κύκλου των χαμένων στοχαστών» της Σαλαμίνας, που θυμίζουν τους πρωταγωνιστές του Bone του Jeff Smith.
Τα βιογραφικά στοιχεία του φιλοσόφου συνυπάρχουν αρμονικά με την ανάπτυξη των ιδεών του. Ο Αριστοτέλης δεν παρουσιάζεται στο έργο ως μία απροσπέλαστη αυθεντία, αλλά ως ένας άνθρωπος με τις δικές του ιδιαιτερότητες και πάθη, ο οποίος όμως έχει έναν μοναδικό τρόπο σκέψης για την εποχή του, που μαζί με την φιλομάθειά του συνεπικουρούν ώστε να αναδειχθεί σε έναν πρωτοπόρο φιλόσοφο. Ο χαρακτήρας του είναι κωμικά αποδοσμένος, τόσο σεναριακά όσο και σχεδιαστικά. Ο Αριστοτέλης των Αποστολίδη – Παπαδάτου είναι ένας μικροκαμωμένος σοφός, μία ανοιχτόκαρδη μορφή που αναπτύσσει ισχυρούς φιλικούς δεσμούς και ερωτεύεται ολοκληρωτικά, όμως παράλληλα είναι ένας αφηρημένος φιλόσοφος, συνεχώς απορροφημένος από τους προβληματισμούς του για τη φύση και την επιστήμη. Τέλος, οι δημιουργοί δεν «εκδικούνται» τον Αριστοτέλη -με ανιστορικό τρόπο- για μειωτικές αντιλήψεις του σχετικά με τις γυναίκες και τους δούλους, ούτε όμως παραλείπουν να τις υπαινιχθούν.
Ο Αριστοτέλης, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ίκαρος και στα γαλλικά από τις εκδόσεις Dargaud, είναι ένα από εκείνα τα κόμικς που προορίζονται να αφήσουν το στίγμα τους στο χώρο, που διαβάζονται ξανά και ξανά από παλιούς και νέους αναγνώστες και αναγνώστριες. Μία πλούσια πολυσέλιδη έκδοση, με υπέροχο σχέδιο που κερδίζει το αναγνωστικό μάτι ήδη απ’ το πρώτο ξεφύλλισμα και προσεκτικά δουλεμένο σενάριο, αποτέλεσμα της χρόνιας μελέτης και του κριτικού αναστοχασμού του Τάσου Αποστολίδη. Προορίζεται μάλιστα να αποτελέσει το πρώτο μέρος μίας τριλογίας, της οποίας το δεύτερο μέρος θα είναι αφιερωμένο στον έτερο πόλο της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, τον Πλάτωνα. Θα το περιμένουμε με ενθουσιασμό.
