Το πρώτο κύμα του γαλλικού #metoo άλλαξε τα δεδομένα των γυναικών στη Γαλλία. Το δεύτερο κύμα με τις αποκαλύψεις για τις υποθέσεις της αιμομιξίας σάρωσε την ψεύτικη εικόνα της σεμνοτυφίας ολόκληρης της γαλλικής κοινωνίας.
#Balancetonporc είναι το αντίστοιχο γαλλικό hashtag για το #metoo το οποίο έγινε viral στα γαλλικά κοινωνικά δίκτυα τον Οκτώβρη του 2017.
Η Sandra Muller, δημοσιογράφος στο επάγγελμα, ήταν η πρώτη που τόλμησε να ξετυλίξει το μίτο της Αριάδνης, να σπάσει την σιωπή της και να παροτρύνει τις Γαλλίδες να μιλήσουν ανοιχτά για τη σεξουαλική παρενόχληση και βία την οποία υφίστανται εντός και εκτός εργασιακού χώρου.
Οι αντιδράσεις της γαλλικής κοινωνίας και των ΜΜΕ δεν διέφεραν σε τίποτα από τις αρνητικές αντιδράσεις στο παρόμοιο κίνημα της Αμερικής. Υπήρξε άμεση αμφισβήτηση των θυμάτων, προσπάθεια «κουκουλώματος» και μείωσης αυτών των περιστατικών. Η γαλλική κοινωνία είναι μια κοινωνία macho. Μπορεί η γαλλική γλώσσα να θεωρείται η γλώσσα του έρωτα και της σαγήνης, οι Γάλλοι να κουβαλούν το μύθο του αβρού ρομαντικού εραστή αλλά η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική.
Η Γαλλία έχει υψηλά ποσοστά κάθε μορφής κακοποίησης των γυναικών. Λίγα από αυτά τα περιστατικά φτάνουν στις αρχές και καταλήγουν στα δικαστήρια. Ελάχιστα καταδικάζουν με ικανοποιητική ποινή τον δράστη της επίθεσης.
Για την γαλλική κοινωνία ήταν σοκ να παραδεχτεί πως κάνει κάτι λάθος στις σχέσεις των φύλων πολλώ μάλλον πως ο μύθος του σαγηνευτικού εραστή ήταν απλά μια καλλιέπεια για τον stalker ή για έναν κακομαθημένο άνδρα που δεν δέχεται το «όχι» ως απάντηση.
Δεν είναι τυχαίο πως μέχρι και ο Πεπέ Λε Πιού απεικονίστηκε ως Γάλλος εραστής που δεν εγκατέλειπε πότε, ακόμα και αν το θύμα του εμφανώς δεν τον ήθελε.
Το κύμα των αποκαλύψεων υπήρξε σφοδρό.
Σφοδρές ήταν και οι αντιδράσεις από την άλλη μεριά. Ο γαλλικός τύπος και ιδιαίτερα οι Γάλλοι άνδρες δημοσιογράφοι έσπευσαν να υπερασπιστούν το φύλο τους βγάζοντας μια σειρά από άρθρα ή δημιουργώντας αντίστοιχα Forums με σκοπό να μειώσουν την επιρροή του κινήματος.
Ένα από τα πιο γνωστά υπήρξε για χρόνια η Λίγκα του LOL, όπου από το 2010, αρκετοί άνδρες χλεύαζαν οποιοδήποτε θύμα κακοποίησης τολμούσε να μιλήσει. Το 2017, το ίδιο φόρουμ προσπάθησε να οργανωθεί ώστε να χτυπήσει και να σταματήσει την εξάπλωση του γαλικού #metoo με χυδαίες διαδικτυακές επιθέσεις ενάντια στα θύματα που έβρισκαν τη δύναμη να μιλήσουν.
Αρκετοί καλλιτέχνες, ανάμεσα τους και η εμβληματική Κατρίν Ντενέβ, υπέγραψαν κείμενο όπου ζητούσαν από τα θύματα να μην μπερδεύουν το φλερτ με την σεξουαλική παρενόχληση, πως οι άνδρες έχουν δικαίωμα να την πέφτουν στις γυναίκες και η θωπεία των γυναικών στα ΜΜΜ δεν μπορεί να αποτελεί σεξουαλική παρενόχληση αλλά ένδειξη «μίζερης σεξουαλικής ζωής των δραστών». Με λίγα λόγια να τους λυπηθούμε κι όλας αν μας βάζουν χέρι.
Μετά τη θύελλα αντιδράσεων αρκετοί καλλιτέχνες οι οποίοι υπέγραψαν το γράμμα προσπάθησαν να ανασκευάσουν τις απόψεις τους και ζήτησαν δημόσια συγγνώμη, αλλά το θέμα πλέον είχε πάρει τεράστιες διαστάσεις.
Τον Αύγουστο του 2018, ο μεγάλος Γάλλος ηθοποιός, γνωστός παγκοσμίως, Ζεράρ Ντεπαρντιέ, κατηγορείται από μια 20χρονη γυναίκα πως την βίασε. Εκείνη ήταν κόρη οικογενειακών φίλων του Ντεπαρντιέ και είχε ζητήσει από τον ηθοποιό να την βοηθήσει ώστε από μοντέλο να γίνει ηθοποιός. Ο Ντεπαρντιέ κατηγορήθηκε ότι ενώ προθυμοποιήθηκε να την βοηθήσει με πρόφαση ένα ρόλο ,στον οποίο πως θα έκαναν πρόβα, της επιτέθηκε και την βίασε.
Η υπόθεση καταγγέλθηκε άμεσα στις αρχές. Η κοπέλα κατέθεσε μήνυση εναντίον του Ντεπαρντιέ αλλά ένα χρόνο μετά η υπόθεση έκλεισε από το δικαστήριο θεωρώντας πως δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία εναντίον του.
Την ίδια περίοδο, δυο γυναίκες κατήγγειλαν για σεξουαλική παρενόχληση τον σημερινό υπουργό Εσωτερικών Τζεράλντ Νταρμανάν. Η μια εκ των δύο δήλωσε πως της ζήτησε να έχουν ερωτικές επαφές προκείμενου να την βάλει σε πρόγραμμα εξασφάλισης κοινωνικής κατοικίας, όταν ήταν Δήμαρχος στην πόλη Τουρκουάν. Η υπόθεση έκλεισε τον ίδιο χρόνο επειδή δεν ήταν ξεκάθαρο από τα γεγονότα αν επρόκειτο για συναινετικό σεξ. Τον Ιούνιο του 2020, η υπόθεση ξανάνοιξε και εκκρεμεί στα γαλλικά δικαστήρια.
Ύστερα από αρκετούς μήνες δημόσιας προβολής, το κίνημα ατόνησε έχοντας αφήσει πίσω του μια σημαντική παρακαταθήκη, η οποία βελτίωσε σε πολλά σημεία τη νοοτροπία της γαλλικής κοινωνίας απέναντι στα θύματα τέτοιων επιθέσεων.
Για πρώτη φορά τα θύματα απέκτησαν φωνή και ακούστηκαν αφυπνίζοντας μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, κάνοντά το να τα αφουγκραστεί, να τα κατανοήσει και να τους συμπαρασταθεί κατεβαίνοντας στους δρόμους μαζί τους. Πλέον οι υποθέσεις κακοποίησης δεν αφορούν μόνο «κάποιες φεμινίστριες» αλλά ένα μεγάλο κομμάτι του γαλλικού λαού. Το Νοέμβριο του 2019, χιλιάδες κόσμου από εκατοντάδες γαλλικές πόλεις διαδήλωσαν κατά της κακοποίησης.
Η δεύτερη φάση του κινήματος του γαλλικού #metoo ξεκίνησε εν μέσω πανδημίας. Σε ολόκληρο τον κόσμο αυξήθηκαν τα περιστατικά βίας εναντίον των γυναικών λόγω του εγκλεισμού, της οικονομικής ανασφάλειας και των ψυχολογικών θεμάτων που έχει επιφέρει το σταμάτημα της ομαλής κοινωνικό-οικονομικής ζωής.
Αυτή την φορά το #metoo γύρισε στην γαλλική δημόσια ζωή με το πιο σκληρό του πρόσωπο. Αποκαλύφθηκαν δεκάδες χιλιάδες σεξουαλικές κακοποιήσεις παιδιών από τους ίδιους τους γονείς ή άλλα συγγενικά τους πρόσωπα καθώς και ένα τεράστιο σκάνδαλο με δράστες 19 πυροσβέστες και ένα ανήλικο κορίτσι.
Το καπάκι του υπονόμου το σήκωσε πάλι μια γυναίκα. Η Camille Kouchner στο βιβλίο της « La familia grande» αποκάλυψε την επί ένα χρόνο σεξουαλική κακοποίηση και βιασμό του διδύμου αδερφού της από τον δεύτερο σύζυγό της μητέρας της, Olivier Duhamel, επιφανή Συνταγματολόγο και Πολιτειολόγο.
Η ιστορία βγήκε στην φόρα για πρώτη φορά το 2011 μετά την αυτοκτονία/ δολοφονία/ ξαφνικό θάνατο (;) της θείας της Kouchner, Marie-France Pissier ,η οποία μετά το θάνατο της αδερφή της, είχε αποφασίσει να καταγγείλει, σύμφωνα με τα λεγόμενα της ανιψιάς της, τον πατριό τους για ασέλγεια και βιασμό του ανηλίκου ανιψιού της την χρονιά 1988-1989.
Το περιστατικό είχε γίνει γνωστό από την ίδια τη μητέρα των παιδιών προς την αδελφή της το 2009, αλλά όπως εκείνη είχε εκμυστηρευτεί στην ανιψιά της, η αδερφή και μητέρα της Kouchner δεν ήθελε να αποκαλυφθεί τίποτα για τον σύζυγό της φοβούμενη το δημόσιο σκάνδαλο.
Δέκα χρόνια μετά τον θάνατο της θείας της η Kouchner καταφέρνει να μιλήσει δημόσια για αυτό ξεσηκώνοντας ανεμοστρόβιλο αντιδράσεων.
Χιλιάδες μηνύματα κακοποιημένων παιδιών κατέκλυσαν το διαδίκτυο και ξεκίνησε μια ολόκληρη δημόσια συζήτηση για το τι κρύβουν από πίσω οι πόρτες της γαλλικής οικογένειας. Ο πρόεδρος Μακρόν ασχολήθηκε προσωπικά με το θέμα τάζοντας επιδόματα, έρευνα σε κάθε υπόθεση, αλλαγή του νομικού πλαισίου για την τιμωρία των θυτών και ανοιχτά μικρόφωνα για κάθε θύμα.
Η υπόθεση του Ζεράρ Ντεπαρντιέ, άνοιξε εκ νέου μέσα στο δεύτερο κύμα #metoo. Η νεαρή γυναίκα πλέον είναι αποφασισμένη να αποδείξει τον βιασμό της από το Ντεπαρντιέ επιμένοντας για κακοδικία την πρώτη φορά που εξετάστηκε η περίπτωση της.
Το σοκ για την γαλλική κοινωνία στο δεύτερο κύμα του #metoo υπήρξε τεράστιο γιατί ξεθεμέλιωνε όχι μόνο της συντηρητικές αξίες μιας κοινωνίας κατ’ επίφαση μοντέρνας αλλά έβαζε μπουρλότο τόσο στον συντηρητισμό όσο και στον χώρο της αριστεράς. Η αιμομιξία άγγιζε κάθε ιδεολογία, κάθε κοινωνική τάξη, κάθε θρησκεία, κάθε μορφωτικό επίπεδο.
Σαφώς και ήταν πράγματα που τα γνωρίζαμε χρονιά από ανώνυμες έρευνες αλλά μέχρι να αποκαλυφθούν ονόματα και να αποκτήσουν οι δράστες και τα θύματα πρόσωπο, κανείς δεν είχε συνειδητοποιήσει πόσο κοντά μας ήταν όλα αυτά και πόσο μας αφορούσαν.
Ένα σοκαριστικό γεγονός πέρα από τη λαίλαπα της αιμομιξίας, υπήρξε το περιστατικό με μια νεαρή, πλέον, γυναίκα με το ψευδώνυμο «Julie». Το κορίτσι, σήμερα 19 ετών, έπεσε θύμα βιασμού και σεξουαλικών επιθέσεων τουλάχιστον από 4 πυροσβέστες από τους 19 που κατηγορήθηκαν για σεξουαλική κακοποίηση εις βάρος της.
Ήταν μόλις 12 ετών όταν διασώθηκε από πυροσβέστες έπειτα από μια κρίση επιληψίας. Ένας από αυτούς διατήρησε επαφές με το κορίτσι και την οικογένειά του κερδίζοντας την εμπιστοσύνη της οικογένειας. Κατάφερε να την αποπλανήσει και να την «πασάρει» αργότερα σε άλλους συναδέλφους του. Τρεις από τους 19 παραδέχτηκαν πως συνεβρέθηκαν με την ανήλικη,13χρόνη τότε, αλλά πως ήταν συναινετικό σεξ.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως ο νόμος θεωρεί νόμιμη ηλικία συναίνεσης τα 15 έτη όμως για δεκαετίες η γαλλική κοινωνία συζητά αν θα πρέπει να υπάρχει όριο συναίνεσης στην εφηβική ηλικία. Την δεκαετία του ’70 πολλοί διανοούμενοι της αριστεράς, ανάμεσα τους ο Σαρτρ, η Μποβουάρ και Ντεριντά, είχαν υπογράψει χαρτί όπου ζητούσαν το κατέβασμα της συναίνεσης στα 13 έτη.
Αρκετοί ίσως πουν πως το θέμα της αιμομιξίας και της παιδικής κακοποίησης δεν θα έπρεπε να εντάσσεται κάτω από την ομπρέλα του #metoo ή πως η οποιαδήποτε μορφή βίας κατά των ενηλίκων γυναικών και ανδρών, παραγκωνίζεται από τις φρικτές ομολογίες της παιδικής κακοποίησης χάνοντας το κέντρο βάρους.
Το σημαντικό είναι πως οι κοινωνίες μιλούν για θέματα ταμπού. Είτε μιλάμε για παιδική είτε για ενήλικη κακοποίηση οποιασδήποτε μορφής είναι ένα θετικό βήμα.
Το κίνημα αυτό ξεκίνησε σαν ένα ορμητικό ποτάμι, το οποίο παρασέρνει πρώτα την σιωπή και έπειτα ανομολόγητα μυστικά. Δεν πρέπει να το ξεδιαλύνουμε ή να το κομματιάσουμε πριν ακόμα αποκτήσει την μέγιστη δυναμική του. Απο εκεί και ύστερα θα μπορέσουμε να δούμε όλο το εύρος του και τα επιμέρους θέματα του.
Στην Γαλλία ακόμα δεν έχει φτάσει το κίνημα στην κορύφωση του. Η Γαλλία, όπως οι περισσότερες μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες είναι ένα χωνευτήρι ανθρώπων από διαφορετικές καταβολές και εθνικές ταυτότητες που μέχρι σήμερα δεν φαίνεται οι αποκαλύψεις να τους εχουν αγγίξει, πράγμα το οποίο σημαίνει πως ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού δεν έχει μιλήσει ακόμα. Δεν αφορά μόνο την ελίτ, τους λευκούς Γάλλους ή κάποια προβεβλημένα πρόσωπα ή επαγγέλματα αφορά όλο τον γαλλικό πληθυσμό και μέχρι να σπάσουν τα ταμπού και να μιλήσουν ανοιχτά για όλα, όλες οι κοινωνικο-οικονομικές τάξεις από όλο το εθνικο-πολιτιστικο-θρησκευτικό φάσμα της γαλλικής κοινωνίας, υπάρχει πολύ ψωμί στην υπόθεση #balancetonporc.
