Bombshell – Δημοσιογραφικός συντηρητισμός και Me Too

Παναγιώτα Καρβούνη Από Παναγιώτα Καρβούνη 13 Λεπτά Ανάγνωσης

Το 2017 σηματοδοτήθηκε από την υπόθεση Weinstein που άλλαξε τα δεδομένα στο Hollywood, αποτελώντας όχι την αφετηρία αλλά ένα σημαντικό σταθμό για τη διεθνή απήχηση του φεμινιστικού κινήματος #MeToo. Λίγα χρόνια πριν το ξέσπασμα του κινήματος, είχαν αρχίσει ήδη να χτίζονται εκείνα τα θεμέλια που θα οδηγούσαν σε αυτήν την παγκόσμια κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση γύρω από ζητήματα σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης, μέσα από ιστορίες γυναικών που -χάρις και στα social media- άρχισαν να δημοσιοποιούνται και να προκαλούν αίσθηση. Με αυτό τον τρόπο σαν «βόμβα» έσκασε το 2016 η καταγγελία της δημοσιογράφου Gretchen Carlson εναντίον του παραγωγού τηλεοπτικών προγραμμάτων και διευθύνοντα συμβούλου των Fox News, Fox Television Stations και 20th Television, Roger Ailes. H Carlson έπειτα από τον υποβιβασμό της στο κανάλι και τελικά την απόλυσή της, κατηγόρησε τον Ailes για σεξουαλική παρενόχληση. Αυτή η γενναία της απόφαση (που έθετε σε άμεσο κίνδυνο την καριέρα της) έδωσε τη δύναμη και σε άλλες γυναίκες να καταγγείλουν παρόμοιες συμπεριφορές του Ailes, προκαλώντας ένα τσουνάμι καταγγελιών εναντίον του Ailes αλλά και του ευρύτερου κύκλου του στο Fox. Την ιστορία των σεξουαλικών παρενοχλήσεων στο Fox News που αποκαλύφθηκε στη δημοσιότητα το 2016 αφηγήθηκε λίγα χρόνια αργότερα, το 2019, η ταινία Bombshell, η οποία πλαισιώθηκε από ένα εξαιρετικά υψηλού επιπέδου γυναικείο cast. Την ίδια ιστορία είχε αφηγηθεί την ίδια χρονιά και η τηλεοπτική σειρά The Loudest Voice, η οποία παρουσίασε όλη την πορεία του Ailes στο Fox News, μέσα από μία αξέχαστη ερμηνεία – μεταμφίεση του Russel Crowe.

Το σενάριο της ταινίας υπογράφει ο Charles Randolph , ενώ σκηνοθέτης είναι ο Jay Roach. Το σενάριο όπως ομολογεί και η ταινία στην αρχή, βασίζεται σε αληθινά γεγονότα και σε αληθινό αρχειακό υλικό ενέχει όμως και ορισμένα μυθοπλαστικά στοιχεία.  Στην ταινία μας καλωσορίζει, η εμβληματική Charlize Theron στον ρόλο της δικηγόρου και δημοσιογράφου Megyn Kelly. Η ομοιότητα της ηθοποιού με τη δημοσιογράφο είναι πασιφανής χάρη στο εξαιρετικά καλοδουλεμένο make up, που χάρισε επάξια στην ταινία το Oscar αλλά και το BAFTA Καλύτερου Μακιγιάζ (2020). Η Theron στην εναρκτήρια σκηνή της ταινίας, «σπάζοντας» τον τέταρτο τοίχο, μας κάνει μία γρήγορη περιήγηση στο εργασιακό της περιβάλλον παρουσιάζοντάς μας την κατάσταση που επικρατεί στο κτίριο του Fox News. Απ’ την πρώτη στιγμή μας ενημερώνει για τους γρήγορους ρυθμούς και την ένταση της καθημερινότητάς τους, αλλά και για την αντιμετώπιση των γυναικών από τους ιθύνοντες του καναλιού. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο Roger Ailes, ο εμπνευστής και ιθύνων νους του καναλιού, ο οποίος επέβαλε αυστηρό dress code στις γυναίκες, οι οποίες δεν μπορούσαν να φορέσουν κάτι διαφορετικό από φούστα πάνω από το γόνατο (ειδικά στο πλατό των γυρισμάτων). Έτσι απ’ τις πρώτες ατάκες της ταινίας αντιλαμβανόμαστε περί τίνος πρόκειται το εργασιακό περιβάλλον στο οποίο ξέσπασε το σκάνδαλο του Ailes: το υπερσυντηρητικό κανάλι Fox News, το οποίο συστηματικά διαστρεβλώνει την πραγματικότητα χωρίς κανένα εχέγγυο αντικειμενικότητας και γι’ αυτό γίνεται πολύ συχνά πηγή πολύ διαδεδομένων fake news. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον η γυναικεία παρουσία δεν μπορεί παρά να είναι διακοσμητική, αντικειμενικοποιημένη. Και αυτή η υποτίμηση της γυναίκας, ως αποτέλεσμα του υπερσυντηρητικού ιδεολογικού πλαισίου το οποίο επικρατεί στο κανάλι, κατέληξε -αναμενόμενα- και στις αποκαλύψεις σεξουαλικών παρενοχλήσεων με πρωταγωνιστή τον Ailes.

Ο Roger Ailes βρίσκεται αναμενόμενα στο επίκεντρο, γύρω από τον οποίο εξελίσσεται η ταινία με πρωταγωνίστριες τις γυναίκες – θύματά του. Ο Ailes ως επιτυχημένος και δημοφιλής παρουσιαστής στο NBC έλαβε εντολή απ’ τον Rupert Murdoch να σχεδιάσει εξ ολοκλήρου το δημοσιογραφικό κανάλι που ετοίμαζε, το Fox News. Έχοντας απόλυτη εξουσία ήδη πριν από την ίδρυση του καναλιού μέχρι και τη στιγμή της ηχηρής απόλυσής του (που σημαδεύτηκε απ’ το σεξουαλικό σκάνδαλο που πραγματεύεται η ταινία) ο Ailes έγινε ο αρχιτέκτονας του υπερσυντηρητικού μιντιακού κολοσσού. Αυστηρός, επεμβατικός και με ακροδεξιές αντιλήψεις, αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα του πολιτικού ανταγωνισμού στις ΗΠΑ για δεκαετίες, αφού είχε την εξουσία να επηρεάζει την κοινή γνώμη και την εκμεταλλευόταν χωρίς κανένα ενδοιασμό προκειμένου να ενισχύσει το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα σε κρίσιμες περιόδους όπως ο πόλεμος στο Ιράκ ή η υποψηφιότητα Trump. Toν Ailes υποδύθηκε στην ταινία ο John Lithgow του οποίου η μεταμφίεση είναι εντυπωσιακή. Ο ίδιος καταφέρνει να αποδώσει με τον δικό του τρόπο στοιχεία του χαρακτήρα του Ailes, είναι συγκροτημένος, αυστηρός και επιτακτικός. Βρίσκεται σε θέση ισχύος και καταφέρνει εξαιτίας αυτού να ικανοποιεί ή να επιχειρεί να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του. Σε περίπτωση άρνησης φυσικά, τα θύματά του θα υποστούν συνέπειες που ίσως τους στερήσουν την καριέρα τους.

Στο Bombshell εξελίσσονται τρεις διαφορετικές ιστορίες τριών γυναικών εργαζόμενων στο Fox, οι οποίες όσο προχωρά η εξέλιξη τείνουν να ενοποιηθούν. Η Nicole Kidman στον ρόλο της δημοσιογράφου Gretchen Carlson, εμφανίζεται εξ’ αρχής αγανακτισμένη από τον τρόπο που της έχουν συμπεριφερθεί. Μέσα από την εξέλιξη του σεναρίου γίνεται κατανοητό πως η αγανάκτηση της Carlson οφείλεται στον ανδροκρατούμενο επαγγελματικό χώρο και την αντιμετώπιση της από αυτούς. Μαθαίνουμε πως όταν αποφάσισε να παραπονεθεί στον Ailes, εκείνος αντί να την ακούσει, τη συμβούλευσε να προσπαθήσει να «συμβαδίσει» με τους συναδέλφους της, ενώ μετά από αυτό το συμβάν την «υποβίβασε» σε ζώνη χαμηλότερης τηλεθέασης, με δική της εκπομπή, η οποία είχε πολύ λιγότερη απήχηση στο κοινό. Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στο Fox, η Carlson συνέλεγε στοιχεία που θα αποδείκνυαν τους ισχυρισμούς της και ενοχοποιούσαν τον Ailes. Την απόφαση να ασκήσει αγωγή εναντίον του διευθυντή της, Ailes, την πήρε μετά την υποβίβασή της όταν το κανάλι αποφάσισε να την απολύσει. Η ίδια, δυναμικά, αποφάσισε να ορθώσει ανάστημα σε ένα κατεστημένο και να πυροδοτήσει μία «βόμβα» που άρχισε να σκάει, όχι άμεσα, αλλά μεθοδικά και ετεροχρονισμένα. Η αλήθεια είναι πως δύσκολα αποφασίζει κανείς να έρθει σε ευθεία αντιπαράθεση με έναν άνδρα τέτοιας ισχύος, θεωρώντας το συχνά μάταιο και επικίνδυνο. Εκείνη όμως, το επιχείρησε, και σίγουρα στην αρχή τα πράγματα δεν ήταν εύκολα. Κατηγορήθηκε ως “man hater” και πως οι ισχυρισμοί της ήταν ψεύτικοι, αφού πήρε τη απόφαση να μηνύσει τον Ailes, έπειτα από την απόλυσή της. Η αντιμετώπιση της Carlson θυμίζει έντονα την επιθετικότητα με την οποία αντιμετωπίζονται συχνά γυναίκες στα social media, που ορθώνουν τη φωνή τους, κατηγορώντας τες για μισανδρία συχνά ως “feminazi” και “troublemakers”.

Ο δρόμος, όπως αναφέρθηκε, δεν ήταν εύκολος. Ο Ailes βρήκε ένθερμους υποστηρικτές που προσπαθούσαν να αποδείξουν πως οι ισχυρισμοί της Carlson ήταν ψευδείς. Προκλήθηκε έτσι ένας πόλεμος, στον οποίο η Carlson ήταν σε αδύναμη θέση, αφού ο Ailes είχε εμμέσως υποχρεώσει όλο το προσωπικό του καναλιού να τον υποστηρίξει. Τονίζοντας και στην ταινία ότι αποζητά κυρίως την αφοσίωση, ο Ailes κατάφερε να κάνει τις γυναίκες να σωπάσουν και να μην αποκαλύψουν όλα όσα είχαν υποστεί στο κανάλιαπ’ τον ίδιο ή και απ’ τους συνεργάτες του. Στην ταινία φαίνεται πως σημαντικό ρόλο παίζει στην αποκάλυψη αυτού του σκανδάλου η Megyn Kelly, η δυναμική και πρωτοκλασάτη δημοσιογράφος των Fox News η οποία τόλμησε πριν από όλο αυτό το σκάνδαλο να έρθει σε αντιπαράθεση με τον Trump.

Η δεύτερη ιστορία που εξελίσσεται λοιπόν, στην ταινία είναι η ιστορία της Kelly. Όλα ξεκινούν από το debate των υποψήφιων Προέδρων των ΗΠΑ για τις εκλογές του 2016. Η Kelly, πράγματι διατύπωσε, με την ιδιότητα της ως δημοσιογράφου, ένα ερώτημα στον Trump σχετικά με σχόλια που έχει tweetάρει σχετικά με τις γυναίκες. Ο Trump, έπειτα από αυτό, φανερά ενοχλημένος στοχοποίησε τη δημοσιογράφο με τον γνωστό του απαράδεκτο τρόπο. Από εκείνη τη στιγμή και για περίπου έναν χρόνο η Kelly, έγινε στόχος υβριστικών και σεξιστικών σχολίων από τους υποστηρικτές του Trump, αλλά και από τον ίδιο, ο οποίος αρνούνταν να μετανοήσει για τα λεγόμενά του. Δυναμικά, ωστόσο κι εκείνη όρθωσε ανάστημα, αφού παρά την ξεκάθαρη δήλωση του Trump πως θα έπρεπε να απολογηθεί εκείνη σε αυτόν για τη συμπεριφορά της και όχι εκείνος για τα σεξιστικά και υποτιμητικά σχόλια που της απηύθυνε, εκείνη βγήκε δημόσια και δήλωσε πως δεν θα απολογηθεί επειδή «κάνει καλά τη δουλειά της».

Η τρίτη ιστορία που εκτυλίσσεται στην ταινία είναι της Kayla Pospisil που την υποδύθηκε η Margot Robbie.  Η Kayla είναι ο μόνος φανταστικός χαρακτήρας ανάμεσα στις τρεις πρωταγωνίστριες, μία millenial κοπέλα που προσδοκά να φτάσει ψηλά στον χώρο της δημοσιογραφίας. Η ίδια κατάγεται από μία υπερσυντηρητική οικογένεια, η οποία ανήκει στο πιστό κοινό του καναλιού Fox. Ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός το πόσο αμέριμνα και αθώα αντιμετωπίζει το κανάλι που τόσο πολύ θαυμάζει εκείνη και η οικογένειά της. Όταν όμως έρχεται αντιμέτωπη με την πραγματικότητα για το πώς λειτουργούν τα πράγματα σε αυτό το περιβάλλον, φαίνεται να αλλάζει άποψη. Αποδίδεται με αυτόν τον τρόπο, αυτή η πλευρά της νέας σύγχρονης και αθώας γυναίκας με όνειρα και ελπίδες, που έρχεται αντιμέτωπη με τη σκληρή πραγματικότητα του πατριαρχικού συστήματος. Θυμίζει ίσως μαύρη κωμωδία η τόσο αργή συνειδητοποίησή της ότι ανάμεσα σε τέτοιους ανθρώπους δεν έχουν καμία αξία οι ιδέες της και τα οράματά της, παρά μόνο η εμφάνισή της. Εκείνη αποτελεί το θήραμα που βρίσκεται ανυπεράσπιστη ανάμεσα σε κυνηγούς.

Συνδετικός κρίκος των τριών γυναικών (και των ιστοριών τους) αποδεικνύεται ότι είναι ανάμεσα στις γυναίκες που έχουν παρενοχληθεί σεξουαλικά από τον Ailes. To ξέσπασμα αυτής της ιστορίας μάλιστα γίνεται με την καταγγελία του κεντρικού προσώπου των Fox News, Megyn Kelly. Στην ταινία, εκείνη φαίνεται να ξεδιπλώνει τα γεγονότα και τις υποθέσεις των κακοποιημένων γυναικών πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας και με αυτόν τον τρόπο να αποκτά τη σοβαρότητα που αυτό το σκάνδαλο έπρεπε εξ’ αρχής να έχει αποκτήσει, ενθαρρύνοντας έτσι και άλλες γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση να μιλήσουν.

Το Bombshell είναι μία ταινία βασισμένη σε αληθινά γεγονότα στα οποία όμως κυριαρχεί μέχρι και σήμερα η σιωπή, αφού το Fox News έχει φροντίσει να υπογράψει με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη συμφωνητικά εχεμύθειας. Μπορεί αυτή η ιστορία να τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας όμως πρέπει να μην ξεχνάμε πως παρόμοια γεγονότα συμβαίνουν πολύ συχνά σε κάθε λογής επαγγελματικούς χώρους και αντίστοιχες υποθέσεις συνήθως περνούν στη λήθη. Το παράδειγμα των γυναικών – θυμάτων του Roger Ailes δείχνει ότι -όσο ισχυρός κι αν είναι ο θύτης- τα θύματα θα πρέπει να βρίσκουν το θάρρος να τον καταγγέλουν, γιατί διαφορετικά αυτός δεν θα σταματήσει να επαναλαμβάνει την ίδια ειδεχθή πρακτική. Και παρ’ όλο που σε κοινούς εργασιακούς χώρους τα θύματα δεν έχουν δημόσιο βήμα αντίστοιχο με τις δημοσιογράφους ενός καναλιού, όπως στην περίπτωση των θυμάτων του Ailes, το κίνημα #MeToo έχει δείξει τα τελευταία χρόνια ότι κάθε καταγγελία, κάθε μαρτυρία μπορεί να δημιουργεί αναταράξεις που έμοιαζαν αδιανόητες πριν λίγα χρόνια. Σήμερα πλέον, στόχος των Gretchen Carlson και Megyn Kelly, όπως έχουν οι ίδιες δηλώσει, είναι να στηρίζουν τις γυναίκες που έχουν υποστεί παρενόχληση και μάλιστα να ασκούν πολιτική πίεση με τα μέσα που διαθέτουν, ώστε να πετύχουν τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία που μπορούν για το γυναικείο φύλο και να δημιουργήσουν ένα κλίμα κατανόησης και ασφάλειας για τις γυναίκες που κινδυνεύουν μέσα από την έκθεσή τους να επικριθούν.

Μοιραστείτε το Άρθρο
Μικρή το ίνδαλμα της ήταν η Lara Croft και ήθελε να ανακαλύψει τη χαμένη Ατλαντίδα. Κάνοντας το πρώτο βήμα και σπουδάζοντας Αρχαιολογία, οι στόχοι της δεν άλλαξαν και πολύ με τα χρόνια, αν εξαιρεθεί ότι σήμερα περισσότερο έχει καταφέρει να μοιάσει στη Monica Geller ενώ παράλληλα είναι πολύ πιθανό να συμμετάσχει και στην μουσική αναβίωση που ετοιμάζουν τα Zουζούνια.