Το 2018 ήταν μια ιδιαίτερη χρονιά για τον κινηματογράφο (όπως όλες άλλωστε). Με τους υπερήρωες να κυριαρχούν, το συγκεκριμένο είδος παρουσιάζει φέτος μια πολύ βαθύτερη κατανόηση του εαυτού του και το πως μπορεί να ξεπεράσει τα όρια του. Την ίδια στιγμή βέβαια ασπρόμαυρα μελοδράματα συνεχίζουν να προτιμούνται από επιτροπές βραβείων. Ωστόσο δεν απογοητευόμαστε, ήταν μια γεμάτη χρονιά που είχε από όλα και, κυρίως, τα είχε παντού. Oι streaming πλατφόρμες έρχονται φορτσάτες για την κινηματογραφική πίτα βραβείων και ο τρόπος που καταναλώνουμε μια ακόμα τέχνη αλλάζει…
Πάμε να δούμε όμως αναλυτικά τι ξεχωρίσαμε. Εννοείεται έμειναν πολλά απέξω, πως μπορούν άλλωστε 365 μέρες, εκαντοντάδες ταινίες να χωρέσουν σε 10 μόλις θέσεις; Προσπαθήσαμε όμως να αποτυπώσουμε την χρονιά όπως την είδαμε και, πάνω από όλα, όπως μας άρεσε. Επίσης να σημειωθεί πως το The Favorite του Γιώργου Λάνθιμου δεν είναι στο νούμερο ένα για καθαρά τυπικούς λόγους, αφού δεν βρήκε διανομή στην χώρα μας μέσα στην χρονιά. Έχει κλείσει όμως από τώρα θέση στην αντίστοιχη λίστα του χρόνου.
10) Τhe Ballad of Buster Scruggs
Οι σύντομες, δηλητηριώδεις ιστορίες, η κάθε μία με την δική της θεματική και τεμαχίζουν το παρόν για να μπορέσουν να το σχολιάσουν, με τον λειψό, αιχμηρό και καυστικό τους τρόπο. Και έτσι οι Coen μας δίνουν μερικά απτά παραδείγματα του πως το παρόν μιλά μέσα από μανιέρες του παρελθόντος. Κατακερματισμένες, τυχαίες στιγμές χωροχρόνου που συναντήθηκαν στο ψηφιακό περιβάλλον. Και αυτό καθιστά το Τhe Ballad of Buster Scruggs ένα έργο που αξίζει κάτι πολύ παραπάνω από το να γεμίσει ένα βαριεστημένο βράδυ Παρασκευής.
9) Α Quiet Place
To “Ενα Ήσυχο Μέρος”, η απροσδόκητη θρίλερ επιτυχία της χρονιάς κατάφερε όχι μόνο να ζωντανέψει ένα είδος σχετικά κουρασμένο (που βέβαια το 2018 είδε πολλές ταινίες του να κερδίζουν ευρεία αναγνώριση) αλλά και να τραβήξει τα όρια του τρόμου όχι πιο μπροστά, αλλά πιο βαθιά: κεντρικά του μοτίβα ήτα νο τρόμο της επικοινωνίας, το φρικιαστικό άγχος που κρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τους ανθρώπους και προστατεύει τους τύπους που ορίζουν τους ρόλους των φύλων και των ατόμων. Η δημιουργία του John Krasinski (Τhe Office, Aloha) ξάφνιασε τους πάντες με την ειλικρινή του ένταση και την τρομερή κατανόηση του τι αποτελεί τρομακτικό στην σύγχρονη κοινωνία.
8) Υοu Were Never Really Here
O Joaquin Phoenix (Ηer, Irrational Man) βάζει ακόμα ένα λιθαράκι στη φήμη του και στον κινηματογράφο με το δύσκολο Υοu Were Never Really Here, ένα έργο που νοιάζεται περισσότερο για το χτίσιμο μιας αργής, ψυχολογικής ατμόσφαιρας παρά την ένταση ενός παραδοσιακού δράματος. Με τον πειραγμένο του χρόνου, τις ματωμένες του ερμηνείες και την στυλιζαρισμένη, κομψή του βία, το Υοu Were Never Really Here της χαρισματικής Lynne Ramsay (We Need to Talk About Kevin, Ratcaller) στέκει εκεί, σαν γροθιά στο στομάχι.
7)Αvengers: Ιnfinity War
Mπορεί το Ιnfinity War να είναι η μεγαλύτερη σε κλίμακα υπερηρωική ταινία που έχουμε δει ποτέ και να αποτελεί ουσιαστικά ένα κινηματογραφικό crossover όλης της πορείας του MCU μέχρι σήμερα, όμως εξελίχθηκε σε κάτι που ποτέ δεν ελπίζαμε: μια πολύ οικεία και προσιτή ιστορία, με δεκάδες ανατροπές, εκπλήξεις, συγκίνηση και έξυπνο γειωμένο χιούμορ η οποία σε ενθουσιάζει με κάθε ένα από τα 149 λεπτά της.
6) Γυναίκες που Περάσατε Από εδώ
Μπορεί να ξεκινά αδέξια, αλλά το τρίτο μέρος της άτυπης τριλογίας του Σταύρου Τσιώλη για τις γυναίκες, είναι ένα βαθιά συγκινητικό έργο. Με έναν μπεκετικό αέρα και διαλόγους γραμμένους με έναν λυρικό παραλογισμό, ο δημοφιλης σκηνοθέτης μας μεταφέρει, στο ακίνητο road movie του, σε μια γειτονιά της Αθήνας, όπου δύο ωτακουστές περιμένουν και ακούν τις ιστορίες των περαστικών γυναικών, στις οποίες δίνεται βήμα να πουν τα δικά τους παράπονα, επιθυμίες, τραύματα και όνειρα. Ταξιδεύουμε στις ζωές τους, στους θρύλους που τις στοίχειωσαν, στα όνειρα που τις συντηρούν. Στα δεκάδες σιωπηλά θέλω που κουβαλούν μέσα τους. Και τελικά, μας παρασέρνει η αγάπη του Σταύρου Τσιώλη για αυτές, η θυμοσοφία και το μεγάλο του ευχαριστώ σε αυτές, στο κοινό αλλά και στον ίδιο τον κινηματογράφο.
5) Annihilation
Με το Annihilation η σύγχρονη επιστημονική φαντασία αποδεικνύει πως έχει τις δυνατότητες ακόμα να προκαλεί και να μην καθησυχάζει με την αποδοχή δυιστικών στερεοτύπων. Γιατί στο αδυσώπητο Τώρα που βιώνουμε μέσα στον καπιταλισμό, πρέπει όχι απλά να ξεχάσουμε το καταφύγιο της ψυχής, που έτσι και αλλιώς είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό, αλλά και να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτοί που είμαστε μπορεί να μην είναι εδώ την επόμενη μέρα. Μπορεί να μην είναι εδώ ούτε καν τώρα, γιατί το Τώρα τελικά είναι, δυστυχώς, τα Πάντα.
4) Βlack Panther
Ο βασιλιάς της Wakanda σβήνει από τον χάρτη συγκρίσεις με αβέβαια ταξίδια συνειδητοποίησης (Homecoming) και σαχλές, μαξιμαλιστικέςς τάσεις φυγής που κρύβουν τις κοινωνικές τους ρίζες κάτω από το χαλί ( Thor Ragnarok ). Δεν μπορεί να γίνει καν λόγος για συμπαθητικά μεν, αδιάφορα δε μακροπρόθεσμα έργα όπως το origin του Doctor Strange. To Black Panther του Ryan Coogler (Creed) καταφέρνει να κάνει κάτι που καμία άλλη ταινία του MCU δεν είχε τολμήσει: να μιλήσει ξεκάθαρα, χωρίς περιστροφές και μασημένα λόγια για τον ιμπεριαλισμό, και μάλιστα από την πλευρά των χαμένων. Όχι μόνο αυτό, αλλά με αφετηρία την Αφρική, ο Coogler ξεκινά ένα ταξίδι με αναφορές στα πρώτα πλοία σκλάβων που έφταναν στον Νέο Κόσμο για να δομήσουν μια Νέα Κόλαση, στις συνθήκες του βιώνει η έγχρωμη κοινότητα στα ευρωπαϊκά και αμερικάνικα γκέτο, την καταπίεση και την υποτίμηση που βιώνουν οι μαύρες γειτονιές στις μεγάλες μητροπόλεις του κόσμου που χτίστηκε πάνω στον ιδρώτα τους.
3)Dogman
Tο Dogman είναι μια πραγματικά σκληρή ταινία. Πραγματικά σκληρή τέχνη. Με την κοινωνικά υπαρκτή –και αποδεκτή- βία να υπερέχει σε όλα τα επίπεδα: από τον τίτλο και το πρώτο πλάνο, από τον φωτισμό και τον χώρο που διαδραματίζεται, από το ύφος και την αφήγηση καθ΄ όλη την βάναυση για τον θεατή διάρκεια της και από τις εκφράσεις και τον ψυχισμό των χαρακτήρων. Από το σπάνιο, για το σύγχρονο κινηματογράφο, φινάλε που τεκμηριώνει και συνοψίζει όλη την βία που δεχτήκαμε εντός αίθουσας και δεχόμαστε εκτός.
2)Οι Tρεις Πινακίδες Εξω Από Το Έμπινγκ, Στο Μιζούρι
Η βόμβα Οι Tρεις Πινακίδες Έξω Από Το Έμπινγκ, Στο Μιζούρι δίνει μια βιτριολική παρουσίαση της κατάστασης στην αμερικάνικη επαρχία του Νότου, σε συνδυασμό με ένα σερί οσκαρικών ερμηνειών. Μαύρη κωμωδία ή δράμα, όπως και να την χαρακτηρίσει κανείς, είναι σίγουρα μια ιστορία εξιλέωσης και κάθαρσης.
1) Κλέφτες Καταστημάτων
Η ταινία είναι νεορεαλιστική στην ουσία της. Δεκαετίες μετά, η ανάγκη να κλέβουμε ποδήλατα ή να κλέβουμε γλυκά από το κατάστημα δεν έχει εκλείψει. Οι κλέφτες ποδηλάτων γίνονται κλέφτες καταστημάτων. Ο Βιτόριο Ντε Σίκα βρίσκει στον Hirokazu Koreeda την συνέχεια των κοινωνικών του προβληματισμών. Και εμείς προφανώς το ίδιο ως κοινό. Είναι ένα remake νοήματος και της αναγκαίας αισθητικής για την εξαγωγή του. Η ταινία δικαίως βραβεύτηκε στις Κάννες με τον Χρυσό Φοίνικα. Δεν την αξιολογούμε με βάση αυτό αλλά το αναφέρουμε ως επιβεβαίωση μιας ποιότητας που ανέχονται και στα μεγάλα φεστιβάλ.
