Η δεκαετία που μας πέρασε ήταν συνολικά από τις πλουσιότερες όσον αφορά τις τηλεοπτικές σειρές, τόσο σχετικά με το θέαμα, όσο και με τις θεματικές. Η «κινηματογραφοποίηση» (μάλλον η αντίστοιχη βιομηχανοποίηση του είδους), η προσαρμογή του μέσου στα δεδομένα της μαζικής πλέον κουλτούρας (με τη βοήθεια και του CGI) μας προσέφεραν ποικίλα τηλεοπτικά αριστουργήματα πλείστων και ποικίλων ειδών, από το αξέχαστο Breaking Bad ώς το pop-culture φαινόμενο της δεκαετίας, το Game of Thrones, ώς τη νοσταλγική θεραπεία και διαφυγή από το σήμερα που φέρει τον τίτλο Stranger Things. Στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και του υπέρογκου ποσού χρημάτων που ξοδεύονται σε τηλεοπτικά προγράμματα, μπορεί να μας παρουσιαστεί ένα αριστούργημα ανεξάρτητο από όλα τα παραπάνω; Η δεκαετία μάς έδειξε πως ναι: υπάρχει και το Fleabag…
Πρόκειται για μαύρη κωμωδία – δράμα βρετανικής παραγωγής (BBC και Amazon) του 2016 ώς και το 2019 και στην παραγωγή, το σενάριο και τον πρωταγωνιστικό ρόλο βρίσκουμε τη μοναδική Phoebe Waller-Bridge. Η σειρά βασίζεται στο ομότιτλο θεατρικό της έργο (2013). Μπορεί να κράτησε μόνο για δύο σεζόν, όμως μπήκε απ’ την αρχή στις καρδιές του κοινού κι αυτό φάνηκε απ’ τον ενθουσιασμό με τον οποίο έγινε δεκτή η βράβευση του στην κατηγορία Καλύτερης Κομικής Σειράς στα φετινά Emmy Awards.
Η πλοκή επικεντρώνεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην πρωταγωνίστρια και τη φάση ζωής που περνάει: 30κάτι χρονών, εργαζόμενη σε μια δουλειά που δεν πάει και πολύ καλά, με ιδιαίτερη σχέση με τους γονείς και την αδελφή της, ψάχνοντας να βρει κάποιο νόημα στην τόσο τυπική και φαινομενικά ανούσια ζωή της, αλλά και να ξεφύγει από τους προσωπικούς της δαίμονες. Η επιθυμία της αυτή τη φέρνει σε διάφορες περιπέτειες, από συνεχόμενα one-night stand με σκοπό την ηδονή και μόνο, μέχρι μικροκλοπές, μέχρι εντελώς απροσδόκητους έρωτες.
Είναι πολύ πιθανό πολλοί και πολλές να έχουν νιώσει μια κάποια ταύτιση διαβάζοντας μόλις αυτές τις γραμμές. Καταρχάς, γίνεται μάλλον ήδη σαφές ότι, σε αντίθεση με τις προαναφερθείσες σειρές της δεκαετίας που άφησαν στίγμα, το Fleabag δε διαθέτει μετοχές εκατομμυρίων ανά επεισόδιο, ούτε καν μια ξεχωριστή/ιδιαίτερη πλοκή. Είναι η απλή ιστορία μιας 30χρονης γυναίκας (στο πρόσωπο της οποίας βρίσκεται ίσως εν γένει η νεολαία) στη σύγχρονη εποχή και κοινωνική και ιστορική φάση. Και παρόλα αυτά, με κάτι τόσο απλό, κεντρίζει το ενδιαφέρον.
Και αυτό γιατί μας λέει μια ιστορία τόσο καθημερινή, που είτε είναι δική μας, είτε απλώς συμπίπτει με την ιστορία πολλών γύρω μας, αλλά ταυτόχρονα και με το γενικότερο κλίμα της ιστορικής συγκυρίας που διανύουμε. Στην κοινωνία του καπιταλισμού της δομικής κρίσης, με τις θέσεις εργασίας να παγώνουν σε διεθνές επίπεδο, τη φτώχεια να εντείνεται και συνεπακόλουθα τους ανθρώπους να αποξενώνονται από την κοινωνία και τους συνανθρώπους τους, να ζητούν μοναχικές λύσεις και στοργή, αλλά και συχνά να εγκλωβίζονται σε μια τέτοια κατάσταση, το Fleabag μάς μιλάει.
Όμως σκοπός του έργου δεν είναι να παρουσιάσει τα βιώματα της πρωταγωνίστριας και κάθε άλλης στη θέση της, τουναντίον. Οι συνθήκες διαβίωσης δεν παρουσιάζονται, αλλά λαμβάνονται ευθύς εξαρχής ως δεδομένες και η ιδιομορφία της πλοκής είναι ότι επιλέγει να κάνει (μαύρο) χιούμορ με αυτές. Η ιδιομορφία της πλοκής έγκειται και στην τυπικότητα και καθημερινότητά της, αλλά και (κυρίως) στο πώς αντιμετωπίζει τον εαυτό της: όλα αυτά καθιστούν το Fleabag ένα κατεξοχήν μεταμοντέργο έργο.
Η κυνικότητα, το κακό χιούμορ που παρουσιάζεται ως θετικό στοιχείο, η αίσθηση της φθοράς αλλά κυρίως η εξοικείωση με αυτήν, η αποδοχή της. Το ότι ο θεατής εκλαμβάνει όλα αυτά ως καταστάσεις απόλυτα φυσιολογικές και συμβατές με την καθημερινότητα του περιγύρου του (η πρωταγωνίστρια, βέβαια, ακολουθεί έναν άλλον δρόμο, θα μπορούσαμε να πούμε τρόπον τινά μιας «κάθαρσης»), αυτά κάνουν το Fleabag τόσο προσιτό στο κοινό, τόσο διασκεδαστικό με έναν κυνικό τρόπο (από αυτούς που ταιριάζουν σε περιόδους οικονομικής και κοινωνικής κρίσης) και σίγουρα τόσο δημοφιλές.
Με όλα αυτά, μιλάμε για μια σειρά που, χωρίς να θίγει σχεδόν καθόλου κοινωνικά – πολιτικά ζητήματα, γίνεται η ίδια άξιο είδος κοινωνικής και πολιτικής προσέγγισης, άθελά της και δίχως να το αισθάνεται ίσως, κάτι τρομερά ενδιαφέρον από μόνο του.
Κι έτσι το Fleabag, δίχως τεχνολογία, πολλά λεφτά ή νέα μέσα του είδους, όντας απλά ο ορισμός και η μεταφορά σε σειρά του μοτίβου “humans of late capitalism”, όχι μόνο έγινε προσιτό, αλλά θεωρείται ευρέως από τις πιο δημοφιλείς σειρές της δεκαετίας, αλλά και ρηξικέλευθες, λόγω του ύφους της. Μας έκανε να κοιταχτούμε στον καθρέφτη αλλά και να δούμε ότι, μαζί με εμάς, άλλοι τόσοι θεατές της σειράς κοιτάζονται κι αυτοί στον καθρέφτη. Ότι εντέλει δεν είμαστε ανεξάρτητες από τον περίγυρό μας ατομικότητες, αλλά κοινωνικές οντότητες αλληλοεπηρεαζόμενες με το κοινωνικό μας περιβάλλον. Γι’ αυτό ακριβώς η εν λόγω σειρά χρειάζεται την προσοχή μας.
