Όσο και να θέλουμε να πιστεύουμε το αντίθετο, είναι στην πραγματικότητα πολύ δύσκολο να παράξει ένας άνθρωπος ένα πραγματικά αξιομνημόνευτο έργο. Και κάτι τέτοιο γίνεται ακόμα πιο δύσκολο όταν όχι μόνο δεν υπάρχουν οι οικονομικές συνθήκες, αλλά η ίδια η επιβίωση γίνεται με καθημερινό αγώνα. Παρά τα εμπόδια αυτά (ή ίσως και εξαιτίας τους) ο Εdgar Allan Poe, στα μόλις 40 χρόνια ζωής του (19/1/1809- 7/10/1849) όχι μόνο άφησε ένα τεράστιο σε έκταση και σημασία έργο πίσω του, αλλά κατάφερε κάτι πολύ πιο σημαντικό. Με την παρουσία του, το ύφος και τη δική του αντίληψη πέτυχε να αλλάξει όλος ο ρους της πολιτιστικής ιστορίας μιας χώρας νεογέννητης ακόμα, αλλά και όλης της λογοτεχνίας γενικότερα. Χωρίς τον Poe η τεράστια παράδοση του 19ου στον ψυχολογικό τρόμο, την αστυνομική μυθιστορία, αλλά και την ποίηση δεν θα έφτανε ποτέ τα ύψη που κατέκτησε με την συνδρομή ενός παράξενου και παράταιρου ανθρώπου, που γοητεύτηκε από τον θάνατο όσο λίγοι στην ιστορία.
Πριν όμως ο Εdgar Allan Poe φύγει τόσο ξαφνικά και παράξενα από τους ζωντανούς, υπήρξε μια από τις πιο γοητευτικές και παραξηγημένες μορφές της λογοτεχνίας. Γεννήθηκε στην πόλη της Βοστώνης, στη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ, μια πόλη με πλούσια ιστορία και έντονο αποικιακό τρόπο ζωής. Ήταν το δεύτερο από τα τρία παιδιά μιας οικογένειας ηθοποιών, οι οποίοι, μαγεμένοι από τον Σαίξπηρ, ονόμασαν το παιδί Εdgar, από τον ομώνυμο χαρακτήρα στο έργο “Βασιλιάς Ληρ”. Έναν μόλις χρόνο μετά τη γέννησή του, ο πατέρας του, David, εγκαταλείπει την οικογένεια. Η μητέρα λίγο αργότερα πεθαίνει από φυματίωση, κάτι που συνέτριψε τον μικρό ακόμη Εdgar. Η εικόνα της ολόλευκης, ασθενικής γυναικείας μορφής που αχνοφέγγει μεταξύ ζωής και θανάτου δεν αποκλείεται να είναι η εικόνα της μητέρας που ποτέ ουσιαστικά δεν γνώρισε, αλλά τον σημάδεψε για πάντα.
Ο Εdgar Poe καταλήγει, μακριά από τα αδέρφια του, στο σπίτι της οικογένειας Allan στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια. Η καλή οικονομική κατάσταση των Allan θα τον βοηθήσει να σπουδάσει και να αποκτήσει μια σπάνια καλλιέργεια. Σπούδασε αρχικά στο Irvine της Σκωτίας και αργότερα οικότροφος στο Chelsea. Κατά την διάρκεια των σπουδών του ξεκίνησαν και οι πρώτες τριβές με τον πατριό του, τον ο John Allan. Οι σχέσεις των δύο αντρών έμελλε να χειροτερέψουν όσο περνούσαν τα χρόνια, κάτι που επηρέασε κυρίως τον Poe, καθώς εξαιτίας της κακής αυτής σχέσης βυθίστηκε στη φτώχεια, από την οποία δεν κατάφερε ποτέ να βγει. Σε καμία εποχή η λογοτεχνική ιδιοφυΐα δεν πληρώνει ιδιαίτερα.
Το 1826 μπήκε στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, το οποίο όμως εγκατέλειψε μέσα σε ένα χρόνο, ολότελα δοσμένος πλέον στον τζόγο και την άσωτη ζωή. Ένα χρόνο αργότερα θα ταξιδέψει ξανά στην πατρίδα του, την Βοστώνη, όπου και ξεκίνησε την επαφή με τον Τύπο της εποχής και την λογοτεχνική κριτική, μία πλευρά του Poe όπου συχνά αγνοείται, κάτω από τον θόρυβο των λογοτεχνικών του δημιουργημάτων. Είναι η χρονιά που ο Poe κάνει και τα πρώτα του βήματα ως ποιητής, τουλάχιστον εκδοτικά, καθώς για τον καλλιτέχνη η ποίηση ήταν κάτι το πηγαίο. Πολλές φορές όταν ήταν μικρός αποκαλούσε τον εαυτό του ως Edgar A. Poe-t, ενώ στο σπίτι των Allan, πολύ συχνά απήγγειλε δικά του ποιήματα στους καλεσμένους της οικογένειας. Το 1827, σε ηλικία μόλις 18 ετών, είναι η πρώτη φορά που εκφράζει και κοινωνικά αυτή την φλέβα. Έτσι βλέπει το φως της δημοσιότητας το έργο «Ταμερλάνος και άλλα ποιήματα», το πρώτο από μια σειρά ποιημάτων που εξέφρασαν όσο λίγα τον Αμερικανικό Ρομαντισμό.
Μετά από πολλές περιπέτειες, στρατοδικεία και κυνηγητό από τα χρέη, ο Poe αποφασίζει να σοβαρευτεί και στρώνεται για τα καλά στην δημιουργική συγγραφή. Ήταν από τους πρώτους επαγγελματίες συγγραφείς, σε μια εποχή που δεν υπήρχαν καν έννοιες όπως πνευματικά δικαιώματα. Αυτή η περίοδος της ζωής του είναι και η πιο παραγωγική. Από το 1832 μέχρι και το 1845, σε μόλις δηλαδή 12 χρόνια, γράφονται κορυφαία έργα όπως το «Ιστορίες του Γκροτέσκου και του Αραβουργήματος», μια συλλογή διηγημάτων που περιλαμβάνει μια σειρά από τις πιο ανατριχιαστικές ιστορίες του, όπως την «Πτώση του Οίκου των Άσερ» και τη «Λίγεια», αλλά και το «Εγκλήματα της Οδού Μοργκ»(1841) το βιβλίο που θεωρείται ότι γέννησε εν πολλοίς την αστυνομική λογοτεχνία.Λίγο αργότερα, το 1843, γράφεται και ο «Χρυσός Σκαραβαίος», το έργο που τον καθιέρωσε και του εξασφάλισε πληθώρα λογοτεχνικών βραβείων και διθυραμβικών κριτικών, χωρίς ωστόσο να μεταβάλλουν τις συνθήκες ένδειας που ζούσε αυτός και η οικογένεια του. Αναμφισβήτητα όμως, η καλλιτεχνική κορύφωση για τον Poe ήρθε το 1845, με το ανυπέρβλητο λυρικό ποίημα «Το Κοράκι».
Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε ο συγγραφέας με την ένδεια, την εξάρτηση από το ποτό και το όπιο, αλλά και την εύθραυστη υγεία της πολυαγαπημένης του συζύγου Βιρτζίνιας, το μοτίβο που διατηρεί στα έργα που παραμένει σταθερό, ίσως το μόνο σταθερό πράγμα στη ζωή του. Ο θάνατος είναι αυτό που στοιχειώνει τον δημιουργό σε κάθε γωνία, ωστόσο ο ίδιος δεν νιώθει φόβο ή απέχθεια από αυτό το φαινόμενο. Εκείνο που τρομάζει περισσότερο τον Poe, και αυτό στο οποίο βασίστηκε η αξεπέραστη λυρική ατμόσφαιρα των έργων του, πεζών και ποιημάτων, είναι η ενδιάμεση κατάσταση, η φευγαλέα αίσθηση του χαμού, που όμως ίσως δεν έρθει ποτέ. Ταυτόχρονα αυτό που ταλανίζει τον ποιητή είναι η ξεκάθαρη απουσία του Άλλου, η αξεπέραστη μοναξιά που ποτέ δεν πρόκειται να ξεπεραστεί. Ο Poe εξέφρασε καλύτερα από πολλούς τον Ρομαντισμό ως λογοτεχνικό κίνημα, την ίδια όμως στιγμή τον ξεπέρασε, θέτοντας τις βάσεις για τον συμβολισμό και καθιστώντας τον εαυτό του ως τον ποιητή- παρατηρητή μιας εσωτερικής κατάστασης, ενός θολού και ταυτόχρονα εκρηκτικού βιώματος, στο οποίο το συναίσθημα στην ουσία δεν βρίσκει ποτέ ανταπόκριση. Ο λόγος προς τον Άλλο, τον έρωτα που χάθηκε, τη μητέρα, την ασφάλεια, τον φίλο, βιώνεται ως κύκλος, γυρνά στον εαυτό του, χωρίς απάντηση. Αυτό το αίσθημα του κενού είναι που δημιουργεί την τραγική διάσταση του συνόλου του Poe-ικού έργου. Για αυτό και η απάντηση του κορακιού “Ποτέ πια τώρα” έρχεται σαν την πιο φριχτή απόκριση: είναι η πιο γνήσια επιβεβαίωση της μοναξιάς, μια μη-απάντηση που καλύπτει τα πάντα.
Η συνεισφορά του Poe δεν τελειώνει εδώ. Αυτός ο κοινωνικός παρίας, που δεν κατάφερε ποτέ, όσο και αν τον αναγνώρισαν, να βρει ακριβώς την θέση του σε μια κοινωνία εθισμένη στο φαίνεσθαι, μας έδωσε τα εργαλεία για να χτιστεί το πιο ορθολογικό είδος αφήγησης, το αστυνομικό είδος. Ο Poe, συνειδητά και με πλήρη αυτογνωσία, δημιούργησε ένα είδος που ποτέ μέχρι τότε δεν είχε διαβάσει κανείς. Ένα είδος απόλυτα ταιριαστό σε μια εποχή που ο Τύπος και ο τηλέγραφος κυριαρχούσαν στην ενημέρωση και τις συνειδήσεις των ανθρώπων, που έσπρωχναν τον συναισθηματικό φυλετισμό βαθιά στο ασυνείδητο και διαμόρφωναν τον δυτικό ορθολογισμό. Ο Poe, κατανοώντας απόλυτα την εποχή του, κατάφερε και της έδωσε την πιο ταιριαστή λογοτεχνική φωνή! Ο επιθεωρητής Αύγουστος Ντυπέν αποτελεί τον πρόδρομο των Σέρλοκ Χολμς και Ηρακλή Πουαρό και τον πατέρα όλων των ντεντέκτιβ που πήραν ποτέ μορφή στην σκέψη κάποιου δημιουργού, είτε λογοτέχνη, είτε κινηματογραφιστή…
Σε αντίθεση με άλλους συγγραφείς, ο Edgar Allan Poe γνώρισε ένα μέρος της επιτυχίας που του άξιζε όσο ζούσε, δυστυχώς όμως δεν ήταν από τους ανθρώπους που θα μπορούσε να το εκμεταλλευτεί. Πέθανε μόνος μέσα στο αλκοόλ, καταρρακωμένος από την φτώχεια, την ανέχεια και πολύ περισσότερο, τον θάνατο των αγαπημένων του προσώπων.Όμως, το έργο του έζησε τρομερά ένδοξες μέρες χωρίς αυτόν. Ανάμεσα σε αυτούς που λάτρεψαν τον Poe ήταν οι Charles Baudelaire ( που η μετάφραση που έκανε στα ποιήματα που Poe θεωρείται ισάξια των αυθεντικών) , ο Η. P. Lovecraft, ο Walt Whitman, ο Jules Gabriel Verne, ο αιώνιος εκκεντρικός Oscar Wilde, ο William Falkner αλλά και και ο T.S.Eliot, ο οποίος ήταν αυστηρός απέναντί του αλλά εκτιμούσε το κριτικό του έργο.
