Χωρίς Eρωτα – Asexual ορατότητα

Μαριάννα Τσότρα Από Μαριάννα Τσότρα 8 Λεπτά Ανάγνωσης

Η Τζόρτζια είναι 18 και δεν έχει κάνει ποτέ σεξ, δεν έχει φιλήσει ποτέ κανέναν, δεν έχει καν νιώσει να γουστάρει κάποιον. Οι δύο κολλητοί της φίλοι, η Πιπ και ο Τζέισον, την πείθουν πως πρέπει επιτέλους να φιληθεί, όμως όταν η επίμαχη ώρα φτάνει, εκείνη απλώς φρικάρει και σπρώχνει τον παρτενέρ της μακριά. Η Τζόρτζια νομίζει πως κάτι πάει στραβά με αυτήν, γι’ αυτό μόλις μπαίνει στο πανεπιστήμιο αποφασίζει να κάνει ό,τι περνάει απ’ το χέρι της για να ερωτευτεί και να έχει μια «φυσιολογική φοιτητική ζωή». Όμως, μετά από μια σειρά από ευτράπελα, αλλά και μέσα από την επαφή της με την LGBTQIA+ κοινότητα του πανεπιστημίου, η Τζόρτζια θα έρθει αντιμέτωπη με κάποιες αναπάντεχες συνειδητοποιήσεις γύρω από τη σεξουαλική της ταυτότητα.

Η Alice Oseman έγινε γνωστή με τη σειρά graphic novels της, Heartstopper, την queer ιστορία αγάπης δύο έφηβων αγοριών, η οποία απέκτησε τεράστια αναγνωρισιμότητα, ιδίως μέσα από την πλατφόρμα του TikTok, και μεταφέρθηκε με απόλυτη επιτυχία στη μικρή οθόνη από το Netflix. Εξίσου πολυδιαβασμένα, όμως, είναι και τα teen/YA μυθιστορήματά της, με πρώτο από αυτά που εκδίδεται στην Ελλάδα να είναι το Χωρίς έρωτα, από τις εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση Μυρσίνης Γκανά.

Η Τζόρτζια είναι λάτρης της ιδέας του ρομαντικού έρωτα, παρακολουθούσε ρομαντικές ταινίες και διάβαζε fanfiction όλη της τη ζωή, και πίστευε πάντα πως το παραμυθένιο τέλος στην ιστορία της, το κατάλληλο άτομο για εκείνη, υπάρχει εκεί έξω, απλώς πρέπει να περιμένει μέχρι να βρεθεί. Έχοντας ενσωματώσει πλήρως το πολιτισμικό αφήγημα του ρομαντικού έρωτα ως καθολική κοινωνική επιταγή και μόνη οδό προς την ευτυχία, πιέζει τον εαυτό της να προσπαθήσει για να το κάνει πραγματικότητα. Όμως, γιατί χρειάζεται να προσπαθεί τόσο σκληρά, γιατί δεν έχει αισθανθεί ποτέ να βρίσκει οποιοδήποτε άτομο οποιουδήποτε φύλου έστω αμυδρά ελκυστικό, γιατί κάθε σκέψη σεξουαλικής επαφής και σωματικής εγγύτητας της προκαλεί ναυτία, κυριολεκτική, σωματική αηδία;

Επί όλη την εφηβική της ηλικία είχε κατασκευάσει ένα τεχνητό κόλλημα με το κατά κοινή ομολογία ομορφότερο αγόρι του σχολείου, εκείνον που σύμφωνα με τα κοινωνικά πρότυπα ομορφιάς πληρούσε όλα τα απαραίτητα κριτήρια προκειμένου να επιφέρει σωματική έλξη – απλώς η ίδια δεν την αισθανόταν. Τις πρώτες της εβδομάδες στο πανεπιστήμιο, αποφασίζει πως πρέπει πάση θυσία να ερωτευτεί κάποιον, όμως μετά από μια σειρά από λάθος επιλογές, βεβιασμένα φιλιά και αποτυχημένα ραντεβού, με ενδεχομένως καταστροφικές συνέπειες για τις φιλικές σχέσεις στη ζωή της, θα συνειδητοποιήσει πως κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό.

Τότε, θα αρχίσει να αποκτά επαφές με την queer κοινότητα του πανεπιστημίου της και θα γνωρίσει τον πρόεδρό της, Σουνίλ, ο οποίος θα της εξηγήσει για πρώτη φορά στη ζωή της τους όρους ασεξουαλικότητα και αρομαντισμός: ένα τεράστιο, ευρύ φάσμα σεξουαλικότητας, προτιμήσεων και εμπειριών, που περιλαμβάνει ανθρώπους που επιθυμούν το σεξ αλλά δεν βιώνουν σεξουαλική έλξη, που βιώνουν έλξη αλλά όχι ρομαντικά αισθήματα, που δεν βιώνουν τίποτα από τα δύο, ανθρώπους όπως εκείνη. Η ορολογία φτάνει για πρώτη φορά στα αυτιά της Τζόρτζια, που αισθάνεται τρομοκρατημένη: δεν γίνεται να περιγράφουν την ίδια αυτοί οι όροι, εκείνη θα κάνει σεξ και θα ερωτευτεί, δεν θα πεθάνει μόνη, θα είναι φυσιολογική, έτσι δεν είναι; Σε έναν κόσμο όπου η ρομαντική αγάπη είναι η νόρμα, η πορεία προς το coming out και την αναγνώριση της σεξουαλικής της ταυτότητας θα είναι δύσβατη και ακανθώδης, όμως η τελική αποδοχή του εαυτού της, όταν αυτή επέλθει, θα είναι καθ’ όλα λυτρωτική.

Η Oseman γράφει για τη ρομαντικοποίηση του έρωτα από τα ΜΜΕ, την τέχνη και την κουλτούρα, για τη διαρκή πολιτισμική προβολή της ετεροκανονικής ερωτικής επιθυμίας ως μόνη αποδεκτή ταυτότητα, για την αποσιώπηση της διαφορετικότητας και της ποικιλομορφίας στη σεξουαλική/ρομαντική εμπειρία, και προβάλλει ηχηρά το αίτημα για ορατότητα των ace/aro (asexual/aromantics) στην τέχνη, στην κοινότητα, σε κάθε επίπεδο δημόσιας και ιδιωτικής εκπροσώπησης. Καταγγέλλει τη μισαλλοδοξία ακόμα και εντός της queer κοινότητας, την καταπίεση των trans, nonbinary και ace/aro ατόμων εντός του φαινομενικά ασφαλούς και συμπεριληπτικού χώρου τους, από cis gay άτομα που δεν σέβονται και δεν αναγνωρίζουν εμπειρίες και ταυτότητες που διαφέρουν από τη δική τους, υπενθυμίζοντας πως ο αγώνας για ορατότητα είναι διαρκής και καθημερινός, σε κάθε επίπεδο και κοινωνικό περιβάλλον.

Παράλληλα με την κύρια αφήγηση της ιστορίας της Τζόρτζια, εκτυλίσσεται και το love story μεταξύ της κολλητής της Τζόρτζια, Πιπ, και της νέας συγκατοίκου της Τζόρτζια στο πανεπιστήμιο, της Ρούνι, με τη μόνιμα ηχηρή παρουσία, πάντα επιθυμητή και αγαπητή, με τίμημα όμως να κρύβει τις πραγματικές της επιθυμίες και σεξουαλική ταυτότητα. Ένα βραδυφλεγές ρομάντζο που ξεκινά από τον εκνευρισμό, την αντιπάθεια και τις συνεχείς λογομαχίες για να καταλήξει στο σεξουαλικό πάθος και τον έρωτα, καλογραμμένο και οργανικά δεμένο στην αφήγηση, δίχως ποτέ να αποβαίνει σε βάρος και να υποβαθμίζει τη σημασία της κύριας ιστορίας. Ταυτόχρονα, το Χωρίς έρωτα, εκτός από ace/aro, είναι και ένα sexpositive μυθιστόρημα: ο χαρακτήρας της Ρούνι κάνει συχνό, απενοχοποιημένο σεξ και one-night-stands, και παρότι η σεξουαλική της ύπαρξη είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με αυτήν του πρωταγωνιστικού χαρακτήρα, γίνεται απόλυτα αποδεκτή και σεβαστή.

Το μυθιστόρημα της Oseman είναι πολιτικοποιημένο, συμπεριληπτικό, ενίοτε όμως εις βάρος της λογοτεχνικότητάς του: συχνά οι διάλογοι είναι σχηματικοί και η εξέλιξη της πλοκής φαντάζει απλώς ως μέσο προς επίτευξη των σκοπών της συγγραφέως, το πολιτικό πρόταγμα της asexual εκπροσώπησης μέσα από τη μυθιστορηματική μορφή. Περισσότερο επιτυχημένη είναι η αφήγηση όταν η Oseman γράφει για τη φιλία, ως είδος αγάπης υποτιμημένο στο συλλογικό συνειδητό και με πολύ λιγότερη προβολή στην τέχνη και στην ποπ κουλτούρα απ’ ότι ο έρωτας, όμως εξίσου, αν όχι σημαντικότερη, κινητήριο δύναμη. Οι ήρωες της Oseman αντιμετωπίζουν τη φιλία τους όπως θα αντιμετώπιζαν έναν μεγάλο έρωτα, κάνουν θεαματικές χειρονομίες και βεβαιώνουν πως θα αγαπούν ο ένας τον άλλον διά βίου. Αγάπη δεν είναι μόνο ο έρωτας, όπως η ετεροκανονική κοινωνία προσπαθεί να μας κάνει να πιστέψουμε, αλλά και η αληθινή, ουσιαστική φιλία μπορεί να είναι μια σχέση ζωής αντίστοιχου βεληνεκούς και συναισθηματικής σημασίας.

Η Alice Oseman γράφει ένα τρυφερό, queer, YA μυθιστόρημα για την ταυτότητα και την αποδοχή της, για το coming out, για την ασφυκτική κοινωνική πίεση της συμμόρφωσης με την ετεροκανονική ρομαντική νόρμα και το θάρρος που χρειάζεται για να αποκλίνεις από αυτήν. Πάνω απ’ όλα, γράφει ένα βιβλίο για όλους εκείνους τους εφήβους και νέους ενήλικες που δεν βλέπουν τον εαυτό τους στον κοινωνικό τους κύκλο, στη λογοτεχνία που διαβάζουν και τον κινηματογράφο που παρακολουθούν, που αισθάνονται μη εκπροσωπημένοι και αόρατοι, και επιχειρεί με το βιβλίο αυτό, αλλά και με το σύνολο του έργου της, να διορθώσει κατά το δυνατόν αυτήν τη διαχρονική παράλειψη και να φωνάξει εκκωφαντικά: είμαστε και εμείς εδώ, η επιθυμία και το βίωμα μας είναι πραγματικά, υπάρχουμε.

Μοιραστείτε το Άρθρο
Γεννήθηκε το 1994, μεγάλωσε ανάμεσα σε χαρτόδετα μυθιστορήματα και DVD από το συνοικιακό βιντεοκλάμπ – περί τα 10 κάθε Σαββατοκύριακο. Σπόυδασε Νομική, εξειδικεύθηκε στο Εργατικό Δίκαιο, αλλά η μεγάλη της αγάπη θα είναι πάντα ο Κιούμπρικ, ο Μπέργκμαν και ο Λυντς. Θα τη βρεις να αποπειράται ανέλπιδα να μειώσει τη λίστα με τα αδιάβαστά της.