Oι video games ταινίες είναι αλήθεια πως είναι μια πολύ πονεμένη ιστορία. Μπορεί οι δύο τέχνες να έρχονται όλο και πιο κοντά, σε τεχνικές, μεθοδολογίες και τρόπους αφήγησεις, όμως τελικά σε αυτή την συνάντηση, το καλλιτεχνικό κομμάτι είναι που χάνει. Και είναι λογικό. Η συμμετοχική, άμεση και αδιαμεσολάβητη επικοινωνία και δυνατότητα επιλογής που (παρ)έχουν τα video games είναι κάτι που η κατά πολύ παλαιότερη 7η Τέχνη δεν μπορεί να δώσει, όσο και αν το προσπαθεί. Έτσι, όσο καλά σενάρια και αν της παρέχονται, αυτά, τελικά θα γίνονται ή κακές ταινίες δράσης (Assasin΄s Creed) ή, στην καλύτερη, μέτριες αναφορές σε μέρη και πρόσωπα που οι gamers ξέρουν και αγαπούν, αλλά που από μόνες τους δεν έχουν να προσφέρουν κάτι (Warcraft). Yπάρχουν βέβαια και αποτελέσμα εντελώς για γέλια και ανάξια αναφοράς (Rayne).
Τι γίνεται όμως για τις ταινίες που αναφέρονται σε video games, χωρίς να βασίζονται σε αυτά; Στις ταινίες που αντίθετα εστιάζουν στους ανθρώπους πίσω από τις κονσόλες, στους ίδιους τους gamers; Πως λειτουργούν, τι θέλουν και νιώθουν και, κυρίως, τι νομίζουν για τον κόσμο, έχοντας ως οπτική την διεπαφή τους με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τη τεχνολογία; Πως βιώνουν τις συνθήκες που συνεχώς ξεπερνούν τις δυνατότητες μας να την αντιληφθούμε, κατανοήσουμε και τελικά, χρησιμοποιήσουμε όπως θα μπορούσαμε; Οι παρακάτω ταινίες καταπιάνονται με αυτά τα ζητήματα και η αλήθεια είναι πως κάποιες τα καταφέρνουν αρκετά καλά. Βέβαια σε πολλές από αυτές βλέπουμε και τους σπόρους της τοξικότητας αυτής της κουλτούρας: τον έντονο ανταγωνισμό, το σφικταγγάλισμα με την νεοφιλελεύθερη έννοια της αριστείας, της επιβράβευσης μόνο όσων αξίζουν και την καταστροφή των άλλων.
Ωστόσο, τίποτα σε αυτόν τον κόσμο δεν είναι συμπαγές και μονοτασικό. Όπως κάθε πράγμα στην μαζική κουλτούρα, οι ταινίες αυτές κρύβουν τάσεις υποταγής και τάσεις απελευθέρωσης. Το πως θα χρησιμοποιηθούν τελικά εξαρτάται από τι δουλειά θα γίνει με αυτές. Και για να (ξανά)γίνει αυτή η δουλειά πρέπει πρώτα τις δούμε με άλλο μάτι!
10) The Wizzard (1989)
Νομίζατε πως η ταινία Lego ήταν ένα (πολύ καλοφτιαγμένο) infotaiment, μια πανάκριβη διαφήμιση που ο μόνος της σκοπός ήταν να απογειώσει τις πωλήσεις της εταιρείας και απλά έτυχε να ήταν μια από τις πιο διασκεδαστικές ταινίες εκείνης της χρονιάς (όχι μόνο παιδικές); Ε, το The Wizzard είναι ακριβώς το ίδιο για την Nintendo, χωρίς καν την δικαιολογία του να είναι τόσο guilty pleasure. Σκηνοθετημένο από τον κατά βάση τηλεοπτικό Todd Holland (30 Rock, The Larry Sanders Show), το The Wizzard μπορεί να φαίνεται σαν μια κλασσική αμερικάνικη runaway κωμωδία της εποχής όμως αν εξαιρέσεις το γεγονός πως δεν είναι καθόλου αστεία, το μοναδικό της ενδιαφέρον είναι να τοποθετεί όσο το δυνατόν περισσότερα προϊόντα Nintendo γίνεται, καθώς οι ήρωες της συμμετέχουν σε τουρνουά επαγγελματιών παικτών Super Mario.Ε- Sports πριν τα E -sports, στην ταινία αναφέρονταν και προιόντα που δεν είχαν βγει καλά- καλά στην αγορά, όπως το Super Mario 3, αλλά και το διαβόητο γάντι. Σε κάθε περίπτωση αξίζει μια θέαση για να δείτε τις απαρχές μιας τάσης που σήμερα είναι ακμάζουσα.
9)Nigthmares (1983)
To Nigthmares είναι μια κλασσική 80ς τετραλογία τρόμου, η οποία φέρει όλα τα cult χαρακτηριστικά που είχαν οι ταινίες του είδους στην δεκαετία του 1980. Για αυτή τη λίστα θα εστιάσουμε στην δεύτερη ιστορία (αλλά οκ, καλοκαίρι είναι, προτείνεται όλο για χαλαρό βράδυ με φίλους αν θέλετε να γελάσετε). Ο αστικός θρύλος που μεταφέρει η ταινία αφορά έναν εθισμένο στα ηλεκτρικά έφηβο που τελικά καταβροχθίζεται από παιχνίδι του. Θα μπορούσαμε να βάλουμε πολλές αντίστοιχες ταινίες, ειδικά στα 80s, ωστόσο το Nigthmares του Joseph Sargent (Star Trek, Jaws: The Revenge) ξεχωρίζει τόσο λόγω της ανεπιτήδευτης cult αισθητικής του, όσο και λόγω της αμεσότητας και ειλικρίνειας με τις οποίες προσεγγίζει το θέμα. Πραγματικά πατάει στη βάση του μύθου, του φόβου του εθισμού και, άθελα του, υπερβάλλει ένα φαινόμενο καθόλου μυθικό, την απομάγευση της αισθητηριακής πραγματικότητας και την αντικατάσταση της με την ψηφιακή. Αρκετά χρόνια αργότερα ο ίδιος ο κινηματογράφος θα προχωρούσε σε μια ενδιάμεση λύση, τον ψηφιακό κινηματογράφο, ενώ η καθημερινή ζωή θα έβρισκε τα smart phones και τα social media.
8)TRON (1982)
Λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή; Το Τron του Steven Lisberger (Slipstream , Hot Pursuit), παρά το γεγογός ότι τα χρόνια δεν του φέρθηκαν καθόλου καλά, είναι το μόνο που αξίζει από όσες ταινίες φόρεσαν καπέλο το όνομα αυτό στις αδιάφορες κατά τα άλλα ψηφιακές τους περιπέτειες. Mία από τις πρώτες ταινίες που έβαλαν το ψηφιακό πάνω από το αισθητηριακό και φαντάστηκαν πράγματα που σήμερα τα θεωρούμε δεδομένα.
7) Gamer (2009)
Η πιο in your face για αυτό που είναι ταινία. Το Gamer προσπαθεί να συνδυάσει ένα καθεστώς ψηφιακής σκλαβιάς, ταξικές αναφορές και χολυγουντιανές σκηνές δράσεις, χωρίς ωστόσο να πετυχαίνει την ισορροπία που θα έκανε την ταινία αυτή ένα District 9 αλλά με video game αισθητική λόγου χάρη. Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Mark Neveldine ( Crank, Pathology) εντυπωσιάζεται με το physik του Gerard Butler (300, Gods of Egypt ) και ενώ το backround του μας προιδέαζε για ένα Guy Ritchie– ικό video game movie, τελικά λάβαμε μια ενδιαφέρουσα ιδέα με πολύ μέτρια εκτέλεση.
6) Wreck it Ralph (2012)
Το Wreck it Ralph θα μπορούσε να θεωρηθεί το τέλος του δρόμου που άνοιξε το TRON (ή εστω το τέλος που εμείς μπορούμε να δούμε). Μια ταινία παρασκηνίων, όπου οι ήρωες είναι gamers μέσα στις ίδιες τους τις ζωές/ παιχνίδια, αυτό το ευφάνταστο ψηφιακό παραμύθι, όπου ουσιαστικά ούτε ένας άνθρωπος δεν κάνει την εμφάνιση του, είναι μια ενδιαφέρουσα διασταύρωση.
5) Wargames (1983)
Το Wargames παραμένει μία από τις καλύτερες ταινίες του είδους της και μια από τις πιο ενδιαφέρουσες αντιπολεμικές ταινίες που έχουμε δει, ειδικά την δεκαετία του 1980, όπου ο πυρηνικός όλεθρος ήταν μια πιθανότητα που δέσποζε πάνω από το κεφάλι του πλανήτη. Ταυτόχρονα βέβαια, η ταινία του John Badham (Saturdat Nigth Live, Nick of Time) μας δείχνει μια πρωτόλεια hacker κατάσταση και γενικότερα τις απαρχές της σχέσης νεολαίας και τεχνολογίας για παραβατικούς (και ενδεχομένως ρηξικέλευθρους) στόχους. Επιπλεόν, η πάντα κουλ φιγούρα του Matthew Broderick (1918, Family Business ) προιωνίζει το ΕΠΟΣ που ονομάζεται Ferris Bueller’s Day Off και θα ερχόταν 3 χρόνια αργότερα.
4) The Last Starfighter (1984)
Έχουμε ξανασχοληθεί με αυτή την ταινία, για άλλη λίστα. Η ταινία του Nick Castle ( Escape from New York, Delivering Milo) στέκεται με ευαισθησία στις αγωνίες μιας νέας γενιάς που βρίσκει καταφύγιο στην τεχνολογία, ως συμπλήρωμα της αφήγησης της για την πραγματικότητα. Ταυτόχρονα βέβαια δίνει και βήμα στο αμερικάνικο όνειρο, που είχε ανακαλύψει το ψηφιακό Εl Dorado…
3) eXistenZ (1999)
Από τον Master του Weirdness, David Cronenberg (The Fly, Crash) το καταιγιστικό eXistenZ είναι μια ταινία που χρησιμοποιεί τα video games σαν αναφορές για την αλήθεια, τις αισθήσεις και το Συμβολικό. Λιγότερο gamers, περισσότερο εξερευνητές, οι πρωταγωνιστές (Jude Law- Gattaca, Alfie/ Jennifer Jason Leigh- Hateful 8, Annihilation) μπαίνουν σε έναν κόσμο που κυμαίνεται μεταξύ σουρεαλισμού και ρεαλισμού, χωρίς να αγγίζει ωστόσο τίποτα από τα δύο, στο κενό των κανονικοτήτων. Σίγουρα δεν είναι η καλύτερη ταινία του Cronenberg, όπως και η μέτρια ταινία του Cronenberg είναι σίγουρα καλύτερη από τις καλύτερες πολλών άλλων σκηνοθετών.
2) Ready Player One (2018)
H κατεξοχήν ταινία που έρχεται στο μυαλό όταν αναφέρεται πλέον η φράση gamer’s culture, το nostalgia porn του Steven Spielberg (Save Private Ryan, Sindler’s List) μπορεί να μην ήταν τελικά το αποκορύφωμα της πορείας του μεγάλου παραμυθά, ήταν όμως μια πολύ δυνατή ταινία που συνόψιζε όλα όσα σημαίνου τα video games για την νεολαία σήμερα: η τάση φυγής, το συμπλήρωμα των αφηγήσεων για την πραγματικότητα, η νεοφιλελεύθερη τεχνολογική ελπίδα που όμως τελικά αποβαίνει άνθρακας, όλα αυτά βρίσκονται στα πλάνα του εντυπωσιακού αισθητικά αλλά λιτού αφηγηματικά έργου.
1) Scott Pilgrim vs the World (2010)
Γιατί η (πολύ) αγαπημένη ταινία ξεπερνά άλλες, οι οποίες βασίζονται ξεκάθαρα στα video games; Στη ταινία αυτή ο ευφυής Edgar Wright (Baby Driver, Shaun of the Dead) κάνει κάτι πολύ καλύτερο από το να μιλά για video games: εισάγει την οπτική τους μέσα στην ταινία, την ανακατεύει με τις άλλες δύο (comic και κινηματογράφος) και παραδίδει ένα καθαρό μεταμοντέρνο έργο όπου τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται και κάθε πτυχή αποκαλύπτει και ένα διαφορετικό τρόπο ανάγνωσης της. Τα έχουμε πει αναλυτικά και εδώ.
