Proletkult είναι το αποτέλεσμα της συγκέρασης των λέξεων proletarian culture και αποτελεί μια από τις καλλιτεχνικές τάσεις που ακολούθησε την Οκτωβριανή Επανάσταση, σύμφωνα με το δόγμα “Το κόμμα για την πολιτική – Το συνδικάτο για την εργασία – Οι συνεταιρισμοί για την οικονομία – Οι λέσχες για τον πολιτισμό”. Έτσι, η proletkult αποτελούταν από ένα δίκτυο τοπικών καλλιτεχνικών οργανώσεων και avant – garde καλλιτεχνών, που στόχο είχαν μέσα από τη σύνθεση των διαφορετικών εσωτερικών τάσεών τους να δημιουργήσουν μια προλεταριακή αισθητική και μια τέχνη, όμοια με τον προορισμό και τις κατακτήσεις της εργατικής τάξης, απογυμνωμένη από τα κατάλοιπα της αστικής, πρώην κυρίαρχης ιδεολογίας στη Ρωσία, στιβαρής και ανεξάρτητης. Μέσα σε αυτό το ρεύμα ανανέωσης, έδρασε και ο Αλεξάντρ Μπογκντάνοφ, συγγραφέας του Κόκκινου Πλανήτη και του Μηχανικού Μένι, αλλά και ιδρυτής του πρώτου ινστιτούτου μετάγγισης αίματος.
Το Προλετκουκλτ των Wu Ming, μιας συγγραφικής κολλεκτίβας από την Ιταλία, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων, είναι ένα βιβλίο που μας μυεί στον κόσμο του ρεύματος αυτού, τοποθετούμενο 10 χρόνια μετά την Επανάσταση, αναδεικνύοντας όλο το ιστορικό πλαίσιο, αλλά και τα προβλήματα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ο νεοσύστατος σοσιαλιστικός κόσμος, λίγο μετά τον θάνατο του Λένιν. Πρωταγωνιστής του βιβλίου δεν είναι άλλος παρά ο ίδιος ο Μπογκντάνοφ, ένας από τους πρωτεργάτες της proletkult, ο οποίος στη φάση αυτή έχει ήδη συγκρουστεί με το “κομματικό κατεστημένο” εξαιτίας της φιλοσοφικής θεωρίας του εμπειριομονισμού, την οποία ανέπτυξε στο βιβλίο του Η παγκόσμια επιστήμη της Οργάνωσης. Σύμφωνα με αυτή, ο φυσικός κόσμος είναι η κοινή εμπειρία, η οποία οργανώνεται κοινωνικά από τη συλλογική ανθρωπότητα, ως προϊόν μιας συλλογικής συνείδησης, την οποία αποκαλεί “μονιστική εμπειρία”. Κατ’ αυτόν ακριβώς το τρόπο, πίστευε ο Μπογκντάνοφ ότι θα μπορέσει να δημιουργηθεί και μια προλεταριακή τέχνη, μέσα από το κοινό βίωμα των εργαζόμενων και την υπερνίκηση του ατομικισμού. Παρ΄ όλα αυτά, σύντομα η άποψη αυτή θεωρήθηκε εχθρική προς την υλιστική φιλοσοφία, προσκείμενη στον υποκειμενικό ιδεαλισμό και ως εκ τούτου ο Μπογκντάνοφ απομακρύνθηκε από την πολιτική και αφοσιώθηκε στην ιατρική έρευνα.
Παρ’ όλα αυτά, η αλήθεια είναι ότι ο Μπογκντάνοφ ουδέποτε εγκατέλειψε τις θεωρίες του, αλλά αντίθετα τις ενσωμάτωσε στο λογοτεχνικό του έργο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Κόκκινο Πλανήτη του, όπου περιγράφει μια εξωγήινη σοσιαλιστική ουτοπία, αλλά και τις αντιλήψεις του γύρω από τις δυνατότητες, που μπορεί να προσφέρει η μετάγγιση αίματος, ασπαζόμενος το φιλοσοφικό δόγμα ότι “το μοίρασμα είναι δύναμη”, ενθαρρύνοντας τον κολλεκτιβισμό της φυσιολογίας. Το Προλετκουλτ των Wu Ming χρησιμοποιεί, λοιπόν, τα δύο αυτά πάθη του Μπογκντάνοφ, τη τέχνη και την επιστήμη, προκειμένου να δημιουργήσει ένα είδος sequel του Κόκκινου Πλανήτη, με κύριο χαρακτήρα τον ίδιο τον δημιουργό του, ο οποίος ξαφνικά δέχεται επίσκεψη από έναν χαρακτήρα, βγαλμένο μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του, παραπέμποντας σε ένα διαφορετικό Πορφυρό Ρόδο του Καΐρου! Η συνάντηση αυτή, δε, γίνεται μέσα από ένα έιδος εγκιβωτισμένης αφήγησης, αφού η ιστορία εξελίσσεται μέσα σε δύο άλλες, εκείνη του Κόκκινου Πλανήτη, αλλά και της ίδιας της πραγματικότητας. Με αυτό το τρόπο, λοιπόν, ο Μπογκντάνοφ συναντά τη Ντένι, την εξωγήινη κόρη ενός παλιού συντρόφου του, ο οποίος εξαφανίστηκε μυστηριωδώς και από ότι φαίνεται ταξίδεψε μέχρι τον Νακούν, έναν σοσιαλιστικό πλανήτη, κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του Κόκκινου.
Μέσα από τις συζητήσεις του με εκείνη, αλλά και την αναζήτηση του πατέρα της προκειμένου να δοθούν απαντήσεις και να σωθεί η Ένωση από το επερχόμενο τέλμα και την κοινωνική αναστάτωση που έχει προκαλέσει ο θάνατος του Λένιν και το ζήτημα της διαδοχής του, η Ντένι αποκαλύπτει τα πάντα γύρω από τον πλανήτη της, ένα μέρος που δεν υπάρχουν αφεντικά, ούτε ιδιωτική περιουσία και όλοι ασπάζονται την Υπερεπιστήμη, μία ενιαία επιστήμη που περιλαμβάνει όλες τις επιμέρους, επιτρέποντας σε όλους τους ανθρώπους να έχουν την ίδια γνώση και όχι αυτή να είναι προνόμιο μόνο των ειδικών. Επιπλέον, μιλά στον Μπογκντάνοφ και για τον Διαπλανητισμό, σύμφωνα με τον οποίο το μοντέλο οργάνωσης που ισχύει στον Νακούν δεν πρέπει να επιβληθεί σε άλλους πλανήτες, άλλα να είναι αποτέλεσμα αδελφοποίησης με τις πιο προηγμένες κοινωνίες των άλλων κόσμων. Ως εκ τούτου, μέσα από τις σελίδες του Προλετκουλτ πραγματοποιείται το εξής μαγικό: ο συγγραφέας, θεωρητικός, πολιτικό, επαναστάτης να συναντά τις ίδιες τις ιδέες του δια στόματος της ηρωίδας του, κάτι που θυμίζει αρκετά σαν κόνσεπτ το Όταν έκλαψε ο Νίτσε του Yalom.
Έτσι, ο αναγνώστης εξοικειώνεται με τη φιλοσοφική άποψη του Μπογκντάνοφ, η οποία αν και παρουσιάζει διάφορα ιδεολογικοπολιτικά προβλήματα, παραμένει, ωστόσο, καίριας σημασίας στην θεωρία των οργανώσεων, την ανάπτυξη της proletkult, μα και την Τέχνη εν γένει, καθώς και με τη σημασία της διαρκούς επανάστασης, της ανάγκης δηλαδή μια κοινωνία να παραμένει διαρκώς σε επαγρύπνηση, καθώς κάθε επανάσταση χάνει την αξία της, όταν γίνεται εξουσία και δε θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, απλά επειδή αυτή έγινε. Επιπλέον, πρόκειται για ένα ανάγνωσμα που διατηρεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέσα από το μυστήριο της πλοκής του και την αναζήτηση ενός προσώπου -κλειδί για την εξέλιξη της. Ως εκ τούτου, το Προλετκουλτ έχει μια περιπετειώδη διάθεση, που το καθιστά γρήγορο και ανάλαφρο ανάγνωσμα, η οποία συνδυάζεται με τη γνήσια, κλασσικότατη sci-fi προσέγγιση του, δηλαδή την αναζήτηση της ζωής σε άλλο πλανήτη και το ταξίδι στο διάστημα. Τα στοιχεία αυτά, άλλωστε, είναι που γίνονται οι αφορμή να θίξουν οι Wu Ming και το ζήτημα του Διεθνισμού και της αντιιμπεριαλισιτκής στρατηγικής, που θα πρέπει να ακολουθεί μια σοσιαλιστική κοινωνία, με γνώμονα τα αισθήματα της αδελφότητας, της ενότητας και της αλληλεγγύης, που συνδέουν συλλογικά όλους τους λαούς του Σύμπαντος και αποτελούν την ουσία του! Όπως χαρακτηριστικά γράφει και ο Μπογκντάνοφ στον Κόκκινο Πλανήτη, στον οποίο και οι Wu Ming αποδίδουν φόρο τιμής με το βιβλίο τους Προλετκουλτ: “Δεν μπορώ να καταναλώσω χρόνο και χώρο για να περιγράψω τις περίεργες μορφές που παίρνουν τα φυτά και τα ζώα στον Άρη, ή την ατμόσφαιρά του, καθαρή και διαφανή, συγκριτικά αραιή αλλά πλούσια σε οξυγόνο, ή τον ουρανό του, βαθύ και σκοτεινό, σε χρώμα πρασινωπό, με αδύναμο ήλιο και μικροσκοπικά φεγγάρια, με δυο φωτεινά νυχτερινά ή πρωινά αστέρια, την Αφροδίτη και τη Γη. Όλα αυτά -παράξενα και άγνωστα τότε, θαυμαστά και αγαπητά σήμερα -δεν σχετίζονται άμεσα με τους σκοπούς της αφήγησής μου. Οι άνθρωποι και οι σχέσεις μεταξύ τους είναι το σημαντικότερο για μένα. Και σε τούτο το παραμυθένιο περιβάλλον, αυτές ακριβώς ήταν οι πιο αδιανόητες, οι πιο αινιγματικές”.