Διαψευσμένες blockbuster ελπίδες
Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, όταν οι υπερωικές ταινίες φαινόταν ότι άφηναν πίσω τους τα (με εξαιρέσεις) campy 90s, λίγο πριν όμως διαμορφωθούν στο κύριο για 10 χρόνια προϊόν της μαζικής κουλτούρας, υπήρχε ένα σχετικά αισιόδοξο σενάριο στα μυαλά πολλών. Πώς, όπως και τα western πριν από αυτές, οι superhero ταινίες θα ακολουθούσαν μεν το στιβαρό ιδεολογικό πρόσημο του Hollywood (στρατιωτικό σύμπλεγμα πάντα καλό, ατομικισμός και America hell yeah), όμως μέσα σε αυτόν τον ορυμαγδό πολύχρωμου και εμπορικού κλωτσομπουνιδιού, μερικοί δημιουργοί θα κατάφερναν να πλάσουν πραγματικά καλές ταινίες. Ήταν μια όντως καλοπροαίρετη σκέψη και όχι εντελώς άτοπή. Το είχαμε δει στο παρελθόν, (western, new Hollywood wave), ενώ ακόμα και το υλικό βάσης αυτών των ταινιών, όταν το διαχειριζόταν ένας πραγματικά σπουδαίος δημιουργός, μπορούσε να δώσει έργα μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας.
Όμως, όπως είδαμε, αυτό δεν έγινε ποτέ. Τουλάχιστον όχι ακόμα.
Αnd then...
Ωστόσο, μέσα από την απογοήτευση αυτοί, υπήρξαν μερικοί δημιουργοί που έδωσαν μερικά ενδιαφέροντα δείγματα. Ανάμεσά τους ο Ryan Coogler (Creed, Βlack Panther) αποτελεί μία από τις πιο ειδικές περιπτώσεις. Έχοντας στη ζώνη του τη νεκρανάσταση ενός franchise και μία από τις 3 καλύτερες ταινίες του MCU, έρχεται τώρα ως σκηνοθέτης/ σεναριογράφος με το Sinners, να μιλήσει με τον δικό του τρόπο για το θέμα που πραγματικά τον απασχολεί: το διαγενεακό τραύμα της μαύρης κοινότητας των ΗΠΑ και το πως αυτό αναπνέει, μιλά και τελικά ουρλιάζει, μέσα από τη μουσική. Το πώς αυτή ενώνει το παρόν με το παρελθόν με ρίζες που ακόμα στάζουν αίμα και μνήμη.
Sinners: Πολύ από πολλά
Το Sinners λοιπόν αποτελεί μία από τις πιο δυνατές ταινίες της χρόνιας και στην πραγματικότητα είναι κάπως δύσκολο να οριστεί. Είναι ταυτόχρονα ταινία με βρικόλακες, musical, period drama, gangster/ revenge movie, southern gothic horror. Και όλα αυτά έχουν ως συγκολλητική ουσία όχι μόνο την πανέμορφη, μαξιμαλιστική, πηγαία και βαθιά φωτογραφία που καθιστά κάθε πλάνο ξεχωριστό, όχι μόνο έναν ρυθμό γεμάτο ενέργεια που σε παρασύρει αλλά και μια ισορροπία που ανά στιγμές μοιάζει παράταιρη αλλά τελικά φαίνεται τόσο αναγκαία. Η πορεία της ταινίας, οι γεμάτες πάθος ερμηνείες (θα επανέλθουμε) αλλά και τα έξαφνα σκαμπανεβάσματα καθιστούν το Sinners μια παλλομένη καρδιά, από την οποία αναβλύζουν αναμνήσεις εκατοντάδων χρόνων καταπίεσης, σκλαβιάς, ξεριζωμού και περιθωριοποίησης. Τα ματωμένα χωράφια του αμερικανικού Νότου, η παρουσία της Κου Κλουξ Κλαν ως μακρύ χέρι του κράτους και η επισταμένη καταπίεση των μαύρων φτωχών εργατών, ο εξαναγκασμός στην παρανομία για επιβίωση αλλά και κύρος, ταυτόχρονα με τις δεισιδαιμονίες που έφεραν μαζί τους οι σκλάβοι από την Αφρική και το πως αυτές διαμορφώθηκαν σε επικοινωνία με άλλες καταπιεσμένες κοινότητες στον Νέο Κόσμο, όλα αυτά στήνουν το σκηνικό για μια εκρηκτική εκτόνωση βίας και αίματος, τόσο μεταξύ των καταπιεσμένων όσο και, πιο σημαντικό, ενάντια στους καταπιεστές.
Ξεριζωμός και βρικόλακες
Σε αυτό το πλαίσιο οι βρικόλακες αποτελούν έναν κίνδυνο, στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας τον βασικό. Παράλληλα, κίνδυνο αποτελούν όμως και οι συνθήκες στις οποίες ζουν αυτές οι κοινότητες, με τη φτώχεια, τη βία της κάθε μορφής εξουσίας, αλλά και τις ασφυκτικές παραδόσεις που οι ίδιες επιβάλλουν στους εαυτούς τους, είτε ως απομεινάρι παλαιότερων μορφών εξουσίας είτε ως τρόπος αυτοπροστασίας αποτελούν και τη βασική μέγγενη από την οποία θέλουν να ξεφύγουν. Και αυτό το καταφέρνουν με τη μουσική.
Αυτό το στοιχείο αποτελεί και τον συνδετικό τους κρίκο με τους βρικόλακές οι οποίοι εδώ (όπως βέβαια σε κάθε τους εμφάνιση) αποτελούν ένα σύμβολο. Έτσι λοιπόν ο Remmick, ο αρχηγός αυτής της αιμοδιψής αγέλης, πέρα από το προφανές του κίνητρο (ένα λευκός νεκροζώντανος που για να ζήσει χρειάζεται το ζωντανό μαύρο κεφάλαιο και αίμα) αυτό που αναζητά και προσπαθεί να βρει μέσα από τη μουσική είναι… οι ρίζες του, η δική του κοινότητα την οποία έχει χάσει στον ωκεανό του χρόνου. Η σκηνή όπου σε παροξυσμό τραγουδά και χορεύει ένα κατά βάση τραγούδι της ξενιτιάς και δακρύζει όταν η υπόλοιπη αγέλη τον αγκαλιάζει αποτελεί μια από τις καλύτερες villain στιγμές των τελευταίων χρόνων.
Οι βρικόλακες υπόσχονται μια αισθησιακή ελευθερία, πέρα από κανόνες, προσταγές κα οικογένειες. Όμως, αυτή η ελευθερία, την οποία τόσο πολύ λαχταρά η μαύρη κοινότητα, δεν μπορεί να έρθει εάν απαρνηθεί τις ρίζες και τον δίκαιο θυμό της, δεν μπορεί να έρθει χωρίς να βρεθούν οι υπαίτιοι για τα δεσμά τόσων αιώνων. Και δεν μπορεί να έρθει νοσταλγώντας απλά το παρελθόν ή τα μικρά νησιά ελευθερίας που φτιάχνονται μέσα στα γλέντια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Coogler δεν αρνείται την επίδραση από άλλα, πιο διάσημα vampire movies. Ενδεικτικά, το κεντρικό premise θυμίζει πολύ το From Dusk tilL Dawn του Robert Rodriguez αλλά και η μορφή του ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΥ Jack O’Connell (28 Years Later) έχει αναμφισβήτητα κάτι το Nosferatu-ικό, αποδίδοντας τη λεπτή αυτή αιθέρια και ταυτόχρονα αιματηρή απειλή.
Και ερμηνευτικά όμως...
Όσον αφορά τις ερμηνείες, ο πιστός πρωταγωνιστής του Coogler, Μichael B. Jordan μπορεί να παίζει όχι έναν αλλά 2 πολυεπίπεδους και καταιγιστικούς ρόλους, όμως η αλήθεια είναι πως η ταινία δεν είναι one man show. Όλοι οι χαρακτήρες αποτελούν εκφάνσεις και στοιχεία απαραίτητα σε αυτό το ξέφρενο παζλ που πλάθει ο δημιουργός. Ακόμα και η Hailee Steinfeld (Arcane, Spider-Man: Αcross the Spider-Verse) καταφέρνει να αποδώσει μια πολύ δύσκολη ισορροπία μεταξύ οργής, αυτοσυγκράτησης και ωμού αισθησιασμού που προσδίδει την απαραίτητη δόση βαμπιρικού ερωτισμού που κάθε ταινία με βρικόλακες πρέπει να έχει. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ο κλασικά καταιγιστικός Delroy Lindo (Malcolm X, Da 5 Bloods) αλλά και ο έμπειρος Omar Benson Miller (8 Mile, The Last Days of Ptolemy Grey).
Οπότε...
Όλα αυτά τα υλικά ο Coogler καταφέρνει και τα στοιχειοθετεί ώστε να αποτελούν δομικά στοιχεία του παλίμψηστου που έχει φτιάξει. Ίσως ανά στιγμές η δοσολογία να του ξεφεύγει, ίσως να μην μπορεί ούτε ο ίδιος να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό και την ενέργεια του για να φτιάξει κάποια ψεγάδια ρυθμού, σεναρίου και υπερβολών. Όμως η αλήθεια είναι πως δε θα θέλαμε ούτε εμείς να θυσιαστεί αυτή η ενέργεια προς χάρη μιας πιο προσεκτικής απεικόνισης. Το Sinners είναι ένας όμορφος μπάσταρδος, ένα καταιγιστικό, γεμάτο ενέργεια και συναίσθημα αυθεντικό blockbuster και μακάρι να βλέπαμε πολλές περισσότερες τέτοιες ταινίες.
