Τετράς: Η Ξακουστή του Πειραιώς – Στις ρίζες του ρεμπέτικου

Μάνος Βασιλείου - Αρώνης Από Μάνος Βασιλείου - Αρώνης 5 Λεπτά Ανάγνωσης

Το ρεμπέτικο τραγούδι έχει βαθιές ρίζες στην ιστορία της λαϊκής μουσικής της χώρας. Ως δημιούργημα των προσφύγων και των περιθωριοποιημένων της Ελλάδας του 20ου αιώνα, έβαλε μελωδία στα βάσανα της δύσκολης καθημερινότητας των φτωχών. Γι’ αυτό και η εξουσία το κυνηγούσε, το λογόκρινε και το υποτιμούσε ως μουσικό είδος, αφού το θεωρούσε επικίνδυνο για τη διασάλευση των ηθών της κοινωνίας.

Τα πρώτα μουσικά βήματα του Μάρκου Βαμβακάρη, του βασικότερου εκπροσώπου του ρεμπέτικου, τίθενται στο επίκεντρο του comic Τετράς: Η Ξακουστή του Πειραιώς των Γιώργου Σκαμπαρδώνη και Δημήτρη Κερασίδη. Καθοριστικό ρόλο σε αυτά τα χρόνια του Βαμβακάρη διαδραμάτισε η Τετράς, η ξακουστή ρεμπέτικη κομπανία που σχημάτισαν το 1934 μαζί με τους Γιώργο Μπάτη, Στράτο Παγιουμτζή και Ανέστο Δελιά. Νέοι σε ηλικία οι τρεις από τους τέσσερις (μόνον ο Μπάτης ήταν μεσήλικος, ενώ όλοι οι άλλοι ήταν μεταξύ 22 και 30 ετών) απέκτησαν μεγάλη δημοφιλία στα προσφυγικά στέκια του Πειραιά, όπου έκαναν τα πρώτα τους μουσικά βήματα, μέχρι τουλάχιστον να τους απαγορεύσει τις μουσικές παραστάσεις η άνοδος της δικτατορίας Μεταξά. Σχετικά με τη λογοκρισία του καθεστώτος Μεταξά που επηρέασε και τη δισκογραφική άνθηση του ρεμπέτικου εκείνη την εποχή μαθαίνουμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες στις σελίδες του comic. Έτσι -πέραν του μουσικού- το comic αποκτά και ευρύτερο ιστορικό και κοινωνικό ενδιαφέρον, αφού δεν ασχολείται αποκομμένα με τη μουσική ιστορία της Τετράδος και τη συμβολή της στο ρεμπέτικο της εποχής, αλλά εντάσσει την ιστορία της κομπανίες και τις προσωπικές βιωματικές διηγήσεις των μελών της εντός του ιστορικού πλαισίου της Ελλάδας του Μεσοπολέμου.

Πριν ξεκινήσει ο αναγνώστης να διαβάζει το comic οι υπεύθυνοι της έκδοσης έχουν προνοήσει να τον εισάγουν στο θέμα μέσα από ένα επαρκώς κατατοπιστικό αφιέρωμα του μουσικού δημοσιογράφου Γιάννη Αλεξίου. Ιδιαίτερα για τους νεότερους αναγνώστες ή για εκείνους που δεν έχουν μεγάλη οικειότητα με την ιστορία του ρεμπέτικου, η εισαγωγή του Γιάννη Αλεξίου βοηθά με τις πληροφορίες της να εξοπλιστούν με τα απαραίτητα εφόδια που θα τους επιτρέψουν να παρακολουθήσουν χωρίς περισπασμό την αφήγηση της ιστορίας που διηγείται στις επόμενες (comic) σελίδες ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης στο σενάριό του, το οποίο είναι βασισμένο στο έργο του «Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας». Τον Σκαμπαρδώνη οι περισσότεροι ίσως θα τον γνωρίζουν για το μυθιστόρημά του «Ουζερί Τσιτσάνης» (το οποίο μεταφέρθηκε επιτυχημένα και στον κινηματογράφο), ένα έργο παρόμοιας θεματολογίας με πυρήνα το ρεμπέτικο τραγούδι. Και σε εκείνο το λογοτεχνικό δημιούργημα του ο συγγραφέας έδωσε έμφαση στο κοινωνικοϊστορικό πλαίσιο της εποχής, όπως κάνει και στο «Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας» στο οποίο βασίστηκε η «Τετράδα».

Εκτός όμως απ’ τη δικτατορία Μεταξά και το ιστορικό πλαίσιο της εποχής, στην «Τετράδα» ξετυλίγονται και οι προσωπικές ιστορίες των μελών της ρεμπέτικης κομπανίας, με μεγαλύτερη έμφαση βέβαια στην προσωπική ζωή του Βαμβακάρη. Έτσι, στις σελίδες του comic μαθαίνουμε για τις ερωτικές περιπέτειες του Βαμβακάρη, για την εξάρτηση απ’ τα ναρκωτικά του Δελιά, για τους καυγάδες και τις τσάρκες, καθώς και για άλλες μικρές και μεγάλες περιπέτειες των μελών της κομπανίας. Παράλληλα στην αφήγηση της ιστορίας σημαντική θέση κατέχει η εμφάνιση του ρεμπέτικου στη δισκογραφία μέσα από το θρυλικό studio της Columbia.

Το σχέδιο του Δημήτρη Κερασίδη είναι ρεαλιστικό και με προσοχή στη λεπτομέρεια, ιδανικό για την αφήγηση μίας βιογραφικής ιστορίας. Οι απεικονίσεις των κτιρίων, των ενδυμασιών, των μουσικών οργάνων, των ανθρωπίνων σωμάτων και των εκφράσεων είναι όλες προσεγμένες και καλοδουλεμένες, προκειμένου να βυθίσουν τον αναγνώστη στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1930. Το εξώφυλλο της έκδοσης είναι μία δημιουργία του Κωνσταντίνου Σκλαβενίτη (Ανώνυμος ο Αθηναίος, Εικόνες στα Σύννεφα), που ξεχωρίζει με την απλότητά του.

Τα comics που επιστρέφουν στο παρελθόν μουσικών ειδών και στις προσωπικές ιστορίες καλλιτεχνών είναι ένα ιδιαίτερο είδος με το δικό του ξεχωριστό ενδιαφέρον. Παρόμοιας θεματικής με την «Τετράδα» είναι το δημοφιλές comic «Ρεμπέτικο – Το κακό βοτάνι» του Prudhomme, σε εντελώς διαφορετικούς μουσικούς ρυθμούς ξεχωρίζει η σειρά κωμικών στριπς «Belzebubs», ενώ κυκλοφορούν και αρκετές μουσικές comic βιογραφίες. Σίγουρα δεν πρόκειται για ένα είδος που προσφέρει φοβερά πρωτότυπα comics (από σεναριακή και σχεδιαστική άποψη), όμως τέτοια “μουσικά” comics συχνά απευθύνονται σε ένα ευρύτερο κοινό (σε σχέση με τους τακτικούς αναγνώστες comics), αφηγούμενα λιγότερο ή περισσότερο γνωστές ιστορίες καλλιτεχνών, συγκροτημάτων και μουσικών ειδών. Ένα τέτοιο comic με απεύθυνση στο ευρύ κοινό είναι και η Τετρας, η οποία μπορεί να διαβαστεί ευχάριστα από αναγνώστες κάθε ηλικίας.

Μοιραστείτε το Άρθρο
Γεννήθηκε το 1993, δηλαδή ήταν 6 χρονών όταν είδε πρώτη φορά το Star Wars. Κάπου στο Λύκειο κατέληξε ότι η αλήθεια βρίσκεται στον Sheldon και από τότε προσπαθεί να ανακαλύψει τον κόσμο των nerds και των superheroes, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Αγαπημένο του χρώμα το κόκκινο: στις σημαίες, στον Flash, στον Deadpool, ενώ στις μπλούζες το προτιμά με λευκές λωρίδες. Τελευταία το παίζει και δικηγόρος, χωρίς καμία επιτυχία.