Σιχαμένες, τρομακτικές και ανίκητες. Προκαλούν πανικό, στριγκλιές και κυνηγητά με παντόφλες μέσα στο σπίτι. Μπορούν να είναι και αστείες; Ο λόγος για τον τρόμο κάθε σώφρονα κατοίκου μίας πόλης, τις κατσαρίδες! Τώρα που καλοκαιριάζει (;) σιγά – σιγά, θα αρχίζουμε να τις παρατηρούμε όλο και συχνότερα στα πεζοδρόμια, ενώ πολλά διαμερίσματα ζουν με την κατάρα τους, ιδίως τα φοιτητόσπιτα. Τι συμβαίνει, όμως, όταν τις βρίσκουμε μέχρι και στα comics μας; Δεν ξέρουμε καν το λόγο της ύπαρξής τους, η οποία φαίνεται και να είναι ανίκητη, αφού όπως λέγεται θα επιβιώσουν ακόμα και από πυρηνικό πόλεμο (νιώθετε τυχεροί που είμαστε η πρώτη γενιά που βρίσκεται τόσο κοντά στο να εξακριβώσει την ακρίβεια αυτής της φράσης;). Πώς γίνεται να προκαλούν γέλιο;
Η αλήθεια είναι ότι η εμφάνιση των κατσαρίδων στα ελληνικά comics έχει μακρά ιστορία, σχεδόν όσο μακρά είναι και η ιστορία ενός απ’ τους σημαντικότερους εκδοτικούς οίκους του χώρου, της Jemma Press. Την ευθύνη γι’ αυτό φέρει ο Γιώργος Μελισσαρόπουλος (Meliss), ο οποίος ξεκίνησε στις αρχές του 00’s να σχεδιάζει comics για την υπόγεια (και επικίνδυνη) ζωή αυτών των ανεπιθύμητων συγκατοίκων. Τα πρώτα στριπάκια της σειράς του κυκλοφόρησαν στο περιοδικό Kapow και εκτέθηκαν στην έκθεση Εν Αιθρία του 2003, ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το πρώτο άλμπουμ του με τίτλο «Πριν το Τέζα» από τις εκδόσεις Jemma Press, που έμελλε να αποτελέσει και το πρώτο ελληνικό comic του εκδοτικού. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία καθώς η σειρά ΤΕΖΑ του Meliss συνέχισε την πορεία της για ακόμη μία δεκαετία, με τα επόμενα τεύχη της σειράς και μερικά spin-offs, τα οποία κυκλοφορούσαν τακτικά μέχρι και τις αρχές των 10’s. Στο Omnibus, που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες από τις εκδόσεις Jemma Press, ανθολογήθηκαν όλα τα albums της σειράς (μικρά και μεγάλα), τα περισσότερα εκ των οποίων ήταν εξαντλημένα και δυσεύρετα για χρόνια, μαζί με ένα μικρό extra album που κυκλοφόρησε μετά από μακρά απουσία της σειράς, το 2020 καθώς και με επιπλέον αδημοσίευτο υλικό («κοινώς ό,τι είχαμε το βάλαμε», που λένε και οι ίδιοι οι συντελεστές της έκδοσης).
Υιοθετώντας τη μορφή των comic strips ο Meliss έχτισε ανά τα χρόνια έναν φανταστικό κόσμο παράλληλο με εκείνο του ανθρώπου, μία κοινωνία κατσαρίδων, η οποία ζει κρυμμένη από τον άνθρωπο, ο οποίος είναι παράλληλα εχθρός και σωτήρας της. Εχθρός γιατί είναι η βασική πηγή κινδύνου για τη ζωή των πρωταγωνιστριών του comic. Είτε με παντόφλες, είτε με γυμνά δάχτυλα, είτε με χημικά μέσα (βλέπε ΤΕΖΑ), ο «νοικάρης» της ιστορίας προσπαθεί να εξοντώσει τις κατσαρίδες που ζουν κρυμμένες στο διαμέρισμά του. Παράλληλα, όμως, χωρίς αυτόν οι κατσαρίδες μένουν νηστικές, αφού άθελά του τις ταΐζει με τα πολύτιμα (για εκείνες) ψίχουλα που πέφτουν στο πάτωμα, τα οποία ίσως τις προσέλκυσαν εξ αρχής. Έτσι, λοιπόν, η εξέλιξη της ιστορίας καθορίζεται από τον ανταγωνισμό μεταξύ ανθρώπου – κατσαρίδας. Κρίσιμο -χρονικά- σημείο αυτού του ανταγωνισμού αποτελεί η προσπάθεια χημικής εξόντωσης των κατσαρίδων, η χρήση δηλαδή του ΤΕΖΑ. Έτσι εξηγούνται οι τίτλοι των δύο πρώτων albums της σειράς, όπου το πρώτο ονομάζεται Πριν το ΤΕΖΑ στο οποίο η ζωή των κατσαρίδων διατρέχει μόνον τυπικούς κινδύνους, ενώ στο δεύτερο album με τίτλο Μετά το ΤΕΖΑ ο χημικός πόλεμος έχει προκαλέσει ορδές ζόμπι κατσαρίδων, ζαβλακωμένων εντόμων που βρίσκονται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, αλλά παρόλα αυτά συνεχίζουν να ζουν. Πώς κατάφεραν να ζήσουν; Μα αφού μπορούν να ζήσουν ακόμα και μετά από πυρηνικά, τι να φτουρίσει το ΤΕΖΑ, focus!
Το σχέδιο του Meliss είναι μινιμαλιστικό αλλά παράλληλα εντυπωσιακό στις λεπτομέρειές του. Η έμφαση δίνεται κυρίως στις εκφράσεις των προσώπων των χαρακτήρων του (των κατσαρίδων obviously), των οποίων οι έντονες παραμορφώσεις που προκαλούνται από τις συναισθηματικές τους διακυμάνσεις (έκπληξη, θυμός κλπ), προσφέρουν ξεκαρδιστικές στιγμές στους αναγνώστες.
Το χιούμορ με το οποίο αντιμετώπισε την αρχική ιδέα του ο Meliss ήταν πάντοτε εύστοχο, ευρηματικό και ευφυές. Όσο περισσότερο βυθίζεται ο αναγνώστης στον κόσμο του ΤΕΖΑ, τόσο περισσότερο παρακολουθεί τις συνδέσεις μεταξύ των ιστοριών και τα εσωτερικά τους αστεία. Και η ανθολόγηση όλων των τόμων της σειράς στο Omnibus εξυπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο αυτό τον σκοπό. Αξιοπρόσεκτο είναι το γεγονός ότι ο Meliss δεν είχε εξαντληθεί από ιδέες στα στριπάκια του, ενώ σπάνια επαναλαμβάνονταν τα μοτίβα του και αυτό το κατάφερε δημιουργώντας θεματικά albums στα οποία πειραματιζόταν κάθε φορά με μία καινούρια ιδέα. Έτσι το κέντρο βάρους των ιστοριών άλλαζε, άλλοτε επειδή ήρθε το zombie apocalypse, άλλοτε επειδή ήρθε η οικονομική κρίση και άλλοτε επειδή μερικές κατσαρίδες μεταλλάχθηκαν σε υπερήρωες, δημιουργώντας το έδαφος για νέες πετυχημένες ατάκες. Το μόνο αδύναμο από αυτά τα θεματικά albums είναι το ΤΕΖΑ Love, του οποίου το χιούμορ μοιάζει σε αρκετά σημεία ξεπερασμένο για την εποχή μας. Όμως αυτή είναι και η μοναδική παραφωνία μίας εξαιρετικής εν συνόλω comic strip συλλογής που διατηρεί αγέραστο το χιούμορ της παρά τις πλέον δύο δεκαετίες που έχουν περάσει από την πρώτη της εμφάνιση στα ελληνικά comics.
