Μία απ’ τις συχνότερες διαφωνίες των Χριστουγέννων αποτελεί το αν υπάρχει ή όχι ο Άγιος Βασίλης. Όμως αυτό το ερώτημα δεν έχει κανένα ενδιαφέρον. Ο Άγιος Βασίλης υπάρχει, γιατί αλλιώς ποιος τρώει τα μελομακάρονα και τους κουραμπιέδες το βράδυ (ουψ!); Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι ο Άγιος Βασίλης πέθανε! Έτσι ισχυρίζεται τουλάχιστον ο Zerocalcare στο comic του «Στον Μακαρίτη Αϊ-Βασίλη», που κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες στα ελληνικά απ’ τις εκδόσεις Polaris σε μεστή μετάφραση του Γιάννη Μιχαηλίδη και κέρδισε τις εντυπώσεις απ’ την πρώτη στιγμή.
Τον Zerocalcare τον γνωρίσαμε μέσα από τις σελίδες του Μπλε Κομήτη, στις οποίες δημοσιεύτηκε μέρος από το comic του Cobane Calling. Ο ίδιος ταξίδεψε στο Κομπάνι προκειμένου να δείξει έμπρακτα την αλληλεγγύη του στους Κούρδους και τις Κούρδισσες μαχήτριες και αυτό το ανεπανάληπτο βίωμά του μας το διηγήθηκε σε ένα μοναδικό comic που συνεχίζει την παράδοση του Joe Sacco, του πρωτοπόρου εκείνου του είδους των comics που παράλληλα συνιστούν και πολεμική ανταπόκριση. Πέρα από δημιουργός comics ο Zerocalcare είναι και δημιουργός animation, και μάλιστα μία από τις σειρές του, το «Tear Along the Dotted Line», πρόσφατα προστέθηκε στην ταινιοθήκη του Netflix!
Η αφήγηση στον «Μακαρίτη Αϊ-Βασίλη» εκτυλίσσεται εν μέρει ως comic και εν μέρει ως εικονογραφημένο βιβλίο σε στυλ παιδικού παραμυθιού. Μάλιστα ο βασικός πυρήνας του έργου αποτελείται από πολύχρωμα εικονογραφημένα δισέλιδα, στα οποία η αφήγηση -πέραν της κεντρικής εικόνας- συνοδεύεται από χιουμοριστικά σκιτσάκια υπό μορφή σημειώσεων στο περιθώριο των σελίδων. Εκείνα τα σημεία στα οποία διατηρείται η κλασσική comic μορφή είναι τα κομμάτια της αφήγησης στα οποία παρουσιάζονται τα διάφορα τεκταινόμενα σε στυλ ασπρόμαυρου ντοκιμαντέρ ή δελτίου ειδήσεων. Το ιδιαίτερο σχεδιαστικό στυλ του Zerocalcare χαρακτηρίζει κάθε μορφή εικόνας του έργου, είτε έγχρωμη, είτε ασπρόμαυρη.
Είναι προφανές ότι μία χριστουγεννιάτικη ιστορία που ξεκινάει την αφήγησή της με το θάνατο του Αϊ-Βασίλη, δεν πρόκειται να εξελιχθεί σε ένα συμβατικό παραμύθι για όλη την οικογένεια. Στην ουσία ο Zerocalcare με τη σαρκαστική του διάθεση και το οξυδερκές του χιούμορ αντιστρέφει τους κανόνες ενός χριστουγεννιάτικου παραμυθιού. Στον «Μακαρίτη Αϊ-Βασίλη» κυριαρχεί ο ρεαλισμός κι όχι η μαγεία και η επίπλαστη χαρά. Κάθε μεταφυσικό στοιχείο του χριστουγεννιάτικου παραμυθιού απομαγεύεται, προσγειώνεται άτσαλα στην πραγματικότητα. Κι έτσι τα Χριστούγεννα, αντί να παρουσιάζονται ως μία ευκαιρία για απόδραση από την δύσκολη καθημερινότητα, μετατρέπονται σε έναν εργασιακό – κοινωνικό εφιάλτη.
Αναμενόμενο είναι ο θάνατος του Αϊ-Βασίλη να προκαλέσει ευρύτερες αναταράξεις. Τα Χριστούγεννα καταστρέφονται για όλα τα παιδιά του κόσμου, ένα ενδεχόμενο που ο Grinch δεν θα είχε σκεφτεί μάλλον ούτε στα καλύτερα όνειρά του. Όμως τις δυσμενέστερες συνέπειες τις βιώνουν οι βοηθοί του Αγίου, οι αμέτρητοι στρατοί των ξωτικών που ασταμάτητα όλη τη χρονιά έφτιαχναν παιχνίδια για όλα τα παιδιά του κόσμου, αλλά και οι ακούραστοι τάρανδοι που ταξίδευαν το έλκυθρό του σε όλο τον κόσμο σε μία μόλις βραδιά.
Ο Zerocalcare αντιμετωπίζει το μύθο του Αϊ-Βασίλη, με σαρκαστική διάθεση, παραλληλίζοντας τον με μία τυπική πολυεθνική επιχείρηση, μία βιομηχανία παιχνιδιών που με το θάνατο του εργοδότη (και brandname) της μένει ακέφαλη και πλέον οι εργαζόμενοί της -τα ξωτικά και οι τάρανδοι- κινδυνεύουν να πεταχτούν στην ανεργία. Με έμπνευση που αντλεί ευθέως από την τελευταία δεκαετία της οικονομικής κρίσης, που έχει πλήξει ιδιαίτερα τους εργαζόμενους των χωρών του ευρωπαϊκού νότου, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας του, της Ιταλίας (την οποία μαζί με την Ελλάδα συμπεριλάμβαναν κάποτε στα λεγόμενα P.I.G.S.), η οπτική του Zerocalcare είναι ρεαλιστική, προσγειωμένη στην πραγματικότητα της μεγάλης πλειοψηφίας των εργαζομένων που εργάζονται υπό καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας. Και γι’ αυτό το δικό του παραμύθι δεν έχει αίσιο τέλος. Επειδή ακριβώς είναι εμπνευσμένο απ’ τη ζωή.
Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι διηγείται πράγματι μία χριστουγεννιάτικη ιστορία, αλλά όχι σαν αυτές τις ευχάριστες που παρακολουθούμε στις ταινίες και ακούμε στα χριστουγεννιάτικα ποπ τραγούδια, αλλά σαν αυτές τις αληθινές χριστουγεννιάτικες ιστορίες των εργαζομένων, των ανέργων και των προσφύγων που δεν έχουν την πολυτέλεια να νιώσουν κατακλυσμένοι από το «πνεύμα των Χριστουγέννων». Τα Χριστούγεννα των άνεργων ξωτικών του comic δεν είναι γεμάτα με δώρα, παιχνίδια, φαγητό και χαρά, αλλά στιγαμτίζονται από απολύσεις, απεργίες και επεισόδια. Όσοι θυμούνται τα Χριστούγεννα του 2011 στην απεργία των εργατών της Χαλυβουργίας μπορούν να μπουν ευκολότερα στο κλίμα.
