Ένα από τα ζητήματα που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα είναι και το προσφυγικό. Ένα ζήτημα για το οποίο αν και έχει χυθεί πολύ μελάνι, πολιτικές και ουσιαστικές όμως, λύσεις ακόμα δεν έχουν βρεθεί με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων να παραμένει εγκλωβισμένος σε μέρη που δεν επιθυμεί, ζώντας σε άθλιες συνθήκες. Αυτό το ζήτημα απασχόλησε και τη βραβευμένη με το Νόμπελ Ειρήνης Malala Yousafzai. Η Malala στο βιβλίο της «Είμαστε αλλού. Κορίτσια της προσφυγιάς» από τις εκδόσεις Πατάκη, αφηγείται πρώτα τη δική της ιστορία και στη συνέχεια ορμώμενη από τις επισκέψεις της σε διάφορους καταυλισμούς προσφύγων αφηγείται τις ιστορίες εκείνων των εκτοπισμένων γυναικών που η ιστορία τους δεν μπορεί να ακουστεί αλλιώς, δίνοντάς τους με αυτόν τον τρόπο φωνή.
Η ιστορία της Malala, είναι η πλέον επίκαιρη αφού τα γεγονότα στο Αφγανιστάν την φέρνουν στην επιφάνεια των εξελίξεων. Η ιστορία της, όσον αφορά την αγωνιστική της δράση, ξεκινά στην αθώα ηλικία των έντεκα χρονών, όταν οι Ταλιμπάν άρχισαν να εξαπολύουν επιθέσεις σε σχολεία θηλέων και διέταξαν μάλιστα να τα κλείσουν, απειλώντας ότι διαφορετικά θα γίνουν στόχος επιθέσεων. Η Malala, έχοντας τη στήριξη της οικογένειάς της, και μαζί με τον πατέρα της ο οποίος είναι δάσκαλος και αποτέλεσε για εκείνη έμπνευση, άρχισαν να μιλάνε ανοιχτά για αυτό το ζήτημα. Η Malala ακόμα, ξεκίνησε να γράφει ανώνυμα σε ένα μπλογκ στον ιστότοπο BBC Urdu με σκοπό να ενημερώσει τον κόσμο, έξω από τη χώρα της, να μάθει την αλήθεια σχετικά με το δικαίωμα των γυναικών στη μόρφωση και τις επιθέσεις που εκείνες δέχονταν. Φυσικά, η πατρίδα τους είχε γίνει τρομακτικά επικίνδυνη για την οικογένεια, και αναγκάστηκαν να φύγουν φοβούμενοι για τη ζωή τους.
Η δράση της Malala όμως, δεν σταμάτησε εκεί. Συνέχισε να μιλάει ανοικτά και να δίνει συνεντεύξεις, ενώ η οικογένειά της και η ίδια τελικά, γύρισαν στον αγαπημένο τους τόπο με την πεποίθηση ότι η ζωή τους επέστρεψε στην κανονικότητα, μέχρι τη στιγμή που στην ηλικία των δεκαπέντε ετών δέχτηκε μία επίθεση από τους Ταλιμπάν που παραλίγο να της στοιχίσει τη ζωή. Η επίθεση αυτή είχε ως στόχο τη φίμωση της Malala. Τελικά όμως, όχι μόνο δεν τη σταμάτησαν αλλά πυροδοτήθηκε κι ένα κύμα συμπαράστασης με αποτέλεσμα οι ομιλίες και η δράση της Malala να γνωστοποιηθούν σε όλον τον κόσμο. Από την ιστορία της η Malala, κατάφερε να αποκτήσει φωνή και να τη δώσει σε αυτούς τους εκτοπισμένους που ακόμα ψάχνουν λίγο από πατρίδα, λίγο από ασφάλεια και σταθερότητα.
Μέσα από τις ιστορίες λοιπόν, που επιλέγει να αφηγηθεί η Malala στο βιβλίο της, η ίδια έρχεται κάθε φορά αντιμέτωπη με τις δικές της εμπειρίες. Είναι ιστορίες διαφορετικές που έχουν ωστόσο δύο κοινά στοιχεία, αφενός τις αφηγούνται γυναίκες και αφετέρου οι γυναίκες αυτές είναι πρόσφυγες. Το συμπέρασμα από τις ιστορίες αυτές είναι πως η σκληρότητα, ο σεξισμός, ο ρατσισμός, ο εξτρεμισμός, ο φονταμενταλισμός δεν είναι θέμα τοπικό, είναι θέμα που μας αφορά όλους-ες. Θύματα αυτών των θέσεων όπως αποδεικνύεται κι από τις ιστορίες των γυναικών που τις διηγούνται είναι ολόκληρες οικογένειες- άντρες, γυναίκες και παιδιά. Θύμα δεν γίνεται μόνο όποιος τολμήσει να έρθει σε σύγκρουση με αυτές τις θέσεις, αλλά και όποιος δυσφορήσει με αυτές. Όποιος διαβάσει το βιβλίο της Malala, θα καταλάβει πως ακόμα και σήμερα δεν ζούμε σε έναν ασφαλή κόσμο, ακόμα και σήμερα απειλούνται τα δικαιώματα των γυναικών ενώ σε κάποιες χώρες αμφισβητείται ακόμα και η ύπαρξή τους. Με τη βία προσπαθούν να καταπιέσουν και να εγκλωβίσουν τη γυναίκα στο σπίτι με μοναδικό της ρόλο και σκοπό την αναπαραγωγή και τη φροντίδα της οικογένειας. Από το βιβλίο ο καθένας αντιλαμβάνεται πως είμαστε πολύ μακριά από έναν ειρηνικό κόσμο. Ειδικά από τις τελευταίες εξελίξεις στο Αφγανιστάν, γίνεται φανερό πως οι γυναίκες για άλλη μια φορά καλούνται να περάσουν από μία σκληρή δοκιμασία. Για άλλη μια φορά οι γυναίκες αποτελούν στόχο. Για άλλη μια φορά θα πρέπει να αγωνιστούμε για το αυτονόητο σε Ανατολή και Δύση. Για το δικαίωμα στη μόρφωση και την ισότητα.
Η Malala σίγουρα αποτελεί πρότυπο και ελπίδα για όλες αυτές τις γυναίκες που αυτή τη στιγμή απειλούνται άμεσα από την πιο ακραία μορφή της πατριαρχίας. Η Malala έτσι, προσπαθεί να μας διδάξει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Πως όλα μπορούν να αλλάξουν σε μία στιγμή του δευτερολέπτου. Η ίδια θα πει στον πρόλογο του βιβλίου της:
«Δεν παύει ποτέ να με συγκλονίζει το γεγονός ότι οι άνθρωποι θεωρούν την ειρήνη κάτι δεδομένο. Εγώ είμαι ευγνώμων για αυτήν κάθε μέρα. Δεν την έχουν όλοι. Εκατομμύρια άντρες, γυναίκες και παιδιά βλέπουν με τα μάτια τους τον πόλεμο κάθε μέρα. Η δική τους πραγματικότητα είναι η βία, τα κατεστραμμένα σπίτια, οι χαμένες αθώες ζωές. Και η μόνη επιλογή που έχουν στη διάθεσή τους για να είναι ασφαλείς είναι να φύγουν. Να «επιλέξουν» να εκτοπιστούν. Δύσκολα το λες επιλογή αυτό.»
Δεν είναι επιλογή λοιπόν, αλλά περισσότερο επιτακτική ανάγκη. Η ανάγκη αυτή για αγώνα στη ζωή δεν σταματά εκεί, οι άνθρωποι αυτοί έχουν να αγωνιστούν για τη ζωή τους αλλά και για τις συνθήκες διαβίωσής τους στις χώρες στις οποίες καταλήγουν. Οι ιστορίες συνεχίζονται και για τη ζωή μετά… Για τη ζωή μετά τον εκτοπισμό τους, για τη ζωή του πρόσφυγα, του «ξένου».
