Κάθε Χριστούγεννα βρίσκουμε την ευκαιρία να κάνουμε ένα ξεσκαρτάρισμα και να καλύψουμε τα κενά των διαβασμάτων μας, αφού ο πάκος με αδιάβαστα βιβλία πρέπει κάποια στιγμή να πέσει και λίγο. Με ένα ζεστό ρόφημα τι καλύτερο από ένα καλό διάβασμα βιβλίου – ή κόμικ στη συγκεκριμένη περίπτωση. Και πόσο μάλλον κάποιου θεματικού με την περίοδο των γιορτών. Εξού και η συγκεκριμένη λίστα που μέσα από τις επτά προτάσεις της δίνει επιλογές για μερικά εναλλακτικά χριστουγεννιάτικα διαβάσματα κόμικς.
Joylandia (Houppeland)
από Tronchet (Dupuis Editions, 1997-1998)
Είναι βράδυ Χριστουγέννων και οι άντρες της οικογένειας Poliveau (παππούς, μπαμπάς και γιος) τρέχουν μέσα στο χιόνι καθώς έχουν αργήσει στο ρεβεγιόν στο σπίτι των Dutaret και τα Τάγματα Χαράς περιπολούν διαρκώς τους δρόμους. Γιατί στην χώρα αυτή, κάθε μέρα είναι Χριστούγεννα και οι πολίτες είναι δια νόμου υποχρεωμένοι να ανταλλάσσουν δώρα, να τρώνε γαλοπούλα και να διασκεδάζουν. Υπάρχουν, όμως, πολλοί που προσπαθούν να αντισταθούν, ο καθένας με τον τρόπο του, στο καθεστώς του ημίτρελου Προέδρου…
Το Joylandia του Tronchet δεν πρόκειται για το κλασικό χριστουγεννιάτικο ανάγνωσμα, καθώς αντί για αγαθούς Άγιους Βασίληδες, βλέπουμε Άγιους Βασίληδες – χωροφύλακες με αυτόματα να κυκλοφορούν στους δρόμους, αλλά και αντί για εύθυμα πρόσωπα έχουμε πρόσωπα γεμάτα τρόμο και απελπισία. Ο Tronchet δίνει μια σατιρική και καυστική χροιά στον λόγο του μέσα από το συγκεκριμένο κόμικ, συνδυάζοντας εξαιρετικά κωμικά και δυστοπικά στοιχεία. Με πρόσχημα τα Χριστούγεννα ασκεί κριτική σε δικτατορικά καθεστώτα όσο και στα καπιταλιστικά ήθη και έθιμα.
Στον μακαρίτη Άϊ-Βασίλη (A Babbo morto)
από Zerocalcare (Bao Publishing, 2020 & εκδόσεις Polaris, 2021)
Τι θα γινόταν αν πέθαινε ο Άϊ Βασίλης; Αν έμενε κενή η θέση του αφεντικού της μεγαλύτερης βιομηχανίας παιχνιδιών με έδρα στον Βόρειο Πόλο; Το συγκεκριμένο κόμικς έρχεται να απαντήσει στο συγκεκριμένο ερώτημα εστιάζοντας τον φακό της στα ξωτικά – εργάτες με απεργίες, συγκρούσεις, διαδηλώσεις λόγω των μαζικών απολύσεων και περικοπών που έφερε μαζί της η νέα εργοδοσία – σε πολλούς φέρνει λίγο στη μνήμη μας εικόνες από την απεργία των εργατών της Χαλυβουργίας του 2011.
Δεν πρόκειται για να ένα συμβατικό παραμύθι, αλλά ένα απομαγευμένο παραμύθι που βουτά στον ρεαλισμό των Χριστουγέννων, που πάει κόντρα στην κυρίαρχη εικόνα απόδρασης από την σκληρή καθημερινότητα και αναδεικνύει πως η περίοδος των Χριστουγέννων δεν είναι παρά ένας εργασιακός – κοινωνικός εφιάλτης. Με όχημα το οξυδερκές χιούμορ του, ο Zerocalcare μας προσγειώνει άτσαλα στην πραγματικότητα του σήμερα και της δεκαετίας οικονομικής κρίσης που έχουμε στις πλάτες μας. Τα έχουμε πει και εδώ με περισσότερες λέξεις.
In search of Peter Pan (A la recherche de Peter Pan)
από Cosey (Lombard Editions, 1984)
Βρισκόμαστε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και ο Μέλβιν Γούντγουορθ είναι ένας συγγραφέας που βρίσκεται μπροστά σε δημιουργικό αδιέξοδο και έλλειψη έμπνευσης με το νέο του μυθιστόρημα. Για να το αντιμετωπίσει απομονώνεται για δύο μήνες σε ένα μικρό χωριό, στις Ελβετικές Άλπεις. Εκεί κυριαρχούν οι αντίξοες συνθήκες, το άσπρο του χιονιού, ο ήχος του ανέμου. Όμως το χωριό αυτό δεν το επέλεξε τυχαία, αφού εκεί είχε εξαφανιστεί ο ετεροθαλής αδελφός του. Σε μια προσπάθεια να επανενωθεί με τις χαμένες αναμνήσεις του αδελφού του, διαβάζει το βιβλίο που του είχε αφήσει, “Peter Pan & Wendy”, και έτσι ξεκινάει για εκείνον μια συνάντηση με μυστηριώδης και αινιγματικούς χαρακτήρες, φαντάσματα του παρελθόντος που επιστρέφουν στο παρόν.
Το αριστοτεχνικό graphic novel του Cosey χαρακτηρίζεται από τον ποιητικό του λόγο, που αν και χρησιμοποιεί γνωστές αφηγηματικές τεχνικές, όλα δένουν όμορφα στο φινάλε. Ένα μαγευτικό κόμικ για όποιον το διαβάσει, γεμάτο ανατροπές και αποκαλύψεις και παράλληλα ένα ταξίδι μέσα από τα πιο όμορφα μέρη της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Μια ωδή στη φύση, τον πολιτισμό, τη μυθολογία σε μια πιο απλή, αλλά παράλληλα πιο ριψοκίνδυνη χρονική περίοδο.
Friday
από Ed Brubaker & Marcos Martin, Muntsa Vicente (Image Comics, 2021)
Η Friday Fitzhugh πέρασε την παιδική της ηλικία λύνοντας κάθε λογής εγκλήματα μυστυρίου και ανακαλύπτοντας απόκρυφα μυστικά με τον καλύτερό της φίλο Lancelot Jones. Αλλά αυτό ήταν παρελθόν. Τώρα είναι στο κολέγιο, ξεκινά μια νέα ζωή μόνη της — ή έτσι νόμιζε. Όταν η Friday επιστρέφει στο πατρικό για τις διακοπές των χριστουγεννιάτικων εορτών, το παρελθόν την σέρνει ξανά πίσω από ένα νέο έγκλημα και διαπιστώνει ότι κάτι πολύ περίεργο και επικίνδυνο συμβαίνει στη μικρή τους πόλη της Νέας Αγγλίας…
Ο μετρ του νουάρ κόμικ, Ed Brubaker, αποχωρισμένος από το σκιτσογράφο-ταίρι του, Sean Phillips, δημιουργεί μια νέα εφηβική ιστορία μυστηρίου με φόντο τα χιονισμένα τοπία της Νέας Αγγλίας. Αλλά δεν πρόκειται για ένα από τα συνηθισμένα έργα του Brubaker, αφού συγχέει το νουάρ με το fantasy στοιχείο. Σίγουρα ένα από τα πιο αξιόλογα κόμικς μυστηρίου- πιστό στο πνεύμα των υπόλοιπων δημιουργιών του Brubaker (Criminal, Kill Or Be Killed)- ενώ πρόσφατα βγήκε και η συνέχειά του.
Blacksad: Αρκτικό Έθνος (Arctic Nation)
από Juan Diaz Canales & Juanjo Guarnido (Dargaud Editions, 2003 & εκδόσεις Μικρός Ήρως, 2020)
Ο Oldsmill, ο αρχηγός της πόλης, είναι μια λευκή τίγρη. Ο Καρούπ, ο αρχηγός της αστυνομίας, είναι μια λευκή αρκούδα. Ο Χουκ, ο κολλητός του Καρούπ, είναι μια λευκή αλεπού. Όλοι οι άλλοι κάτοικοι της πόλης, από τη μαύρη καρακάξα μέχρι την κοκκινοκαφέ αλεπού μέχρι την τιγρέ γάτα, δεν είναι παρά κοινά “σκουπίδια” για τα μεγάλα κεφάλια της περιοχής. Και αν η αστυνομία δεν είναι σε θέση να επιβάλλει τον νόμο, εκεί αναλαμβάνει το αδίστακτο κόμμα Αρκτικό Έθνος, με μέλη κουκουλωμένα και ντυμένα με λευκές ρόμπες (όπως οι ΚΚΚ). Που θα βάλουν την τάξη ακόμα και με κρεμάλες και φλεγόμενους σταυρούς αν χρειαστεί. Σε αυτό το αφιλόξενο περιβάλλον, ο Blacksad, η μαύρη γάτα ιδιωτικός ντετέκτιβ, ερευνά την εξαφάνιση ενός έγχρωμου παιδιού. Δεν θέλει πολύ ώστε ο Blacksad να αρχίζει να ψαχουλεύει τι έγινε πραγματικά, ενοχλώντας κάποιους και ξυπνώντας έτσι τα φίδια από τη χειμερία νάρκη τους.
Ο νουάρ κόσμος του ντετέκτιβ Blacksad, της τυχερής μαύρης γάτας των κόμικς, είναι γεμάτος ανθρωπόμορφα ζώα που αναλαμβάνουν ρόλους συνεπείς με τα υπάρχοντα στερεότυπα ή τα χαρακτηριστικά τους. Έτσι στο ρόλο των ΚΚΚ έχουμε λευκές αρκούδες – λευκή υπεροχή και τερατώδη πλάσματα αφού. Πιστό στη παράδοση του νουάρ για άλλη μια φορά, εδώ δεν κυριαρχεί η δικαιοσύνη με βάση τα πρότυπα “νόμος και τάξη” αλλά είναι μια ιστορία που τα υπερβαίνει, αφού το σύστημα αφομοιώνει πλήρως τέτοια φασιστικά στοιχεία. Σε αντίθεση με την πρώτη του περιπέτεια, Κάπου Ανάμεσα Στις Σκιές, εδώ ο Canales κάνει το βήμα παραπάνω και «σπάει» από τα όρια του νουάρ για να αποδώσει ένα ευρύτερο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο, απομυθοποιώντας τη μεταπολεμική Αμερική του ’50, κόντρα σε αφηγήσεις που την θέλουν σαν μία εποχή «αθωότητας» και «ευημερίας». Με το Αρκτικό Έθνος καθορίστηκε ο χαρακτήρας και των επόμενων ιστοριών του τίτλου, και το κατέταξε τίμια ως ένα από τα σημαντικότερα σύγχρονα κόμικς.
The Winter Of The Cartoonist
από Paco Roca (Fantagraphics, 2020)
Στο μεταίχμιο του 1958, οι εκδόσεις Bruguera ήταν ένας από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους της Ισπανίας, εκδίδοντας μεγάλη ποσότητα εβδομαδιαίων περιοδικών και κόμικς για μικρούς και μεγάλους – κρατώντας τα δικαιώματα και κατέχοντας την πλήρη εξουσία πάνω στα δικαιώματα της δουλειάς του κάθε καλλιτέχνη. Πέντε κομίστες αποφασίζουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να αντιταχθούν στις απαίσιες εργασιακές συνθήκες και να παλέψουν για την απόκτηση των πνευματικών δικαιωμάτων των ιστοριών τους. Μπροστά τους έχουν να αντιμετωπίσουν ένα ολόκληρο σύστημα που θα προσπαθήσει να δυσκολέψει τη ζωή τους με όποιο δυνατό τρόπο μπορούν.
Ο Paco Roca όπως αποκαλύπτει στο μεταμύθιο του βιβλίου ήθελε πάντα να δημιουργήσει το συγκεκριμένο κόμικ, αφού μεγαλώνοντας αναρωτιόταν για τους δημιουργούς πίσω από τις αγαπημένες του ιστορίες. Το κόμικ εξερευνά την δημιουργία ενός κόμικς και το εργασιακό περιβάλλον γύρω από αυτά, σε μια περίοδο που κυριαρχούσε η λογοκρισία στο μέσο και για έναν καλλιτέχνη το να μπορεί να δημιουργήσει ένα έργο δίχως περιορισμούς ήταν διακύβευμα. Ένα κόμικ που αποπνέει νοσταλγία για τα χρόνια της αθωότητας και των χαμένων δυνατοτήτων αγαπημένων έργων.
Klaus
από Grant Morisson & Dan Mora (BOOM! Studios, 2015)
Όλοι έχουμε μια συγκεκριμένη εικόνα για το πως είναι ο Άϊ Βασίλης, ένας εύσωμος χαρούμενος άνδρας με τη κόκκινη στολή. Αν όμως έβαζες τον Άϊ Βασίλη σε ένα fantasy σκηνικό και ήταν ένας γεροδεμένος υπεράνθρωπος, τι θα έπαιρνες; Σε αυτό το ερώτημα απαντά το Klaus του Grant Morrison που μαζί με το εξαιρετικό σχέδιο του Dan Mora, μας δίνουν μια βίαιη και εκσυγχρονισμένη οπτική στον γνωστό θρύλο του Αγίου, πριν γίνει Άγιος. Σε ένα σκοτεινό φανταστικό παρελθόν μύθου και μαγείας, που δεν υπάρχει ο Άγιος αλλά απλά ένας άνθρωπος και ο λύκος του ενάντια σε ένα ολοκληρωτικό κράτος και το αρχαίο κακό που το συντηρεί.
