Το δημιουργικό δίδυμο των Martin Quenehen και Bastien Vivès χτίζει τα τελευταία χρόνια ένα δικό του παράλληλο (σύγχρονο) κομιξικό σύμπαν για τον θρυλικό Κόρτο Μαλτέζε, ενόσω το τιμόνι της βασικής remake σειράς έχει αναλάβει ο Juan Diaz Canales.1 Ο Canales είναι υπεύθυνος για τους τίτλους «Η Μέρα της Ταροβεάν», «Εκουατόρια» και «Νύχτες του Βερολίνου» Οι Quenehen – Vivès εκκίνησαν με το πρώτο ταξίδι του Κόρτο στον 21ο αιώνα μέσα από τις σελίδες του «Μαύρου Ωκεανού», το οποίο συνεχίζεται στην «Βασίλισσα της Βαβυλώνας» (γαλλικός πρωτότυπος τίτλος «La Reine de Babylone», όπως κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Casterman) με έμφαση αυτή τη φορά στις συνέπειες του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου πολέμου αλλά και σε έναν πόλεμο που επανέρχεται, εκείνον της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ.
Στο νέο του ταξίδι ο Κόρτο ερωτεύεται μία Βόσνια επιζήσασα του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου πολέμου, την Σεμίρα, συναντά παλιούς γνωστούς αλλά και λησμονημένους έρωτες, ενώ καταλήγει ανήμπορος στο έλεος ανθρώπων και θεών. Η ιστορία διαδραματίζεται το 2002, λίγα χρόνια μετά τον βομβαρδισμό της Σερβίας από το ΝΑΤΟ και το οριστικό τέλος του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου πολέμου. Αναμενόμενο, επομένως, είναι ότι μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα δεν θα μπορούσαν να έχουν σβήσει τόσο ισχυρά μίση που εξακολουθούν να προκαλούν συγκρούσεις και αλληλοσκοτωμούς. Στις πρώτες σελίδες του κόμικ εντοπίζουμε τον Κόρτο και την Σεμίρα να ταξιδεύουν σε ένα κρουαζιερόπλοιο με προορισμό τη Βενετία. Κι ενώ φαινομενικά δεν είναι παρά ένα ζευγάρι που χαίρεται τον έρωτά του, στην πραγματικότητα υλοποιούν ένα μυστικό σχέδιο εξόντωσης σέρβικων στόχων, μία αποστολή εκδίκησης στο πλαίσιο μίας μάχης εξουσίας.
Ο γιουγκοσλαβικός εμφύλιος πόλεμος, ένα έντονα ιδεολογικά φορτισμένο κεφάλαιο της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας, υπήρξε το αιματηρό αποτέλεσμα της έξαρσης των εθνικισμών στα Βαλκάνια, η σύγκρουση των οποίων προκάλεσε έναν απ’ τους βιαιότερους πολέμους μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σημαδεύτηκε απ’ τη εμπλοκή του ΝΑΤΟ σε αυτόν, ενώ εγγράφηκε στη συλλογική μνήμη ως ένα κεφάλαιο της τραγικής κατάρρευσης του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Για τον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο έχουν γραφτεί κι άλλα σημαντικά κόμικς στο παρελθόν, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν δύο κόμικς που βασίστηκαν σε προσωπικά βιώματα – μαρτυρίες του πολέμου, το «Φαξ από το Σαράγεβο» του Joe Kubert (κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ από την Dark Horse και μεταφράστηκε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μικρός Ήρως) και το «Χαιρετίσματα από τη Σερβία» του Αλεξάντρ Ζόγκραφ (που έχει μεταφραστεί στα ελληνικά απ’ τις εκδόσεις ΚΨΜ).
Εκ πρώτης όψεως, ο Κόρτο εμπλέκεται στις -εκτός επικράτειας- εμφύλιες εχθροπραξίες, για χάρη του έρωτα με την Σεμίρα, χωρίς να διαφαίνεται κάποιος άλλος ηθικός ή πολιτικός λόγος που να τον οδήγησε σε αυτή την επιλογή στρατοπέδου. Παρόλο που δεν απουσιάζουν αναφορές στην βιαιότητα του αντίπαλου σέρβικου στρατού, από την πλευρά τους και οι συνδαιτημόνες της Σεμίρα δεν αναπαρίστανται ως άγιοι. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση ο αρχηγός της αποστολής τους, ο Τσέλο, είχε παρελθόν αντίστασης στην πολιορκία της πόλης του Σαράγεβο, όμως πλέον είχε χτίσει τη δική του συμμορία για να καρπωθεί το μερίδιο της εξουσίας που του αναλογούσε στο νεοσύστατο ανεξάρτητο κράτος της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης.
Πέρα από τον έρωτα, ο Κόρτο δεν μοιάζει να έχει κάποιο άλλο κίνητρο ή λόγο να στηρίξει κάποια από τις δύο πλευρές, επιλογή σίγουρα όχι τυχαία, η οποία ακολουθεί και την κληρονομιά του ήρωα του Pratt. Συνεπώς, φαίνεται ότι οι δημιουργοί επιδίωξαν να αναφερθούν στον γιουγκοσλαβικό εμφύλιο πόλεμο και τη βιαιότητά του, διατηρώντας όμως αποστάσεις και από τους δύο αντιμαχόμενους εθνικισμούς, όχι όμως πάντοτε πειστικά, με μεγαλύτερη αστοχία τους την αποσιώπηση στην αφήγησή τους του βομβαρδισμού της Σερβίας από το ΝΑΤΟ.
Μία προφανής διαφοροποίηση των νέων δημιουργών απ’ την παραδοσιακή σειρά του Pratt (αλλά και από το remake του Canales) είναι η επιλογή τους να περιορίσουν τους διαλόγους στην αφήγησή τους, επενδύοντας στις σιωπές ως μέσο αφηγηματικής εξέλιξης και επιτάχυνσης του ρυθμού της ιστορίας. Στο κόμικ υπάρχουν ακόμη και ολόκληρα δισέλιδα που παραμένουν βουβά, σημεία στα οποία μοιραία το αναγνωστικό βλέμμα επικεντρώνεται στο σχέδιο, το οποίο ακολουθεί τους δικούς του κανόνες, επενδύοντας συχνότερα στην ατμόσφαιρα, στα συναισθήματα και στη δράση. Μία τέτοια αφηγηματική μέθοδος δεν θα μπορούσε όμως να σταθεί πειστικά χωρίς το στιβαρό σχέδιο του Bastien Vivès, ο οποίος με το προσωπικό του σχεδιαστικό στυλ και το έκδηλο ταλέντο της πένας του προσέφερε μία σχεδιαστικά αξιομνημόνευτη ιστορία του Κόρτο Μαλτέζε. Εξάλλου, ο Bastien Vivès ήταν για χρόνια ένας απ’ τους πλέον προβεβλημένους δημιουργούς της γαλλοβελγικής κόμικ σκηνής, μέχρι τουλάχιστον το 2022 οπότε κατηγορήθηκε από τις γαλλικές αρχές για παράνομη αναπαράσταση παιδικής πορνογραφίας στα comics του, κατηγορίες που βρίσκονται ακόμη υπό διερεύνηση. 2 Ενόψει της ποινικής έρευνας έχει τεθεί -έστω προσωρινά- στην αφάνεια ο ίδιος και το έργο του, με χαρακτηριστικότερη στιγμή μάλιστα τον αποκλεισμό του απ’ το 50ο φεστιβάλ κόμικς της Angouleme. βλ. σχετικό άρθρο της Le Monde Στην υπόθεσή του θα δοκιμαστούν απ’ τη γαλλική δικαιοσύνη τα όρια μεταξύ του προβοκατόρικου λόγου/σχεδίου και του παραβιαστικού – απαγορευμένου πορνογραφικού βλέμματος, η κρίση της οποίας αναμένεται με ενδιαφέρον.
Η εμπλοκή σε δύο πολέμους δεν πρόκειται να τον αφήσει «αλώβητο», όπως εύστοχα παρατηρεί ο Μάρκο Στάινερ στον αξιοπρόσεκτο επίλογό του και αιτιολογεί: «έτσι ήταν πάντοτε, ο πόλεμος αφήνει πάντα συντρίμμια και ουλές, στην ψυχή και στο σώμα». Πόσω μάλλον που από την πρώτη στιγμή ο Κόρτο Μαλτέζε μπλέκει σε μία ιστορία εκδίκησης, όμως όπως του εξηγεί μία Αμερικανίδα στρατιώτης στο Ιράκ:
«Η εκδίκηση είναι μία μαλακία αγόρι μου. Γιατί η εκδίκηση, για να γίνει σωστά, απαιτεί να φτάσεις ως τον ίδιο σου τον θάνατο.»
