Αν υπάρχουν μερικές εποχές της ανθρώπινης ιστορίας που ευνοούν -περισσότερο από άλλες- την διήγηση noir ιστοριών, σίγουρα μία από αυτές είναι η (θνησιγενής) Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Η οξυμένη πολιτική αντιπαράθεση στην -ηττημένη στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο- Γερμανία δεν είχε απλώς τα χαρακτηριστικά μίας κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης, αλλά μάλλον μίας πολεμικής αναμέτρησης χαμηλής έντασης. Οι πολίτες της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ένιωθαν βαθιά τραυματισμένοι ηθικά από την Συνθήκη της Βεστφαλίας, ενώ είχαν εξαθλιωθεί οικονομικά λόγω της διεθνούς οικονομικής κρίσης του 1929 και γι’ αυτό είχαν χάσει την εμπιστοσύνη τους τόσο στην κυβέρνηση των σοσιαλδημοκρατών, όσο και στο -διακηρυκτικά προοδευτικό για την εποχή του- Σύνταγμα της Βαϊμάρης. Όπως είχε σχετικά διαπιστώσει και ο Jawn Rawls: «μία από τις αιτίες της πτώσεως του συνταγματικού καθεστώτος της Βαϊμάρης υπήρξε το γεγονός ότι καμία από τις παραδοσιακά κρατούσες δυνάμεις της Γερμανίας δεν υποστήριξε το Σύνταγμά της, ούτε ήταν πρόθυμη να συνεργασθεί για να καταστεί αποτελεσματικό. Δεν είχαν πλέον πίστη στη δυνατότητα ενός ευπρεπούς φιλελεύθερου κοινοβουλευτικού καθεστώτος». Η αποτυχία του καθεστώτος ενίσχυσε αφενός το Κομμουνιστικό Κόμμα, όμως παράλληλα επώασε και το αυγό του φιδιού του φασισμού, δημιουργώντας μία συνθήκη που ο Sergio Bologna χαρακτήρισε ως «ακήρυχτο εμφύλιο», που πήρε και τη μορφή, κυρίως στο Βερολίνο, ένοπλων αντιπαραθέσεων με τους Ναζί.
Εντός αυτής της κοινωνικο-ιστορικής συνθήκης εκτυλίσσεται η νέα ιστορία του Κόρτο Μαλτέζε. Ο Juan Dìaz Canales (που υπογράφει ένα ακόμα σενάριο της σειράς) μας βάζει ήδη απ’ την πρώτη σελίδα στο κλίμα της εποχής, όταν στα πρώτα καρέ εμφανίζεται σε μία θεατρική σκηνή η μορφή του Χίτλερ. Ο αφηγητής ζητάει την άδειά μας, προκειμένου να μας διηγηθεί «μία μικρή ιστορία», υπενθυμίζοντάς μας ότι «μία κοινωνία δίχως μνήμη είναι ωρολογιακή βόμβα». Γίνεται, λοιπόν, απ’ την αρχή προφανές, ότι η Δημοκρατία της Βαϊμάρης δεν πρόκειται να μείνει απλώς στο φόντο της νέας ιστορίας του Κόρτο Μαλτέζε, αλλά το πολιτικό της σκηνικό πρόκειται να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στο σενάριο της νέας περιπέτειας του Κόρτο Μαλτέζε. Και, πράγματι, αυτό συμβαίνει, ενόσω ο πρωταγωνιστής θα εξερευνήσει τα σκοτεινά κατατόπια του Βερολίνου, προκειμένου να διαλευκάνει τη δολοφονία ενός φίλου του, του καθηγητή Στάινερ.
Σε αρκετά διαφορετικό ύφος από τις κλασσικές ιστορίες του Hugo Pratt, ο Canales τοποθετεί αυτή την φορά τον Κόρτο Μαλτέζε σε μία ιστορία noir αισθητικής, είδος στο οποίο είναι κορυφαίος, ως δημιουργός εξάλλου του Blacksad. Έτσι, λοιπόν, η προσπάθεια διαλεύκανσης της δολοφονίας του καθηγητή Στάινερ θα τον οδηγήσει σε μυστικά ραντεβού, θα τον αναγκάσει να παλέψει σώμα με σώμα με πράκτορες αλλότριων δυνάμεων, ενώ θα βρίσκεται συνεχώς υπό την στενή παρακολούθηση του γερμανικού κράτους και όχι μόνο. Ο Canales, βέβαια, δεν παραλείπει να συμπεριλάβει βασικά χαρακτηριστικά της παράδοσης του ήρωα, κυρίως τις πολιτιστικές αναφορές στον τόπο και στην εποχή στην οποία εκτυλίσσεται, σεβόμενος την κληρονομιά του Hugo Pratt. Στις σελίδες του κόμικ εμφανίζονται υπαρκτά ιστορικά πρόσωπα με περισσότερο ή λιγότερο σημαίνοντα ρόλο στην ιστορία, με χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις τον σοσιαλδημοκράτη πρόεδρο Έμπερτ και τον Αυστριακό συγγραφέα Γιόζεφ Ροτ. Επίσης, πέραν των βασικών αντιμαχόμενων πολιτικών πλευρών της εποχής (του Κομμουνιστικού Κόμματος και των Ναζί), ο Κόρτο Μαλτέζε θα έρθει αντιμέτωπος και με μία συνομωτική ακροδεξιά οργάνωση, η οποία επίσης έδρασε την εποχή εκείνη, ενώ θα βρεθεί σε μέρη απόκρυφα, από υπόγεια καμπαρέ του Βερολίνου μέχρι μυστικιστικές τελετές. Ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις σχετικά με την ανάμειξη της ιστορίας με τη μυθοπλασία στο κόμικ θα εντοπίσουν οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες στον πρόλογο του Jean-Yves Tadié, καθηγητή Γαλλικής Φιλολογίας του πανεπιστημίου Paris-Sorbonne, που συνοδεύει την έκδοση.
Το σχέδιο του Rubén Pellejero υποστηρίζει εξαιρετικά το noir ύφος της ιστορία του Canales, βυθίζοντας τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες στο σκοτεινό τοπίο της δράσης. Ο χαμηλός φωτισμός δημιουργεί μία ομοιόμορφη ατμόσφαιρα στο έργο, παρόλο που τα χρώματα του φόντου συχνά εναλάσσονται, ανάλογα με τις συνθήκες κάθε τοπίου. Ο Pellejero βουτάει τους χαρακτήρες του στο σκοτάδι, παίζοντας διαρκώς με το φως και τη σκιά, προκειμένου να αποδώσει την αποπνικτική ατμόσφαιρα του νυχτερινού μεσοπολεμικού Βερολίνου. Εντύπωση, όμως, προκαλούν και ορισμένες σελίδες στις οποίες πειραματίζεται με το ύφος και το στυλ του σχεδίου του σε τέτοιο βαθμό που διαφοροποιούνται τόσο απ’ το υπόλοιπο έργο, ώστε τελικά μοιάζουν σαν να έχουν γίνει απ’ το χέρι κάποιου φιλοξενούμενου σχεδιαστή! Δεν θα ήταν καθόλου υπερβολικό το συμπέρασμα πως οι «Νύχτες του Βερολίνου» είναι η καλύτερη στιγμή του Pellejero στη σειρά, ο οποίος έκανε -με την noir αισθητική του- πραγματικά δικό του τον χαρακτήρα, φέρνοντάς τον απολύτως στα μέτρα του, δίχως όμως αυτό να μειώνει την αξία της άρτιας δουλειάς του και στα προηγούμενα κόμικς της σειράς.
«Γεννήθηκα τον περασμένο αιώνα», λέει κάποια στιγμή ο Κόρτο Μαλτέζε στο κόμικ και μόνο τυχαία δεν είναι αυτή η φράση του. Οι δημιουργοί του κόμικ γνωρίζουν ότι έχουν αναλάβει τα τελευταία χρόνια μία σημαντική πρόκληση: να επαναπροσδιορίσουν τη θέση του κλασσικού ήρωα στη σημερινή εποχή. Παρόλο που είναι γεννημένος «τον περασμένο αιώνα» ο τυχοδιώκτης ναυτικός του Hugo Pratt έχει ακόμα πολλές ιστορίες να μας αφηγηθεί, οι οποίες δεν μιλούν μονάχα για το παρελθόν του ίδιου, αλλά κυρίως για το δικό μας παρόν. Γι’ αυτό και ο Canales προκειμένου να μιλήσει για τη σημερινή κοινωνικοπολιτική κατάσταση, επιλέγει να τοποθετήσει τον ήρωά του στην Δημοκρατία της Βαϊμάρης που βρίσκεται σε έναν «ακήρυχτο εμφύλιο» ανάμεσα στους -εν δυνάμει- επαναστατημένους Γερμανούς εργάτες και στη σκοτεινότερη δύναμη της ανθρώπινης ιστορίας μέχρι σήμερα, το ναζιστικό Κόμμα. Η ειλικρινής αγωνία του Canales αποτυπώνεται στον σύντομο πρόλογο της έκδοσης, που γράφτηκε από τον ίδιο (υπό τον μανδύα της μορφής του Γιόζεφ Ροτ):
«Φαντάζομαι ένα μέλλον όπου χτίζουμε ένα καινούριο πλεούμενο με τα συντρίμμια αυτού του ναυαγίου. Μια ειρηνική Ευρώπη. Πάντα η φαντασία…»
