Ο Jack Kirby δε χρειάζεται συστάσεις στον χώρο των comics. Ακόμα και αν κάποιος δεν έχει δει την εμβληματική και επαναστατική δουλειά του σε πληθώρα υπερηρωικών χαρακτήρων (και όχι μόνο) ή τα καρέ που φιλοτέχνησε τα οποία στέκονται και από μόνα τους ως έργα Τέχνης, θα έχει ακούσει το όνομα του από άλλους καλλιτέχνες που τον βάζουν ως βασική του επιρροή και έμπνευση. Είναι, με λελογισμένη υπερβολή, ένας γίγαντας της 9ης Τέχνης.
Πώς θα μπορούσε λοιπόν κάποιος να πάρει ένα concept που δημιουργήθηκε από τον Kirby το 1976, άμεσα συνδεδεμένο με την διαστημική ψυχεδέλεια που διαπότιζε τόσο την pulp λογοτεχνία (άρα κατ’επέκταση και τα comics) και να το κάνει δικό του; Ή έστω κάτι άξιο όχι σύγκρισης, αλλά έστω αναφοράς στη συνέχεια των χαρακτήρων;
Αυτό είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν αρκετοί τίτλοι στα υπερηρωικά comics, ότι η ποιότητα (και η εσωτερική τους συνοχή) πάντα βασίζεται στο ταλέντο της εκάστοτε δημιουργικής ομάδας που τους διαχειρίζεται. Παραδείγματος χάρη o Spider-man όντως δημιουργήθηκε από τους Stan Lee και Steve Ditko όμως ελάχιστες από τις αρχικές ιστορίες αυτές θα βλέπατε σε μια λίστα με τις καλύτερες περιπέτειες του Αραχνάκια. Το πρόβλημα εδώ είναι οι Αιώνιοι είναι τόσο ανεξίτηλα σημαδεμένοι από τη μεγαλεπίβολη πληθωρική και μαξιμαλιστική αισθητική του Kirby που λίγοι θα μπορούσαν να τη διαχειριστούν.
Και πράγματι, η (σύντομη) παρουσία τους στο εκδοτικό rooster της Marvel σημαδεύτηκε με διαφορετικούς βαθμούς επιτυχίας, ωστόσο ελάχιστα απασχόλησε τις ερχόμενες δεκαετίες. Μέχρι τουλάχιστον τα μέσα των 00s, όπου στα comics , ειδικά τα υπερηρωικά, παρατηρήθηκε μια απότομη ανανέωση, και δημιουργήθηκαν πολλές ιστορίες που πλέον, 20 χρόνια αργότερα, θεωρούμε κλασσικές.
Στο πνεύμα αυτής της ανανέωσης, η Marvel εμπιστεύτηκε για ένα limited run τους Eternals ίσως στο πιο ταλαντούχο δίδυμο που θα μπορούσε. Το σενάριο ανέλαβε ο λαοφιλής βρετανός συγγραφέας Nel Gaiman ενώ το σχέδιο o βετεράνος John Romita Jr. Τα 7 τεύχη αυτής της limited σειράς έχουμε πλέον την ευκαιρία να τα ευχαριστηθούμε ξανα σε μία συνολική επανατυπωση, σε μετάφραση του Γιώργου Γρίβα, από τις εκδόσεις Anubis.
Σεναριακά, ο Gaiman ήξερε πως δεν έχει κανένα νόημα να προσπαθήσει να επεκτείνει ή να αλλάξει κάπως το κεντρικό concept του Kirby. Πράγματι μια φυλή θεϊκών σχεδόν όντων που φτιάχτηκε από εξωγήινες διάνοιες (που μοιάζουν με robot από τα 50s) φαινομενικά δεν έχει και πολλά περιθώρια εξέλιξης, ειδικά κάποια που μία από τις υπόλοιπες τέτοιες ομάδες που υπάρχουν στα comics (New Gods, Inhumans κα.) να μην έχε ήδη αναπτύξει. Τελικά όμως καταφέρνει να δώσει τη δική του προσωπική σφραγίδα σε έναν έργο δεκαετιών και τελικά να μπορεί κάποιος να υποστηρίξει ότι είναι ένας τίτλος οριακά προσωπικός.
Ο Gaiman το καταφέρνει αυτό δημιουργώντας σεναριακά όχι χαρακτήρες ολοκληρωμένους, αλλά δια τετμημένους σε πολλά κομμάτια, το καθένα από τα οποία παλεύει για την πρωτοκαθεδρία. Αναμνήσεις βιωμένες και καταπιεσμένες αναδύονται συνεχώς, υπερδυνάμεις κάνουν εντυπωσιακές αλλά σύντομες εμφανίσεις και, τελικά, οι προσωπικότητες των Εternals είναι ουσιαστικά ένα παλίμψηστο που χτίζεται όσο πιο πίσω (και μέσα ) αυτοί γυρνούν.
Παραδόξως, ο τόμος αυτός των 7 τευχών έχει πολύ λίγη δράση, ελάχιστες μάχες. Ακόμα και ο κίνδυνος της καταστροφής του κόσμου είναι μεν υπαρκτός αλλά συγκεχυμένος. Κάθε ομάδα διατρανώνει πως πρέπει να τον σταματήσει αλλά καμία δεν έχει εικόνα του πως ή του γιατί. Η ουσιαστική δράση είναι η ψυχολογική σύγκρουση των Eternals με την ανθρώπινη κατάσταση και τη θεική φύση που μετεωρίζονται μέσα τους. Πώς τις αποδέχονται, τις εξοβελίζουν ή συνδυάζουν. Aκόμα και ο μεσσιανισμός, μια συστηματική σεναριακή αδυναμία στο υπερηρωικό είδος αργεί να κάνει την σχεδόν αναπόφευκτη εμφάνιση της.
Βέβαια ο πυρήνας αυτός του σεναρίου ενισχύεται με συνωμοσίες, υπερηρωικές στιγμές και χιούμορ, κάνοντας τον τόμο ένα τρομερά ενδιαφέρον ανάγνωσμα από κάθε πλευρά.
Είναι πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η οπτική, καθώς μια φυλή με θεϊκή καταγωγή και αποστολή ως σεναριακό αντικείμενο θα μπορούσε πολύ εύκολα να ξεφύγει, ακόμα ίσως και σε κάποιο φασιστικό έκτροπο. Παραδείγματος χάρη, οι εχθροί των Eternals, οι Aλλόμορφοι (Deviants) «όπου ο καθένας είναι εντελώς διαφορετικός από τον άλλον» υπό το πιο σύγχρονο πρίσμα του αιτήματος της πολυπολιτισμικότητας και της διαφορετικότητας θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από ακραίες ομάδες ως σύμβολο μίσους. Ο Gaiman αποφεύγει ενδελεχώς αυτές τις κακοτοπιές, υπό οποιοδήποτε τρόπο και αν εξεταστεί το έργο. Αυτό βέβαια δεν αναιρεί τα παραδοσιακά πολιτικά κλισέ των δυτικών comics για ανατολική Ευρώπη κοκ.
Το ίδιο το σενάριο αποφεύγει πολλές υπερωηρωικές αναφορές ή ξύλινη γλώσσα. Έτσι, η μετάφραση του, πράγμα μόνιμα δύσκολο όπως έχουμε πει, γίνεται χωρίς αγκυλώματα και ηχοποιητικές κακοποιήσεις αρκτικόλεξων. Αυτό βέβαια δε σημαίνει μια εύκολη δουλειά. Ο λόγος του Gaiman τείνει να βρίθει λογοπαιγνίων, απαρεμφάτων και αμετάβατων ρημάτων που στα ελληνικά γίνονται μεταβατικά και το αντίθετο. Όμως ο Γρίβας τελικά παρουσιάζει μια στρωτή και προσεγμένη δουλειά.
Όσον αφορά το σχέδιο, ο Romita είχε δύσκολο έργο, καθώς είχε να συνδυάσει δύο φαινομενικά αντιθετικές κατευθύνσεις. Από τη μία τη larger than life, επική και ψυχεδελική κληρονομια του Kirby, η οποία είναι ξεκάθαρα δείγμα της εποχής της. Από την άλλη το λεπτό, παιχνιδιάρικα ανθρωπιστικό και εσωτερικευμένο σενάριο για το οποίο ο Gaiman φημίζεται. Με λίγα λόγια, ο Romita έπρεπε να σχεδιάσει κάτι που να βγάζει την ατμόσφαιρα ενός διαστρικού χαμόγελου του Cheshire Cat, στην προσγειωμένη, χωρίς υπερβολές ατμόσφαιρα ενός μοντέρνου comic. Kαι εν πολλοίς, το κατάφερε.
Οι κυρτές, στρογγυλεμένες γραμμές από τη μία ελέγχουν το περίγραμμα των χαρακτήρων στην ανθρώπινη της υπόσταση από την άλλη όμως χάνονται και αποσταθεροποιούνται όσο περισσότερο οι Eternals πλησιάζουν περισσότερο την σχεδόν θεική κληρονομιά και φύση τους. Αυτή η διμέτωπη σχεδόν φύση του σχεδίου ενισχύεται και από το πανέμορφο χρώμα του Μatt Hollingsworth (με τους Paul Mounts και Dean White σε συμπληρωματικούς ρόλους), όπου το καθαρό και έντομο χρώμα σταδιακά αποκτά πιο παστέλ αποχρώσεις, μέχρι που τελικά κυριαρχεί πλήρως σε μια έκρηξη φωτός. Το τελικό αποτέλεσμα ισορροπεί τέλεια μεταξύ δύναμης και ανθρωπιάς, διαστήματος εξωτερικού και εσωτερικού.
Το Eternals: Το Ξύπνημα των Θεών είναι μία από τις πολύ καλές δουλειές της Marvel, η οποία προσφέρεται πλέον ξανά και στο ελληνικό κοινό. Είτε η ταινία τους έρθει στην ώρα της είτε όχι, το έργο των Gaiman/ Romita Jr αξίζει μια θέση στη βιβλιοθήκη σας.
