Tigana – To πνεύμα του Tolkien συναντά τη Μεσόγειο

Έχουμε ξαναπεί πως ο Guy Gavriel Κay, ένας από τους κατεξοχήν πνευματικούς κληρονόμους του μεγάλου βάρδου J.R.R Tolkien κατάφερε να αποδώσει το πνεύμα του Βρετανού δημιουργού σε νέα έργα. Όπως και ο Τolkien, ο Kαναδός Kay καταφέρνει να αναπλάθει μύθους, θρύλους και ιστορίες και έτσι να δημιουργεί νέους κόσμους που έχουν όμως αυτή την αδιόρατη οικειότητα, σα να τους έχουμε περιδιαβεί πολλές φορές.

Το Τigana (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αnubis και σε μετάφραση του Αυγουστίνου Τσιριμώκου) καταφέρνει, για το ελληνικό κοινό, να πάει αυτή την αίσθηση ένα βήμα παραπέρα και ταυτόχρονα να αξιοποιήσει ένα πλούσιο υλικό που η παντοδυναμία του βορειοδυτικού μυθικού κόσμου ανάγκασε τους δημιουργούς να το παραμελήσουν: την πλούσια μεσαιωνική παράδοση της νοτιοδυτικής Ευρώπης και πιο συγκεκριμένα της μεσογειακής Ιταλίας (και με ψήγματα Ελλάδας). Το ίδιο το έργο μάλιστα αντλεί από εκεί απευθείας πολλά στοιχεία, ονοματολογικά, μορφολογικά και εννοιολογικά, καθώς γράφτηκε στην Ιταλία από τον Kay.

Η χερσόνησος της Παλάμης που μας δίνει ο Kay αντηχεί την Ιταλική Μπότα αλλά και την Πελοπόννησο, με την Τεγέα και τις υπόλοιπες ελληνόφωνες περιοχές της, να μας προσκαλούν σε μια επική περιπέτεια η οποία, εννοιoλογικά, συνδυάζει Νότο και Βορρά.

Ο Kay δημιουργεί εκ νέου χαρακτήρες τρισδιάστατους, με πολύ μεγαλύτερη ελευθερία, σκέρτσο και έναν αιμάτινο ρεαλισμό. Αυτούς τους προικίζει ως συντρόφους στους αναγνώστες για ένα ταξίδι του ήρωα αλλά και των ίδιων μέσα από μια γη που υποφέρει κάτω από μια διπλή τυραννία μαγείας. Μια χούφτα ανθρώπων, παρακινημένοι από ένα όνειρο και μια πατρίδα που πια δεν υπάρχει, καλούνται να τα αλλάξουν όλα αυτά.

Το ταξίδι των ηρώων, με τα ελαττώματα, τα πάθη, τις ανασφάλειες και τους φόβους τους, σε ένα low fantasy σκηνικό, μπορεί να μην έχει τη μεγαλοπρέπεια και τον μαγικό εντυπωσιασμό της Φιόναβαρ, όμως καταφέρνει να παρασύρει τον αναγνώστη σε τέτοιο βαθμό που οι σχεδόν 700 σελίδες του, διαβάζονται μονομιάς. Και αυτό ο Kay το καταφέρνει όχι μόνο με το ταλέντο του στις λεπτομερείς και γλαφυρές περιγραφές, ούτε το έξυπνο world building του. Πέρα από όλα αυτά ο Kay καταφέρνει εδώ, πολύ περισσότερο από άλλα έργα του, να μεταφέρει τον αναγνώστη δίπλα στους ήρωες, να τους κάνει να νοιαστούν για αυτούς και να αγωνιούν για την τύχη τους.

Και είναι τελικά οι χαρακτήρες του βιβλίου, ο θρασύς Ντέβιν, η δραστήρια Κατριάνα και ο διαμόνιος Αλεσσάν, που καθιστούν αυτή την σταυροφορία για την απελευθέρωση ενός ολόκληρου κόσμου, ένα έργο αδύνατο σχεδόν.

Ωστόσο και η ίδια η διαδικασία απελευθέρωσης, μια επικίνδυνή πορεία μέσα από ένα ναρκοπέδιο μηχανορραφιών και προδοσίας καταφέρνει να μη γίνεται ένα στεγνό mind game, πολύπλοκο για χάρη της ίδιας της πολυπλοκότητας. Τα σχέδια μέσα σε σχέδια των ηρώων και των αντιπάλων τους έχουν άμεσο αντίκτυπο στον ίδιον τον κόσμο, ενώ και αυτός διαπλάθει τα σχέδια σε άμεσο (δολοπλοκίες) και έμμεσο (θρησκεία, πολιτική, κοινωνικοί δεσμοί). Όλα έχουν τη θέση τους, όλα χρησιμοποιούνται από την πλοκή και όλα χρησιμοποιούν την ίδια την πλοκή για να απεικονίσουν έναν κόσμο ολοζώντανο.

Βέβαια, στις 700 και σελίδες του, κανένα έργο δεν μπορεί να διατηρήσει τον ίδιο ρυθμό πάντα ή το ίδιο επίπεδο ενδιαφέροντος. Πολλές φορές μάλιστα ο κόσμος υπολείπεται και ο αναγνώστης νιώθει το ίδιο το βιβλίο να βιάζεται να του δείξει τι γίνεται παρακάτω, ενθουσιασμένο και το ίδιο με τον εαυτό του. Η Παλάμη, όσο γνώριμη και να είναι, όσο ελιά και θάλασσα και αν μυρίζει, δεν έχει την ίδια δύναμη με τη Μέση Γη…

Σε κάθε περίπτωση, το Tigana αποτελεί ένα μαγικό ανάγνωσμα, που οι φίλοι του fantasy θα απολαύσουν.

Tags: Guy Gavriel Kay, Tigana, εκδόσεις Anubis

About the Authors

Nίκος Γιακουμέλος Γεννήθηκε με μεγάλη επιτυχία αλλά μετά άρχισε καπου να δυσκολεύει το πράγμα. Σπούδασε Επικοινωνία και μετά αποφάσισε πως δεν του αρέσει να επικοινωνεί. Όνειρο του να μετακομίσει στην Σαχάρα όπου θα έχει ησυχία, αλλά μέχρι να το καταφέρει δουλεύει κωπηλάτης.