Σκηνοθέτης αφέλειας
Θα είμαστε ειλικρινείς, η Chloé Zhao δε μας είπε ποτέ κάτι σα σκηνοθέτης. Ακόμα και το πολυοσκαρικό Nomadland, πέρα από μια καλοστημένη φωτογραφία, έχει μια τρομερή αφέλεια και από-πολιτικοποίηση του προβλήματος της αστεγείας, η οποία τελικά επιτυγχάνει την αποσόβηση της σημασίας του ως κοινωνικό ζήτημα και τη ρομαντικοποίηση της εξαθλίωσης. Αυτή η φασέικη και προβληματική τάση παραμένει κομβική του βλέμματος της Zhao και εξηγεί την αγάπη που της έχει το χολυγουντιανό κατεστημένο, ακόμα και αν εμπορικά αυτό δεν εξαργυρώνεται πάντα, με κομβικό σημείο σε αυτή την αντίφαση το απίστευτα βαρετό Eternals της Μarvel.
Η περίπτωση του Hamnet
To Ηamnet, βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο της Maggie O’Farrell, πάει αυτό το βλέμμα πολλά στάδια παραπέρα, παραδίδοντας επί της ουσίας μια 2ωρη ταινία όπου τα ¾ θα μπορούσαν να λείπουν και το νόημα της να μην άλλαζε ούτε λίγο. Εστιάζοντας στη σχέση του William Shakespeare και της συζύγου Agnes και το τραύμα της απώλειας του 11χρονου γιου τους, Hamnet, που, κατά τα λεγόμενα, στάθηκε και αφορμή για να γραφτεί το μνημειώδες Hamlet (ονόματα που στα αγγλικά της εποχής θεωρούνται ταυτόσημα) η Ζhao προσπαθεί να εστιάσει στη θεραπευτική δύναμη της τέχνης, τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για τις σχέσεις του με τον περίγυρό του. Αυτό επιλέγει να το κάνει μέσα από μια εξοντωτικά κουραστική και λεπτομερής εξιστόρηση της οικογενειακής ιστορίας του Shakespeare, τη γνωριμία με τη γυναίκα του τη γέννηση του πρώτου παιδιού, του δεύτερου και του τρίτου, βγάζοντας από το κάδρο στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας τον ίδιο τον Shakespeare.
"όσο εσείς μιλάτε εγώ θα δείχνω δέντρα δέντρα δέντρα"
Αντίθετα εστιάζει με μια αφύσικη εμμονή σε αφηρημένα φυσικά πλάνα, δέντρα, ποτάμια λίμνες κτλπ (σε σημείο που όταν δείχνει επιτέλους σπίτια πανηγυρίζεις), σκηνές με χαρακτήρες που δεν επηρεάζουν τίποτα και κανέναν (ο αδερφός της πρωταγωνίστριας, η πρώτη κόρη της οικογένειας) και ατέρμονες επαναλήψεις παιδικών παιχνιδιών που μία θα αρκούσε για να δείξει τόσο την εικόνα της ευτυχισμένης οικογένειας όσο και το ρήγμα που δημιουργεί η καλλιτεχνική φύση του πατέρα, που τον ωθεί να εγκαταλείπει την οικογενειακή αυτή ευτυχία για να αναζητήσει τη θεατρική ενασχόληση και δημιουργία. Όχι όμως για τη Zhao που τονίζει ξανά και ξανά και ξανά τις θεματικές αυτές με κουραστικά πλάνα που φέρουν την μαεστρία φοιτητή φωτογραφίας. Από την απόλυτη υπνηλία η ταινία περνά απότομα στην υπερβολή του δράματος, με τον θάνατο του παιδιού, με σπαραξικάρδιες κραυγές, τσακωμούς και αποχωρήσεις (μαζί με μια τουλάχιστον γραφική ερμηνεία του “to be or not to be”).
"Τι θα γινόταν αν"
Η Zhao επιμένει τόσο πολύ και δημιουργεί τόσο υπερβολικά σκηνικά για να εκβιάσει ένα συναίσθημα το οποίο δεν πιστεύει ότι η δύναμη του κειμένου του Hamlet είναι ικανό να δώσει από μόνη του. Και όμως, οι 2 σκηνές όπου ο Μescal αφήνεται να ερμηνεύσει Shakespeare είναι οι μόνες για τις οποίες αξίζει το έργο και οι μόνες που θα έπρεπε να υπάρχουν. Και γίνεται ακόμα χειρότερο όταν η δύναμη του Mescall ως ερμηνευτή, συνδυαζόμενη με τη δύναμη του κειμένου που ούτε η Ζhao μπορεί να θολώσει, κάνουν τον θεατή να σκέφτεται πως αυτή η ταινία θα ήταν κλάσης ανώτερη εάν ήταν απλά μια (ακόμα) μεταφορά του Hamlet στη μεγάλη οθόνη. Και ας ήταν και από τη Zhao. Aκόμα και οι σταλαγματιές αναφορών στο όνομα του βάρδού, ακόμα και το camp της απαγγελίας του «hit» εδαφίου του έργου, απλά τονίζουν τις αδυναμίες της ταινίας.
Και ερμηνευτικά δηλαδή...
Σε θέμα ερμηνειών, ο Paul Mescal (Αftersun, All of Us Strangers) αποδεικνύει πώς είναι ένας τρομερός ηθοποιός με εκπληκτικό range. Πείθει τόσο ως νεαρός ονειροπόλος δημιουργός όσο και ως τραυματισμένος από την απώλεια γονέας και ως τέτοιος αποτελεί και την καλύτερη στιγμή όλης της ταινίας. Από την άλλη, η κατά τα άλλα αγαπητή Jessie Buckley (I Am Thinking Of Ending Things, Τhe Beast) προσπαθεί τα μέγιστα, βασιζόμενη σε μια σωματική κατά τα βάση εμπειρία να αποδώσει έναν χαρακτήρα που στην ουσία δεν υπάρχει και δε γίνεται ποτέ τρισδιάστατος παρόλο που, θεωρητικά, το κείμενο (και το θεατρικό όπου διασκευάστηκε) βασίζεται σε αυτόν.
Κρίμα αλλά...
Επιλογικά, το Hamnet είναι μια εξαιρετική ταινία για όσους θέλουν ένα εύκολο και φθηνό κλάμα, με λίγες δόσεις Shakespeare για το entitled culture. Γενικότερα δεν ανυπομονούμε να δούμε ξανά τη Zhao κάπου.
