Η αγωνία των προσφύγων και των μεταναστών που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τη φτώχεια, οι ζωές που χάθηκαν στις θάλασσες που τους χωρίζουν από τα ευρωπαϊκά εδάφη, οι ανάγκες όσων φτάνουν σ’ αυτά εμπνέουν μια σειρά σύγχρονων έργων τέχνης που στρέφουν το βλέμμα στην εποχή και τους ανθρώπους της. Πάλι η τέχνη είναι εδώ για να εκφράσει τα πιο δυνατά συναισθήματα.
Οι καλλιτέχνες και τα έργα διαφέρουν πολύ μεταξύ τους. Είδαμε έργα από γνωστούς δημιουργούς που κουβαλάνε το παρελθόν τους στο χώρο της τέχνης και έργα από μαθητές ή από εθελοντές που δρουν στα νησιά του Αιγαίου. Κάποιοι ίσως και να μη θέλουν να λογαριάζονται ως καλλιτέχνες. Κάποια ίσως και να μην προορίζονταν να καταταχθούν στην κατηγορία των έργων τέχνης. Όμως όλα εκφράζουν την ανάγκη του δημιουργού να μιλήσει γι’ αυτό που συμβαίνει.
Μερικές φορές το μέγεθος αυτής της ανάγκης φαίνεται και στις διαστάσεις του έργου που προσπαθεί να είναι τόσο επιβλητικό όσο και η πραγματικότητα. Άλλες φορές μας καθηλώνει με αφοπλιστική απλότητα. Τα έργα είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους αλλά βλέπουμε την ίδια αγωνία να τα διατρέχει.
Το πορτοκαλί σωσίβιο που το έχουμε δει φορεμένο κατά την άφιξη της βάρκας και ύστερα μόνο του στην ακτή και οι χρυσές ισοθερμικές κουβέρτες που λάμπουν στις φωτογραφίες τυλίγοντας μωρά και ενήλικες μοιάζουν πια σύμβολα. Αλλά δεν είναι μόνο αυτά…
Ας δούμε μια σειρά τέτοιων έργων ξεκινώντας με τους «Μετανάστες» του Λυκείου Αποστόλου Λουκά Κολοσσίου. Είναι δημιούργημα 30 εφήβων 16- 18 χρονών και της καθηγήτριας, Πόπης Νικολάου, που προβληματίστηκαν γύρω από το θέμα και κατέληξαν σ’ αυτό το εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Η αφορμή ήταν ο 5ος Παγκύπριος ∆ιαγωνισµός Εικαστικών Τεχνών Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης με θέμα «Κρίση – Πρόκληση». (Διαβάστε περισσότερα κάνοντας κλικ εδώ)
Το ΕΠΑΛ Καλύμνου πήρε μέρος στο 2ο Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Ταινιών Μικρού Μήκους με θέμα «Ένας πλανήτης… μια ευκαιρία» με την ταινία «Ψηφίδες Ονείρου». Ο Μοχάμετ φτάνει από τη Συρία στην Κάλυμνο με τους γονείς του αλλά χωρίς το μικρό αδερφάκι του. Μαζί με τη δική του ιστορία θα γνωρίσουμε την καθημερινότητα των νέων της Καλύμνου και το ίδιο το νησί. (Διαβάστε περισσότερα κάνοντας κλικ εδώ)
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=-RT9mWbqcu8&w=640&h=360]
Από το ίδιο νησί η Νίνα Γεωργιάδου μας δίνει το “Χωρίς διαβατήριο”. (Διαβάστε περισσότερα κάνοντας κλικ εδώ)(Διαβάστε περισσότερα κάνοντας κλικ εδώ)
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=9OPQ0rrzXWg&w=640&h=360]
Στο Μεσολόγγι είχαμε ένα διήμερο εκδηλώσεων στις 27 και 28 του Φλεβάρη με τον τίτλο «Έφυγα». Το διήμερο μεταξύ άλλων περιελάμβανε την ομότιτλη παράσταση, βραδιά δημιουργικής γραφής, video, animation και έφερε την υπογραφή του 1ου Γυμνασίου Ι.Π. Μεσολογγίου, των σχολών ΕΠΑΣ Μαθητείας ΟΑΕΔ, της ομάδας γονέων και παιδιών, της A’ΕΛΜΕ, του σύλλογου εγαζομένων νοσοκομείου Μεσολογγίου. (Διαβάστε περισσότερα κάνοντας κλικ εδώ και εδώ.)
«ο χορτάτος υπουργός
ο ραφινάτος επιχειρηματίας
ο λογοτέχνης με τις υπόγειες διασυνδέσεις
οι προαιώνιοι εχθροί μας
με το μεγάλο στόμα
και το ελάχιστο μυαλό
που για αίμα διψούν και για χρήμα
ελπίζοντας πως θα τη βγάλουν καθαρή
και φέτος.
(…)
να θυμώνεις, μητέρα
να κλαις, ακούς;
έτσι κάνουν οι άνθρωποι, ακούς;»
Στη Λέσβο, το νησί από το οποίο πέρασαν περισσότεροι από τους μισούς πρόσφυγες και μετανάστες που έφτασαν στην Ελλάδα, άνθρωποι από τις ΜΚΟ που επιχειρούν στο νησί, όπως η Greenpeace και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έφτιαξαν το σήμα της Ειρήνης με 3000 σωσίβια. Το σύμβολο φτιάχτηκε σ’ έναν λόφο κοντά στον Μόλυβο κοιτώντας προς την Τουρκία. (Κάντε κλικ εδώ για περισσότερες φωτογραφίες.)
Από σωσίβια φτιάχτηκε και αυτό το χριστουγεννιάτικο δέντρο στην ακτή της Νεάπολης της Λέσβου. (Κάντε κλικ εδώ για περισσότερες φωτογραφίες.)
Στην ταινία μικρού μήκους “Θάλσσα” η ‘Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες μας έδειξε δύο αντιφατικές όψεις της θάλασσας με έναν τρόπο ωμό όσο και η πραγματικότητα.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=-Nnloq4zy14&w=640&h=360]
Η Μαριάννα Μπίστη ύψωσε στο Slade school of fine art στο Λονδίνο (αφού το αρχικό αίτημα να χρησιμοποιηθεί το κεντρικό κοντάρι του UCL απορρίφθηκε) μια αλλιώτικη σημαία της ΕΕ φτιαγμένη από τέσσερις χρυσές ισοθερμικές κουβέρτες, υπό τον ήχο της Ωδής στην Χαρά, του ύμνου της ΕΕ: New Eu Flag. “Η κίνηση θέλει να υπογραμμίσει το πώς ένα «όνειρο ενότητας» μετατράπηκε σε εφιάλτη. ”
Την πλευρά της φιλοξενίας αναδεικνύει η ταινία μικρού μήκους “Επισκέπτες” σε σκνηνοθεσία Θοδωρή Παπαδουλάκη και σενάριο Γιάννη Μελιτόπουλου. Με έναν (χριστουγεννιάτικο) ρεαλισμό που μιλάει στις δικές μας οικογένειες και δένει φυσικά με την παραδοσιακή λιβανέζικη μουσική η ταινία συνδέει τη τύχη των προσφύγων και μεταναστών που φτάνουν στην Ελλάδα με αυτή των Ελλήνων που μεταναστεύουν σήμερα και καταλήγει στη συμπλήρωση του κενού με τη δύναμη και τη χαρά της βοήθειας ίσου προς ίσο, της αλληλεγγύης.
Συνθέτοντας το υποβρύχειο Μουσείο Atlantico o Βρετανός Jason deCaires φιλοτέχνησε και μία σειρά γλυπτών αφιερωμένα στου ναυαγούς πρόσφυγες μεταξύ των οποίων και “Η Σχεδία της Λαμπεντούζα”, μια σύγχρονη απόδοση της “Σχεδίας της Μέδουσας” του Ζαν-Λουί-Τεοντόρ Ζερικώ. (Διαβάστε περισσότερα κάνοντας κλικ εδώ.)
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=H6oWA66TfqM&w=640&h=360]
Ιδιαιτέρως γνωστά και συζητημένα είναι και τα έργα του Κινέζου καλλιτέχνη Άι Ουέιουέι, ο οποίος επισκέφθηκε τη Λέσβο πρόσφατα. Στη φωτογραφία του Rohit Chawla για την έκθεση India Art Fair βλέπουμε τον Άι Ουέιουέι σε παραλία του νησιού να μας θυμίζει τον μικρό Aylan.
Η δράση του συνεχίζεται στην Ευρώπη. Στην Πράγα της Τσεχίας, που τηρεί αφιλόξενη στάση απέναντι στους πρόσφυγες, κάλυψε τα έργα της έκθεσής του «Ο κύκλος των ζώων» με τις γνωστές χρυσές ισοθερμικές κουβέρτες. Νωρίτερα είχε σταματήσει την έκθεση του Ruptures στο Faurschou Foundation στην Κοπεγχάγη λόγω της εχθρικής στους πρόσφυγες πολιτικής της κυβέρνησής της.
Στο Βερολίνο τύλιξε τις κολώνες του Konzerthaus με περισσότερα από 1400 σωσίβια και έντυσε τους καλεσμένους της εκδήλωσης με τις χρυσές ισοθερμικές κουβέρτες. Η τελευταία κίνηση μας έδωσε μάλλον ατυχείς φωτογραφίες. (Διαβάστε περισσότερα κάνοντας κλικ εδώ και εδώ και εδώ.)
