Η ταινία της Pixar και της Disney «Coco» , έχει ως κεντρικό πυρήνα την «Ημέρα των Νεκρών», μία από τις πιο ενδιαφέρουσες παραδόσεις του Μεξικού. Η σημαντική για τον μεξικάνικο πληθυσμό αυτή παράδοση, έχει τις απαρχές της περίπου 3000 χρόνια πριν, στην εποχή των Αζτέκων οι οποίοι γιόρταζαν τον ένατο ημερολογιακό τους μήνα (τον σημερινό μήνα Αύγουστο) προς τιμήν της θεότητας Miccailhuitontli(= Κυρία των Νεκρών) ή αλλιώς Catrina. Την Ημέρα των Νεκρών την έχουμε ξαναγνωρίσει από μια άλλη animation ταινία του 2014, το Book of Life το οποίο μας είχε επίσης ταξιδέψει στην άλλη πλευρά (τουλάχιστον έτσι όπως την φαντάζονται οι Μεξικάνοι). Το ίδιο θέμα επανέρχεται στο εξαιρετικό Coco, το οποίο είχε βραβευτεί και με το Όσκαρ Καλύτερης Animation το 2018 (αν και θα έπρεπε να πάρει και του καλύτερου Soundtrack) και με αυτό αξίζει να ασχοληθούμε, δηλαδή με το πώς αποτυπώνεται η μνήμη των προγόνων στις παραδόσεις των Μεξικανών, τουλάχιστον όπως παρουσιάζεται η συγκεκριμένη γιορτή στην ταινία.
Στην «Ημέρα των Νεκρών» λαμβάνουν μέρος ιδιότυπες πομπές. Ο κόσμος φτιάχνει σε διάφορα μέρη (έξω από τα σπίτια, σε νεκροταφεία κ.λπ.) βωμούς όπου εκεί οι νεκροί λαμβάνουν τις ofrendas (=προσφορές) τους. Σύμφωνα λοιπόν, με την παράδοση, οι νεκροί με τον τρόπο αυτόν, επιστρέφουν στη γη και τα αγαπημένα τους πρόσωπα τους υποδέχονται με τις ofrendas τους. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη γιορτή του Θανάτου.
Οι ζωντανοί πρέπει να θυμούνται τους προγόνους τους που έχουν πεθάνει και κατοικούν πλέον στη Χώρα των Νεκρών (Land of the Dead). Μάλιστα η μνήμη των ζωντανών είναι απαραίτητη για την ίδια τους την ύπαρξη εκεί. Όταν σβήσει ο νεκρός από τη μνήμη των απόγονών του, τότε σβήνεται και απ’ τη Χώρα των Νεκρών. Γι’ αυτό πρέπει τους νεκρούς να τους θυμούνται, αλλά και να στολίζουν τις φωτογραφίες τους στην ofrenda για να μπορούν εκείνοι να τους επισκέπτονται την Ημέρα των Νεκρών. Όποιος δεν είναι σε φωτογραφία στην Ημέρα των Νεκρών δεν ταξιδεύει μαζί με τους υπόλοιπους στον κόσμο των Ζωντανών και πολύ σύντομα κινδυνεύει να ξεχαστεί και να σβήσει.
Ορμώμενη λοιπόν από τη μεξικανική κουλτούρα, η Pixar εμφανίζει ως πρωταγωνιστή τον Miguel (φωνή του Anthony Gonzalez) ένα 12χρονο αγόρι το οποίο κατοικεί σε ένα μικρό χωριό του Μεξικού γεμάτο ζωή, τη Santa Cecilia. Το χωριό αυτό είναι γνωστό, καθώς από εκεί κατάγεται ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της εποχής, ο Ernesto de la Cruz (φωνή του Benjamin Bratt). Ο Ernesto de la Cruz αποτελεί πρότυπο για τον Miguel, καθώς και ο ίδιος θέλει να γίνει μουσικός παρά τη σχετική απαγόρευση της οικογένειάς του. Συγκεκριμένα κατάγεται από μια οικογένεια υποδηματοποιών που μισεί τη μουσική επειδή ένας προπάππους τους εγκατέλειψε την οικογένειά του για να ακολουθήσει το όνειρό του και να αφοσιωθεί σε αυτή. Για την οικογένεια του Miguel η μουσική είναι μια κατάρα!
Όμως, ο Miguel με το προεφηβικό του πείσμα, δεν θα το βάλει εύκολα κάτω! Αποφασίζει να συμμετάσχει σε διαγωνισμό για να αποδείξει στον εαυτό του και τους συγχωριανούς του το ταλέντο του. Αλλά αυτό δεν θα είναι τόσο εύκολο, επειδή γρήγορα η οικογένειά του θα μάθει το σχέδιο του και τότε θα ξεκινήσει ένα κυνηγητό, το οποίο θα τον βρει να μεταφέρεται από θαύμα στη Χώρα των Νεκρών παίζοντας την κιθάρα του ίδιου του de la Cruz, του ινδάλματός του.
Ο Miguel ταξίδεψε στη Χώρα των Νεκρών όμως δεν ξέρει πώς να γυρίσει πίσω. Η αγωνία κορυφώνεται όταν γνωρίζοντας πως δεν έχει πολύ χρόνο, αρνείται τη βοήθεια των προγόνων του αφού εκείνοι τον αναγκάζουν να επιλέξει ανάμεσα στο δίλημμα «οικογένεια ή προσωπικά όνειρα και φιλοδοξίες». Τη στιγμή εκείνη ξεκινάει ουσιαστικά όλη η δράση της ταινίας. Άγχος, συγκίνηση, χιούμορ, αγωνία είναι κάποια από τα συναισθήματα που κατακλύζουν τον θεατή.
Η ταινία Coco είναι υπέροχη, καθώς πέρα από μια όμορφη συγκινητική ιστορία, αναδεικνύει τον σεβασμό της μεξικάνικης κουλτούρας στους νεκρούς, μας υπενθυμίζει πως όλοι είμαστε κομμάτι των προγόνων μας και πως δεν πρέπει να τους ξεχνάμε καθώς εκείνοι ζουν μέσα από εμάς. Παράλληλα, τονίζει πως δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε εύκολα τα όνειρά μας και πως ο οικογενειακός δεσμός μπορεί να γίνει δυνατός όταν η οικογένεια είναι ενωμένη και δείχνει κατανόηση. Έτσι, την ταινία Coco τη συνθέτουν η αυθεντικότητα της σε συνδυασμό με παραμυθένιες εικόνες, πανέμορφα χρώματα, έξυπνο χιούμορ και τραγούδια χορευτικά και τρυφερά. Είναι μια ωδή στη μνήμη σε ένα παραμύθι γραμμένο για μικρούς και μεγάλους.
