Το Yesternow και το Shark Nation έχουν κερδίσει αναμφισβήτητα μία υψηλή θέση ανάμεσα στα καλύτερα ελληνικά comics των τελευταίων (πολλών) ετών. Μέσα στις σελίδες τους ο Σπύρος Δερβενιώτης μας διηγείται μία εξαιρετικά πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα ιστορία κοινωνικοπολιτικού προβληματισμού γύρω απ’ την ποπ κουλτούρα και τη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα. Στο Yesternow ο Δερβενιώτης σατιρίζει -φτάνοντας στα ακραία της όρια- την επένδυση στη νοσταλγία της σύγχρονης βιομηχανίας της μαζικής κουλτούρας και ιδιαίτερα των μεγάλων κολοσσών της, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον παντοκράτορα ποντικό της Disney, ενώ στο Shark Nation, συνεχίζοντας τους υπαινιγμούς για την πορεία της ποπ κουλτούρας, η ιστορία εστιάζει στην ανάδυση του φαινομένου της alt-Right και των κάθε λογής πολέμιων της λεγόμενης «πολιτικής ορθότητας». Μάλιστα δεν είναι τυχαίο που το τελευταίο βραβεύτηκε ως το καλύτερο κόμικ (και το καλύτερο σενάριο) στα φετινά Ελληνικά Βραβεία Κόμικς.
Το Hasta la Vista Baby, που κυκλοφορεί κι αυτό (όπως και τα προηγούμενα) απ’ τις εκδόσεις Χαραμάδα, είναι ένα sequel του Shark Nation, το οποίο αυτή τη φορά δεν είναι σε μορφή τόμου, αλλά στη συντομότερη μορφή ενός comic τεύχους. Αποτελεί ένα side-story, το οποίο τοποθετείται χρονικά ανάμεσα στο Shark Nation και στον επόμενο τόμο της σειράς, τον οποίο τον αναμένουμε με μεγάλη ανυπομονησία. Παραμένοντας στο πλαίσιο του προβληματισμού του Shark Nation, σχετικά με την ανάδυση της alt-Right στην αμερικανική πολιτική σκηνή, στο τεύχος αυτό ο Δερβενιώτης αναμετριέται και με άλλες πλευρές του φαινομένου που δεν είχαν αναδειχθεί τόσο έντονα στην προηγούμενη ιστορία, χωρίς να έχει παραμερίσει και την κριτική του στις εμπορικές πολιτικές της σύγχρονης βιομηχανίας της μαζικής κουλτούρας.
Πρωταγωνιστής του Hasta la Vista Baby είναι ο Στάινερ, ένας απ’ τους χαρακτήρες του Shark Nation, που παραπέμπει σε κινηματογραφικούς αστέρες τύπου Schwarzenegger. Ο Στάινερ, που στην προηγούμενη ιστορία είχε αποδειχτεί τόσο εγωπαθής, ώστε πιάστηκε να ελκύεται σεξουαλικά απ’ τον ρομποτικό του κλώνο, πλέον αποκαλύπτεται ότι συνέχισε αυτή τους την ερωτική τους σχέση, μέχρι που τον παράτησε αφού τον άφησε έγκυο. Το μυστήριο του πρώτου ρομπότ που μένει έγκυος γίνεται «μήλο της έριδος» για όλες τις αντιμαχόμενες πολιτικές πλευρές του αμερικανικού πολιτικού σκηνικού.
Κάπως έτσι ο Δερβενιώτης επανέρχεται στον πολιτικό προβληματισμό που ανέπτυξε στο Shark Nation, προκειμένου, με αφορμή την ιστορία του Στάινερ και του αινιγματικού καρπού του έρωτά του με τον ρομποτικό του κλώνο, να φωτίσει νέες πλευρές του alt-Right φαινομένου. Στο στόχαστρο της κριτικής του τοποθετούνται αυτή τη φορά οι clickbait δημοσιογραφικές σελίδες που με τα fake news τους και τις κατασκευασμένες ιστορίες τους προσπαθούν να οξύνουν τα αισθήματα μίσους των αναγνωστών τους, αλλά και άλλοι πόλοι του συντηρητικού μπλοκ, όπως είναι η εκκλησία και οι φονταμενταλιστές πιστοί της. Ιδιαίτερα για αυτού του τύπου τις «δημοσιογραφικές» σελίδες, το σχόλιο του comic είναι πολύ εύστοχο, καθώς τα Fake News τους και η γρήγορη διάδοσή τους μέσω των social media αποτελούν έναν απ’ τους κύριους παράγοντες ανάπτυξης της alt-Right και του κάθε είδους αντιδραστικού τρόπου σκέψης (ρατσιστικού, φασιστικού, μισογύνικου) στις μέρες μας. Ιστοσελίδες όπως το Breitbart στις ΗΠΑ αποτέλεσαν έναν απ’ τους πολυτιμότερους υποστηρικτές της ανόδου του Trump με τη διάδοση fake news και θεωριών συνομωσίας που βοήθησαν καταλυτικά στην εκλογική νίκη των Ρεπουμπλικάνων.
Επιπλέον, η ιστορία με την εγκυμοσύνη του ρομποτικού κλώνου του Στάινερ επαναφέρει ένα κλασσικό μοτίβο της επιστημονικής φαντασίας: το ερώτημα – δίπολο αν τα ρομπότ πρέπει να έχουν δικαιώματα ή αν θα πρέπει να τα ελέγχουμε πλήρως για να μην εξεγερθούν τελικά και μας κατακτήσουν. Πρόκεινται για ένα σύνηθες θέμα της επιστημονικής φαντασίας που μπορεί να τα εντοπίσει κανείς από την κλασσική επιστημονική φαντασία του Philip K. Dick και του Arthur Clark, μέχρι και σε ταινίες (όπως στο Blade Runner και στο Terminator), σε τηλεοπτικές σειρές (όπως στο Westworld) και videogames (όπως το Detroit: Become Human).
Όμως ο Δερβενιώτης εδώ χρησιμοποιεί αυτά τα σεναριακά στοιχεία προκειμένου να μιλήσει για κάτι βαθύτερα πολιτικό, το οποίο δεν συνδέεται μόνο με το μακρύ μέλλον, αλλά κυρίως με την τωρινή πολιτική πραγματικότητα. Το ζήτημα των ρομπότ και η διαμάχη γύρω από τα δικαιώματά τους χρησιμοποιείται ως μία μεταφορά της σύγχρονης διαμάχης γύρω από το επίκαιρο κοινωνικοπολιτικό ζήτημα για τα δικαιώματα μειονοτήτων και την πάλη τους για ορατότητα και συμπερίληψη, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την εν εξελίξει σκληρή διαφωνία για την ανάγκη ή όχι ύπαρξης diversity στη σύγχρονη μαζική κουλτούρα (σχετικά με το οποίο αξίζει να διαβαστεί και το αφιέρωμα του 3ου τεύχους του Comic Cultura στο οποίο μας είπε τη γνώμη του και ο Σπύρος Δερβενιώτης όπως και άλλοι καλλιτέχνες). Πρόκειται για έναν «πόλεμο» που διεξάγεται και στους κόλπους της nerd κοινότητας αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία ανάμεσα στα κινήματα (φεμινιστικά, αντιρατσιστικά, αντιφασιστικά, μειονοτήτων κ.α.) και στους alt-Right πολέμιους της «πολιτικής ορθότητας» και των «SJW’s». Οι πολέμιοι των δικαιωμάτων των ρομπότ στο comic είναι οι ίδιοι σκληρά συντηρητικοί κύκλοι που ωρύονται και στην πραγματική ζωή με κάθε ευκαιρία όποτε βλέπουν να αποκτούν δικαιώματα και ορατότητα κοινωνικές ομάδες τις οποίες θεωρούν κατώτερες, όπως είναι οι γυναίκες, η LGBTQ κοινότητα, οι μαύροι και όποιος άλλος δεν ταιριάζει με το πρότυπο του δυτικού ανθρώπου που έχουν κατασκευάσει στο μυαλό τους και υπερασπίζονται μέχρι τελικής πτώσεως. Αυτές οι κραυγές των πολέμιων της πολιτικής ορθότητας ακούστηκαν πολλές φορές τα τελευταία χρόνια, με αφορμή την (περισσότερο ή λιγότερο εμπορική) επιλογή πολλών ταινιών, σειρών και comics να δώσουν πρωταγωνιστικούς ρόλους σε «διαφορετικούς» ήρωες.
Σχετικά με την “Πολιτική Ορθότητα” είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι που συζητήσαμε πρόσφατα ως Smassing Culture με τον Σπύρο Δερβενιώτη σε μία εκδήλωση που φιλοξενήθηκε στο φετινό Θερινό Βιβλιοστάσιο και που μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ
Όσον αφορά το σχέδιο του comic, για όσους έχουν διαβάσει τους δύο προηγούμενους τόμους θα νιώσουν οικεία επιστρέφοντας στο ίδιο ασπρόμαυρο σχέδιο στο οποίο έχει χτίσει ο Δερβενιώτης τον κόσμο του ντεντέκτιβ Φίλιπ Ντίκο. Πρόκειται για έναν κόσμο βίαιο, έναν τεχνολογικό κόσμο στον οποίο κυριαρχεί η αποξένωση και στον οποίο ταιριάζει ιδανικά το ασπρόμαυρο σκίτσο του Δερβενιώτη.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το Hasta la Vista Baby είναι μία ιστορία που τοποθετείται αφηγηματικά ως υστερόγραφο στο Shark Nation. Ένα side-story της καταιγιστικής ιστορίας του προηγούμενου τόμου, το οποίο ίσως θα μπορούσε να συμπεριληφθεί ως τέτοιο στις τελευταίες σελίδες μίας επόμενης (deluxe) έκδοσης του Shark Nation. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι το ίδιο το comic χάνει την αυτοτελή του αξία, αφού είναι μία ιστορία που αν και μικρότερη σε μέγεθος από αυτές που μας έχει συνηθίσει η σειρά, προσθέτει νέα στοιχεία κοινωνικοπολιτικού προβληματισμού αλλά και νέα σεναριακά δεδομένα στην κεντρική ιστορία που έχει αναλάβει να μας διηγηθεί ο Δερβενιώτης τα τελευταία χρόνια. Και σίγουρα περιμένουμε με μεγάλη ανυπομονησία και υψηλές προσδοκίες τον επόμενο τόμο της σειράς που μας έχει εντυπωσιάσει όλα τα τελευταία χρόνια!
