Cobra Kai Season 5 – Ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) και η πάλη των τάξεων

Aθηνά Κακλαμάνη Από Aθηνά Κακλαμάνη 6 Λεπτά Ανάγνωσης

Η πέμπτη σεζόν του Cobra Kai άνοιξε αυλαία στο Netflix και ένα sequel που κανείς δεν ζήτησε, απέκτησε για ακόμα μια φορά ενδιαφέρον, καθώς έρχεται να προσθέσει ένα νέο υπόβαθρο στο ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού, κοινώς “bullying”. Σε αυτή τη σεζόν οι ήρωες, με αμβλυμμένες για ακόμα μια φορά τις διαφορές τους (ίου), καλούνται να αντιμετωπίσουν το νέο Cobra Kai του Terry Silver, επιχειρηματία. Από την άλλη μεριά, το αντίπαλο δέος σε αυτόν αποτελεί για ακόμα μια φορά (δηλαδή έλεος) o Daniel Larousso, επίσης επιχειρηματίας, έχοντας εκτοπίσει για τα καλά το τίμιο παιδί της εργατικής τάξης που αγαπάω, παρά τις αδυναμίες του, Johny Lawrence. Τι μας κάνει αυτό; Ένα άγριο παιχνίδι ανταγωνισμού μεταξύ των δύο επιχειρηματιών, μέσα στο οποίο “παίζουν μπάλα” και ανήλικοι μαθητές. Αυτό, ωστόσο, δεν είναι παρά μια αντανάκλαση του τι ισχύει και στον πραγματικό κόσμο.

Ειδικότερα, αν με ρωτάτε, το όλο ζήτημα του “σχολικού εκφοβισμού” εδράζεται κυρίως σε ταινίες του Hollywood, τύπου Karate Kid, με στόχο την ικανοποίηση του μηχανισμού ταύτισης του θεατή, ο οποίος κατά το 99% είναι μέλος της εργατικής τάξης, δεδομένου ότι -oh, yes -μόνο το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού διαθέτει το Κεφάλαιο και οι υπόλοιποι ψωμολυσσάμε με ότι περισσεύει. Μετά την λήξη της ταινίας, ωστόσο, και την απαλλαγή της ταύτισης – ίσως και λίγες μέρες μετά για όσους από εμάς πάσχουμε εμμονικά από αυτή, στην περίπτωση που δούμε κάτι που μας αρέσει – ο θεατής μπορεί να σκεφτεί νηφάλια ότι τέτοια ωμή, απρόκλητη επίθεση από άλλον σπάνια συμβαίνει. Πολύ περισσότερο, είναι σχεδόν αδύνατο ο αληθινός του “αντίπαλος” και,δη, ανήλικος να διαθέτει τέτοιου επιπέδου πολεμικές δεξιότητες και χαιρεκακία, ώστε να τον ταπεινώσει στο σχολικό του περιβάλλον, χωρίς να προκαλέσει την οργή όλων των υπολοίπων. Παρ’ όλα αυτά, ο λόγος που το φαινόμενο έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις δεν είναι παρά το γεγονός ότι το αίσθημα αυτό της “αδυναμίας” του κεντρικού ήρωα εδράζεται στο αίσθημα εκείνο της αδυναμίας που έχει ο μέσος άνθρωπος απέναντι στους ισχυρούς (το 1%).

Την ανωτέρω ταύτιση, άλλωστε, και τον τρόπο που ο “αδύναμος” επιλέγει να εκτονώσει την αδικία που υφίσταται, δεν την αισθάνεται μόνο παρακολουθώντας ταινίες του Hollywood ή σειρές όπως το Cobra Kai, αλλά είναι πολύ έντονη και σε άλλα στρατόπεδα, όπως ο χώρος του αθλητισμού και, δη, του ποδοσφαίρου, ενός αθλήματος με ταξικές καταβολές, που χρησιμοποιείται, πλέον, ασύστολα για να αποπροσανατολίζει, κάνοντας φιλοσόφους, όπως ο U. Eco, να πιστεύουν ότι πρόκειται για το σύγχρονο “όπιο του λαού”. Στην κοινωνική αναπαράσταση, λοιπόν, του Cobra Kai, ο αδύναμος επιλέγει να ενδυναμωθεί και να πάρει εκδίκηση. Στο σκοπό του αυτό, ωστόσο, επικουρείται από τις σκοτεινές, κορπορατιστικές δυνάμεις του Terry Silver και -ναι, θα το πω- Daniel Larousso, χάνοντας τον προορισμό του και διοχετεύοντας την οργή του σε “λάθος κανάλι”. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι Tory Nichols και Roby Keene, οι πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες από τα μικρομέγαλα του Cobra kai. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο που και στην πραγματική ζωή, εκείνοι που σε ανακοίνωσή τους ζήτησαν να “εισαχθεί το αίτημα της ποινικοποίησης του bullying, ακόμα και σε περιπτώσεις που οι θύτες είναι ανήλικοι”! Το ίδιο πράγμα, δε, έγινε και με το νέο αθλητικό νόμο και την ταύτιση του με το περιβόητο “ιδιώνυμο” και τον “κουκουλονόμο”, σύμφωνα με τον οποίο “πράξεις χουλιγκανισμού”, ακόμα και ήπιου χαρακτήρα τιμωρούνται χειρότερα και από πράξεις, ακόμα μεγαλύτερης έντασης και προσβολής, του κοινού ποινικού δικαίου!

Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο που συχνά χρησιμοποιείται και ο όρος “νεανική παραβατικότητα”, ένας όρος λίγο κοινωνιολογικός, ακόμα λιγότερο νομικός, που μέσα από την ασάφειά του μπορεί να καλύπτει ένα ευρύ φάσμα συμπεριφορών, ποινικοποιώντας τες και κατασκευάζοντας, στην πραγματικότητα, εγκληματίες. Πολύ περισσότερο, μια τέτοια ρητορική, την οποία φαίνεται να υιοθετεί και το αγαπημένο, κατά τ’ άλλα, Cobra kai, φτάνουν μέχρι και στο σημείο δικαιολόγησης της πιθανής αστυνόμευσης της σχολικής ζωής, όπως και έγινε, όχι μόνο στους χώρους άθλησης, αλλά και στα πανεπιστήμια. Επιπλέον, η ίδια ρητορική θέτει αναχώματα στη κοινωνική διαδικασία του παιχνιδιού, όπως αυτό γίνεται αιώνες τώρα και περιλαμβάνει ακόμα και την σωματική επαφή, αφού ακόμα και όταν το παιχνίδι γίνει πείραγμα, δεν σημαίνει πως ο θύτης, όσο και το θύμα δεν είναι από διαφορετικούς ρόλους προϊόντα του νοσηρού απάνθρωπου κοινωνικού συστήματος, κάτι που έθιξε πολύ όμορφα η πρώτη σεζόν του Cobra Kai, μέσω της μεταστροφής και ανάδειξης του Johny Lawrence από κακοποιό σε ήρωα.

Στόχος, με άλλα λόγια, της αντιμετώπισης των σπάνιων ακραίων φαινομένων σχολικού εκφοβισμού δεν είναι η ενθάρρυνση και η προστασία μιας κακής, στρεβλωμένης ατομικότητας, ούτε η κατασκευή ενός νέου ηθικού πανικού, αλλά η απομόνωση των πραγματικά παραβατικών στοιχείων, η οποία πραγματοποιείται μέσα από το story telling των προσώπων, που βρίσκονται σε μια τέτοια κατάσταση, τόσο των θυμάτων, όσο και των θυτών. Πρωταγωνιστικό ρόλο, δε, σε αυτό έχουν οι παιδαγωγοί. Στο Cobra kai τη θέση αυτή παίρνουν, αντίθετα, οι επιχειρηματίες και μαντέψτε τι συμβαίνει. Μετατρέπουν τη σχολική ζωή σε μια αρένα, την ίδια αρένα της Αγοράς, στην οποία οι ίδιοι βγαίνουν νικητές, χρησιμοποιώντας την δύναμη μιας διασπασμένης εργατικής τάξης.

Μοιραστείτε το Άρθρο
Η Αθηνά μπορεί να φαίνεται ένα κορίτσι όπως όλα τα άλλα, όμως στην πραγματικότητα έχει μια μυστική υπερδύναμη. Μπορεί να διαβάζει γρήγορα. . Σε έναν παράλληλο κόσμο, η Αθηνά θα ήταν μέλος της ακαδημίας για χαρισματικά παιδιά του Charles Xavier. Σε αυτόν εδώ, της αρέσει η μπύρα, το κακό φαγητό, οι δίσκοι των Beatles και τα καλά βιβλία. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με την Πολιτική και τη Νομική Επιστήμη, γι’ αυτό θα την βρείτε θαμμένη στα αναγνωστήρια του ΕΚΠΑ.