Λέγανε πως το «κοντινό» της σαγήνευε το φακό. Λατρεύτηκε από άνδρες και γυναίκες. Έγινε μύθος και κατέρριψε το στερεότυπο πως οι Σκανδιναβές είναι λιγότερο φλογέρες από τις γυναίκες του Νότου.
Η Γκρέτα Γκάρμπο άφησε την τελευταία της πνοή σαν σήμερα στις 15 Απριλίου του 1990. Έφυγε από την ζωή εξαιτίας νεφρικής ανεπάρκειας και πνευμονίας σε ηλικία 85 ετών. Σχεδόν κανείς δεν την είδε να γερνά. Απέφευγε τα φώτα της δημοσιότητας από την δεκαετία του ’40. Το όμορφο πρόσωπο της αντίκρισε το φακό για τελευταία φορά το 1941 στην ταινία «Διπρόσωπη γυναίκα».
Ο φακός ανυποψίαστος για την τελευταία τους συνάντηση τραβούσε την εικόνα της αχόρταγα όπως έκανε όλα τα σχεδόν 20 χρονιά καριέρα της. Παρότι η τελευταία της ταινία ήταν μια καθαρή αποτυχία, δεν ήταν ο λόγος που την έκανε να αποσυρθεί.
Από παιδί της άρεσε η απομόνωση και ο κόσμος της φαντασίας περισσότερο από εκείνη των ανθρώπων.
Ο τίτλος της τελευταίας της ταινίας «Διπροσωπη γυναίκα» θα μπορούσε να κρύβει όντως μια μεγάλη αλήθεια για την Γκρέτα Γκάρμπο. Πολλοί μιλούν για την αμφισεξουαλικότητα της και για τους εραστές και τις ερωμένες της.
Λίγα όμως είναι πραγματικά γνωστά για το πόσο αληθεύουν αυτές οι ιστορίες. Τα ανίψια της και η ευρύτερη οικογένεια, μια που εκείνη δεν παντρεύτηκε και δεν απέκτησε παιδιά ποτέ, φρόντισαν να διαφυλάξουν την προσωπική της ζωή, όπως έκανε εκείνη όσο ζούσε, καταστρέφοντας γράμματα και προσωπικά αντικείμενα που θα μπορούσαν να προδώσουν τα μυστικά της.
Μια σχέση που ξέφυγε από τα ραντάρ της οικογένειας ήταν με την Μερσεντές ντ’ Ακόστα ποιήτρια και συγγραφέα. Γνωρίστηκαν το 1930 και το ειδύλλιο τους κράτησε μια δεκαετία. Η Ντ’ Ακόστα έπιασε το διπλανό σπίτι από την Γκάρμπο και συχνά έγραφε ρόλους για εκείνη. Ρολους που δεν έπαιξε τελικά ποτέ αφού η εταιρίας της απέρριπτε οτιδήποτε έφερνε η ντ’ Ακόστα σαν ιδέα.
Ιδιαίτερα, όταν παρουσίασαν στους υπεύθυνους παραγωγούς το σενάριο όπου η Γκάρμπο θα πρωταγωνιστούσε σαν άνδρας, έγιναν έξαλλοι. Είχαν δώσει εκατομμύρια χρήματα για να χτίσουν το προφίλ της σαν της απόλυτης γυναίκας και ξαφνικά για.. «καμώματα» θα γκρέμιζε την καριέρα της..
Η αλήθεια ήταν πως η Γκάρμπο ήταν γεμάτη «καμώματα», εντός και εκτός εισαγωγικών. Από τότε που έγινε μεγάλη σταρ του κινηματογράφου ήταν ιδιαίτερα απαιτητική με όλους τους συνεργάτες της.
Τριγυρνούσε στους δρόμους μεταμφιεσμένη ώστε να μην την αναγνωρίζουν, φορώντας ανδρικά ρούχα. Της άρεσε η απομόνωση, δεν ήθελε να γνωρίζει νέους ανθρώπους. Απέφευγε τις κοσμικότητες, απαιτούσε να γυρίζει τις ερωτικές της σκηνές μόνο παρουσία του κάμεραμαν από το σετ του συνεργείου, ενώ ήταν επιλεκτική με τους συμπρωταγωνιστές της.
Οι παραγωγοί της έκαναν όλα τα χατίρια, αφού η συνεργασία μαζί της ήταν σκέτο χρυσορυχείο. Κατά τη διάρκεια της καριέρας της προτάθηκε 4 φορές για Όσκαρ και παρότι δεν απέκτησε ποτέ κανένα, τα ράφια της διακοσμήθηκαν από σωρεία άλλων βραβείων, ενώ οι ταινίες της στέφονταν με εισπρακτική επιτυχία και διθυραμβικές κριτικές. Ερμηνείες της σαν Άννα Καρένινα, την Μαργαρίτα Γκοτιέ στην Κυρία με τις Καμέλιες, την βασίλισσα Χριστίνα όπου σκανδάλισε φιλώντας στο στόμα την συμπρωταγωνίστρια της το 1933 ή ως Μάτα Χαρι, την γοητευτική κατάσκοπο του Α πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου…
Που να ήξερε η ίδια πως λίγα χρόνια αργότερα… στον Β Παγκόσμιο θα γινόταν και η ίδια τρόπο τίνα κατάσκοπος και θα μετέφερε μυστικά μηνύματα ανάμεσα στις συμμαχικές δυνάμεις και σε ισχυρά πρόσωπα.
Μάλιστα όταν έλαβε ένα γράμμα θαυμασμού από τον Χίτλερ, το έκανε χίλια κομμάτια λέγοντας πως μακάρι να της ζητούσε να τον δει από κοντά ώστε να τον σκότωνε με ένα μικρό πιστόλι που κρατούσε πάντα στην τσάντα της. Λέγεται πως ήταν αηδιασμένη που τη θαύμαζε ένας φασίστας.
Επιστρέφοντας στην καλλιτεχνική της πορείας, η Γκάρμπο υπήρξε από τις ελάχιστες τυχερές ηθοποιούς, οι οποίες κατάφεραν να μεταβούν με επιτυχία από τον βωβό κινηματογράφο στις ομιλούσες ταινίες.
Οι παραγωγοί είχαν τρομάξει στην αρχή μήπως η βαριά προφορά της Γκάρμπο κατέστρεφε την καριέρα της και κατά συνέπεια τα χρήματα που είχαν επενδύσει πάνω της. Η πρώτη ομιλούσα ταινία της γυρίστηκε το 1930 με το τίτλο Annie Christie και λανσαρίστηκε πάνω στο είδωλο που είχε χτίσει διαφημίζοντας πως «Επιτελους η Γκρέτα Γκάρμπο μιλά!». Την ίδια χρονιά η ταινία γυρίζετε και στα γερμανικα. Το κοινό αποδέχτηκε με χαρά την χροιά της φωνής, η ταινία έσπασε ταμεία και προτάθηκε για Όσκαρ χάνοντας το από την Νόρμα Σίρερ. Θα το ξαναχάσει από την ίδια την επόμενη ακριβώς χρονιά…
Διόλου άσχημη εξέλιξη για κάποια που έφτασε στο Χόλιγουντ μόλις 5 χρόνια πριν, το 1925, μην γνωρίζοντας ούτε λέξη στα αγγλικά…
Πράγματι ο βωβός κινηματογράφος διευκόλυνε την ανταλλαγή ηθοποιών από άλλες χώρες και έτσι η Γκάρμπο και πολλές άλλες ξένες ηθοποιοί βρέθηκαν κατά εκατοντάδες στα αμερικανικά πλατό να υποδύονται στα «βουβά» ρόλους.
Με τελευταία της βουβή ταινία «Το φιλί» το 1929 και πρώτη της ταινίας, επί αμερικανικού εδάφους, τον «Χείμαρρο» το 1926, η Γκάρμπο είχε καταφέρει μέσα σε 3 χρόνια να κλέψει τις καρδιές των Αμερικανών.
Η καριέρα της δεν θα υπήρχε αν δεν έβρισκε στην πορεία της δύο άνδρες που αρχικά πίστεψαν σε εκείνη όταν την πρωτό-αντίκρισαν.
Ο πρώτος ήταν ο Mauritz Stiller. Φινλανδός σκηνοθέτης, ο οποίος την ανακάλυψε στα 18 της χρόνια. Εβραϊκής καταγωγής ο ίδιος, είχε ζήσει ορφανός από γονείς στην Φινλανδία και προσπαθώντας να αποφύγει την θητεία του στον ρωσικό στρατό κατέφυγε στη Σουηδία.
Εκεί ασχολήθηκε με την σκηνοθεσία και τη συγγραφή σεναρίων. Γνωρίζεται με τη νεαρή τότε φοιτήτρια δραματικής σχολής Greta Gustafsson, την οποία μετονόμασε σε Γκρέτα Γκάρμπο, δίνοντάς της τον ρόλο δευτεραγωνίστριας στην ταινία «Gosta Berlin Saga».
Με αυτό το ρόλο η Γκάρμπο κάνει το πραγματικό της ντεμπούτο στο χώρο του κινηματογράφου, παρότι είναι η δεύτερη ταινία που γυρίζει. Δυο χρόνια πριν, το 1922, είχε κάνει ένα μικρό ρολάκι στο «Ο Πίτερ ο Αλήτης».
Ο δεύτερος άνδρας που πιστεύει σε εκείνη και στο ταλέντο της είναι ο Louis Mayer, αντιπρόεδρος της MGM. Εκείνος κάνει ένα ταξίδι στη Σουηδία και μαγεύεται από την Γκρέτα Γκάρμπο. Κατά μια εκδοχή της ιστορίας, ο Mayer ερχόταν να δει τον Stiller και να του προτείνει δουλειά στην Αμερική, όταν βλέποντας την ταινία εκστασιάστηκε τόσο από τον μαγνητισμό της Γκάρμπο που αναφώνησε πως «Αυτή είναι η σταρ. Το νούμερο ένα. Αυτή θα πάρω και όχι εκείνον.»
Ο Stiller παρόλα αυτά βρέθηκε στην Αμερική να σκηνοθετεί την παλιά του προστατευόμενη στην τρίτη της ταινία «Η Αλήτισσα». Λόγω διαφωνιών με το στούντιο γρήγορα απολύεται εν αντιθέσει με την Γκάρμπο, που η πορεία της είναι ανοδική κάνοντας τα παιδικά της όνειρα πραγματικότητα.
Από παιδί ονειρευόταν να παίζει στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Ήθελε να είναι μακριά από τα άλλα παιδιά, μόνη της και να χάνεται σε ένα κόσμο φαντασίας και παιχνιδιού, όπου μέσα σε αυτά ήταν ό,τι ήθελε. Κάπως έτσι ξέφευγε από μια ζοφερή καθημερινότητα την οποία βίωνε στο σπίτι της. Ένα σπίτι φτωχικό με γονείς εργάτες, καταπονημένους από την δουλειά που προσπαθούσαν το καλύτερο για τα παιδιά τους.
Έχασε τον πατέρα της, τον οποίο λάτρευε στα 14 της χρόνια. Μόλις στα 13 είχε σταματήσει την μόρφωση της, όπως σχεδόν όλα τα κορίτσια της ηλικίας της. Φαινόταν σαν να είχε γκρεμιστεί ο πραγματικός αλλά και ο παραμυθένιος κόσμος της μέχρι να βρεθεί ο Stiller στο δρόμος της.
Αυτός ο εκκεντρικός οξύθυμος ομοφυλόφιλος που είδε, πρώτος από όλους, την δύναμη στο βλέμμα της και της χάρισε τον πρώτο της ρόλο. Μετά ήρθε η Αμερική, η λατρεία του κόσμου, οι ταινίες, η αποθέωση, η πίκρα των χαμένων βραβείων, η δικαίωση στην συνείδηση του κοινού και των κριτικών…
Στο απόγειο της δόξας της, αποφασίζει πάλι να μείνει μόνη με τον εαυτό της, παλεύοντας ίσως με αυτό που μέσα της την έτρωγε πιο πολύ: Απέξω να είναι μια ποθητή γυναίκα που την χειροκροτά όλος ο πλανήτης αλλά μέσα της να αισθάνεται και να επιθυμεί όσο τίποτα άλλο να μπορεί να φορά τα ανδρικά της ρούχα και να χάνεται άγνωστη μέσα στο πλήθος.
Και όταν δεν μπορούσε να το κάνει, να μένει μόνη της, μέσα στο σπίτι της και στον δικό της κόσμο. Να ονειρεύεται πως ίσως κάποτε και αυτό το όνειρο της να μπορούσε να το ζήσει στο φως της μέρας.
