Inside – Η καραντίνα ως σύμπτωμα

Μετά από πολλούς μήνες καραντίνα, η μαζική κουλτούρα έχει αρχίσει και επανεφευρίσκει τρόπους, μοτίβα και αφηγήσεις προκειμένου να εντάξει αυτό το σοκ στις παραμυθικές της τεχνοτροπίες. Χρησιμοποιώντας δηλαδή τις κλασικές της μεθόδους, αποπειράται να το απομακρύνει από τη σφαίρα του Πραγματικού, να το αποστειρώσει και, σταδιακά, να το τοποθετήσει πλήρως στο Φαντασιακό, προκειμένου να το καταλάβουμε και, είτε να το επεξεργαστούμε και να το ξεπεράσουμε είτε, ως συνήθως, να το θάψουμε πιο βαθιά. Ένα τραύμα ανάλογου μεγέθους ήταν, για τον Δυτικό κόσμο, η 11^η Σεπτεμβρίου. Τώρα, που τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα, φανταστείτε τι έχουμε να δούμε.

Έχουμε ήδη ξεκινήσει και βλέπουμε τέτοια θέματα σε νέες παραγωγές. Όλα όμως είτε πρόκειται για θρίλερ (#Alive) είτε για star παραγωγές (Malcolm & Marie), προσπαθούσαν να επεξεργαστούν τον εγκλεισμό μέσα από τα ήδη υπάρχουσα μοτίβα τους. Πάντα καθαρά, πάντα απομακρυσμένα από την ουσιαστική τους πηγή και, κυρίως, επίδραση πάνω μας.Αντίθετα με αυτά, ο κωμικός Bo Burnham, στο τελευταίο του special στο Netflix, Inside, ουσιαστικά επιχειρεί μια μουσικοκωμική εγχείρηση χωρίς αναισθητικό. Για περίπου 1.5 ώρα, ο αεικίνητος και πολυτάλαντος Burnham μας σφυροκοπά με όλα τα ψυχολογικά θέματα που δημιούργησε/ ενέτεινε/ αναδιέταξε ο εγκλεισμός και η απομόνωση, με ανατριχιαστική ακρίβεια και τάση ενδοσκόπησης.

Το Inside εμπνεύστηκε, δημιουργήθηκε και μονταρίστηκε από τον Burnham μέσα στην καραντίνα. Για πάνω από έναν χρόνο ένας από τους καλύτερους κωμικούς/συνθέτες της γενιά μας ξημεροβραδιαζόταν βασανιζόμενος από έναν τεράστιο όγκο δουλειάς, υλικού και, βασικότερα, ψυχολογικών αλλά και καλλιτεχνικών θεμάτων που προέκυψαν λόγω του νεκρού χρόνου.

Πολύ ξαφνικά, ένα τεράστιο μέρος του πληθυσμού και, κυρίως της νεολαίας, βρέθηκε αποκομμένο από τα πάντα, με τεράστια οικονομικά προβλήματα και, επιπλέον, μια αίσθηση κενού επικοινωνίας. Αυτό έγινε ακόμα πιο επίπονο από την ξαφνική συνειδητοποίηση ότι αυτό το κενό υπήρχε και πριν, πασπαλισμένο από επίφαση ουσιαστικών επαφών και αστερόσκονης από τα social media, τον παράλληλο ιντερνετικό μας βίο. Όταν όμως η ψηφιακή μας ζωή γίνεται η μόνη που έχουμε, αναγκαζόμαστε να την εξετάσουμε καλύτερα. Γιατί τελικά, το «τα πάντα πάντοτε» δεν είναι τόσο αναζωογονητικό όσο θα νόμιζε κανείς…

Πως είναι να δουλεύεις χωρίς επαφή με το αντικείμενο, το γραφείο, τους συναδέλφους σου; Πώς είναι να ερωτεύεσαι, να κάνεις σεξ, πράγματα καθαρά απτικά, χωρίς ποτέ να αγγίζεις τον άλλον; Πώς είναι τελικά όλη η ζωή να είναι οι οθόνες που σε περιβάλλουν, να εξαρτάσαι από τα like και τα dms όχι για λόγους φιλαυτίας, αλλά επειδή είναι ο ΜΟΝΟΣ σου δίαυλος επικοινωνίας και επαφής με τους άλλους; Και τελικά, τι συμβαίνει όταν το κινητό δε χτυπά, όταν όλοι περιμένουν από τους άλλους κάτι; Ή, ακόμα χειρότερα, όταν συνειδητοποιείς ότι ακόμα και να έρθει αυτό το ψηφιακό κάτι, δεν έχει νόημα;

Πολλοί ήρθαν αντιμέτωποι με αυτές τις καταστάσεις κατά τον εγκλεισμό. Και πολλοί ήταν αυτοί που είδαν ότι πίσω από την επίπλαστη επικοινωνία, στην οποία βασίζεται το νέο, ψηφιακό Ελ Ντοράδο των start up-άκηδων και των τεχνολογικών κολοσσών, δεν υπάρχει τίποτα άλλο πέρα από την κατάθλιψη της μισθωτής εργασίας. Τίποτα άλλο πέρα από καταπίεση. Το θέμα είναι όμως τι κάνουμε, πώς καταλαβαίνουμε; Πώς συνειδητοποιούμε τα δικά μας τραύματα;

Ο Burnham, χωρίς να χαριστεί σε κανέναν και σε τίποτα, δεν αναμασά αυτά τα ερωτήματα, ούτε τα αποστειρώνει για να χωρέσουν σε κάποια κωμική φόρμα (setup,delivery, punchline). Αντίθετα, αναμετράται μαζί τους κατά πρόσωπο, με τραγούδια και σκετς που πονάνε από το πόσο αληθινά είναι. Η αλήθεια είναι ο Burnham δεν έχει το είδος του χιούμορ με το οποίο θα γελούσες δυνατά μαζί του. Αντίθετα, τα λεγόμενα του διαποτίζονται περισσότερο από μια καυστική ειρωνεία, της οποίας αποστολή είναι να καθαρίζει και να διαλευκάνει καταστάσεις. Ναι προφανώς υπάρχει η υπερβολή και η έκπληξη, βασικά στοιχεία του χιούμορ κατά τον Καντ, αλλά σε αντίθεση επίσης με τη βασική προϋπόθεση του Γερμανού φιλοσόφου, το θέμα μας αφορά, και μάλιστα υπερβολικά, για να γελάσουμε μαζί του. Είναι οι ζωές μας άλλωστε.

Η καραντίνα επισήμανε πολλά αδιέξοδα του σύγχρονου τρόπου ζωής. Ο Burnham μας τα επισημαίνει και αυτός με τη σειρά του, ξεδιάντροπα, άμεσα, τραγουδώντας, κλαίγοντας. Σέρνοντας τη λεπτή του φιγούρα από δωμάτιο σε δωμάτιο σε έναν σπίτι γεμάτο κάμερες. Όντας ένας από εμάς. Το Inside λοιπόν είναι, μέχρι στιγμής, το καθοριστικότερο έργο του εγκλεισμού μας. Τουλάχιστον μέχρι τον επόμενο.

Tags: Bo Burnham, Inside, Netflix

About the Authors

Nίκος Γιακουμέλος Γεννήθηκε με μεγάλη επιτυχία αλλά μετά άρχισε καπου να δυσκολεύει το πράγμα. Σπούδασε Επικοινωνία και μετά αποφάσισε πως δεν του αρέσει να επικοινωνεί. Όνειρο του να μετακομίσει στην Σαχάρα όπου θα έχει ησυχία, αλλά μέχρι να το καταφέρει δουλεύει κωπηλάτης.