Ο “Ματθαίος και ο διάβολος” του Gerard Messadie είναι μία από τις πιο πρόσφατες κυκλοφορίες των εκδόσεων “Ελληνικά γράμματα”. Πρόκειται για μια ιστορία μυστηρίου, αποκρυφισμού, έρωτα και μαγείας. Αφετηρία της είναι η ύπαρξη ενός μυστηριώδους πορτραίτου μιας γυναίκας, απόκοσμης και σκοτεινής σαν την πρωτόπλαστη Λίλιθ, που προκαλεί τη δυστυχία και τον αφανισμό, όποιου βρεθεί στην κατοχή του. Η ιστορία του πίνακα γίνεται το μέσο, μέσω του οποίου ο αναγνώστης παρακολουθεί την πορεία του Ματθαίου, νεαρού ζωγράφου, που μην αντέχοντας την απώλεια της αγαπημένης του, συνάπτει συμφωνία με τον διάβολο και αποκτά την ικανότητα να δίνει ζωή σε ότι ζωγραφίζει.
Από την περίληψη και μόνο του βιβλίου προκύπτει ότι πρόκειται για μια ιστορία για τον έρωτα. Πράγματι, ο Messadie χρησιμοποιεί όλο το μεγαλείο και την επική ορμή του συναισθήματος αυτού για να δώσει στη διήγηση του δυναμική. Ταυτόχρονα, ωστόσο, καταφέρνει να περιγράψει μια ολόκληρη εποχή, αυτή του 18ου αιώνα, παρέχοντας πληροφορίες τόσο σκηνογραφικές -χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αναφορές του και η γνώση του πάνω στη μόδα της εποχής -όσο και λαογραφικές, αφού μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με μια πληθώρα δοξασιών της εποχής όσον αφορά τα δύο φύλα, τον έρωτα, τη μαγεία και το μυστικισμό.
Παράλληλα, ο Messadie, μέσα από αυτό το ογκώδες, πολυσέλιδο μυθιστόρημα καταφέρνει να ξεδιπλώσει και το λογοτεχνικό του ταλέντο, αφού ο λυρισμός της πένας του συνδυάζεται με τον έξυπνο τρόπο με τον οποίο συνδέει τις σύντομες ιστορίες, τις οποίες παραθέτει μέσα στην κύρια πλοκή. Την ίδια στιγμή, δεν παραλείπει να χρησιμοποιήσει κλασσικά μοτίβα, που επαναλαμβάνονται από την αρχή της ανθρώπινης καλλιτεχνικής δημιουργίας, όπως είναι το αρχέτυπο της αριστοκρατικής καταγωγής του ήρωα, ενώ ταυτόχρονα καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον, προσεγγίζοντας το πολιτιστικό συλλογικό ασυνείδητο μέσα από τις αναφορές του σε έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, όπως έιναι ο “Φάουστ” του Γκαίτε ή το “Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέη” του Ουάιλτ, καθώς και τις φιλοσοφικές προεκτάσεις που αυτές συνεπάγονται.
Πράγματι, ο φιλοσοφικός χαρακτήρας του βιβλίου, ξέχωρα από τον καθαρά εικαστικό, που καταλαμβάνει μεγάλο μέρος του, είναι έκδηλος από την πρώτη κιόλας σελίδα, αφού ο συγγραφέας μέσα από την ιστορία του Ματθαίου, ο οποίος εμφανίζεται σαν ένας άλλος νεαρός Φάουστ, προσπαθεί να αγγίξει ζητήματα όπως το αιώνιο του έρωτα, η σχέση του ανθρώπου με τον δημιουργό του, αλλά και τις δυνάμεις και τα κίνητρα που καθοδηγούν την ανθρώπινη ζωή. Θέματα όπως το αν υπάρχει η μοίρα, η παντοδυναμία του έρωτα, η ορμητήρια φύση της νιότης και η κυριαρχία της προτεσταντικής ηθικής μόλις έναν αιώνα μετά τις διδαχές του Λούθηρου στον ευρωπαϊκό χώρο, όλα κάνουν την εμφάνιση τους με διακριτικότητα μέσα από την πορεία της πλοκής, μαρτυρώντας το ταλέντο, αλλά και την έρευνα που έχει κάνει ο συγγραφέας, προκειμένου να καταλήξει στο εν λόγω καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.
Με τον ίδιο τρόπο, άλλωστε, ο Messadie αγγίζει και κοινωνικά ζητήματα, αφού από τις πρώτες κιόλας σελίδας σκιαγραφεί τα χαρακτηριστικά της άρχουσας τάξης της εποχής και το πλέγμα των σχέσεων εξουσίας, που οδηγούν λίγα χρόνια αργότερα στην αγανάκτηση του λαού και την επερχόμενη Γαλλική επανάσταση, που εξοστρακίζει από το πολιτικό σκηνικό την παλιακή, εκφυλισμένη αριστοκρατία. Τέλος, μέσα στα πλαίσια της ίδιας κριτικής διάθεσης, ο συγγραφέας προσεγγίζει θέματα -ταμπού όπως είναι ο βιασμός, κατά της γυναίκας, αλλά και μεταξύ ανδρών, αφήνοντας γι’ ακόμα μια φορά να υπονοηθεί ο εξουσιαστικός και όχι σεξουαλικός χαρακτήρας του, κάτι που κάνει το λόγο του ιδιαίτερα σύγχρονο.
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι “Ο Ματθαίος και ο διάβολος” είναι ένα βιβλίο φαντασίας, με ιδιαίτερα μυστηριώδη και φιλοσοφική ατμόσφαιρα, που θα αρέσει τόσο στους λάτρεις του κλασσικού ρεπερτορίου, όσο και στους πιο σύγχρονους φανταζάδες. “For Love will still be lord of all” .
