To πολύ μακρινό 1977, τη χρονιά δηλαδή που πρωτοκυκλοφόρησε το Star Wars Episode IV, η Ελλάδα ήταν ένα πολύ διαφορετικό μέρος, παρέμενε όμως πίσω από τον κόσμο στον οποίο βαυκαλιζόταν ότι ανήκε. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως της έλειπαν οι άνθρωποι με γνώση και την ικανότητα να ξεχωρίσουν κάτι σπουδαίο.
Ένας από αυτούς ήταν και ο Βασίλης Ραφαηλίδης, ένας από τους λίγους πραγματικούς ανθρώπους του κινηματογράφου που έβγαλε αυτή η χώρα. Γεννημένος το 1934 σπούδασε κινηματογράφο και ασχολήθηκε με αυτόν όλη του την ζωή, πρώτα ως σκηνοθέτης και μετά ως κριτικός και καθηγητής. Πρώτα από εφημερίδες της Αριστεράς, στην οποία είχε οργανωθεί από μικρός και έπειτα σε άλλες, όπως το Βήμα και το Έθνος, καταπιάστηκε με την αληθινή πλευρά του κινηματογράφου και των ταινιών, μακριά από την ελιτίστική και δηθενίστικη αντίληψη πολλών αστών διανοούμενων, αλλά και την απλουστευτική και κολλημένη στο 1950 λογική που μυρίζει ναφθαλίνη που ακόμα κουβαλούν κάποιοι κριτικοί της Αριστεράς και δη του ΚΚΕ. Να δούμε λοιπόν τι έλεγε ο Ραφαηλίδης τότε για το Star Wars και ας ελπίσουμε τα λόγια του να είναι προφητικά…
Ο Πόλεμος των Άστρων (Star Wars 1977)
Ο Λούκας, στα τριάντα τρία του χρόνια κι αφού έπεισε τους δύσπιστους χολιγουντιανούς παραγωγούς για την ιδιοφυία του, κατάφερε να τους αποσπάσει ένα τσουβάλι δολάρια και καμιά εκατοστή καλοπληρωμένους τεχνικούς και ειδικούς των σπέσιαλ εφέ για να κατασκευάσει (στην κυριολεξία) αυτό το απίθανο «αστρικό» παραμύθι, που σίγουρα θα το αδικούσαμε αν το κατατάσσαμε στο γνωστό είδος των ταινιών «επιστημονικής φαντασίας».
Γιατί ο Λούκας είναι καταρχήν ένας ποιητής, ένας μανιακός της εικόνας και ένα πολύ καλός γνώστης της ιστορίας του κινηματογράφου, κυρίως του αμερικανικού. Δεν υπάρχει τίποτα σ’ αυτό το φιλμ που να μην είναι «καθαρή» εικόνα ή που να ‘χει καθ’ οιονδήποτε τρόπο σχέση με τη φιλολογία – εκτός από τους διαλόγους που κι αυτοί παραπέμπουν μάλλον στα «μπαλόνια» των κόμικς.
Και παρά το γεγονός πως ο χώρος της ταινίας – το γαλαξιακό σύστημα – είναι ο ίδιος μ’ αυτόν των ταινιών «διαστημικής επιστημονικής φαντασίας», το φιλμ είναι μια έξοχη σύνοψη όλων των λαϊκών χολιγουντιανών ειδών : του ουέστερν, του μελοδράματος, των ταινιών καταδίωξης, των πολεμικών φιλμ κ.λπ. Με τη διαφορά πως ο χώρος της δράσης έχει διασταλεί μέχρι το άπειρο, ενώ οι «καλοί» και οι «κακοί» – οι δικτάτορες που προσπαθούν να ελέγξουν το Σύμπαν και οι επαναστάτες που επιχειρούν επιτυχώς να επαναφέρουν τη Δημοκρατία, από την οποία, ωστόσο, δεν λείπουν οι παραμυθένιες πριγκίπισσες – είναι μυθικά όντα του «γουέστ» του Σύμπαντος : αξίζει να υπογραμμιστεί εντελώς η άψογη χρήση των τρικ. Όλο αυτό το διαστημικό κυνηγητό στο διάστημα έχει γίνει προφανώς με μικρές μακέτες στο μικρό χώρο του τραπεζιού της τρυκέζας.
«Το Βήμα», 6-12-1977
Και αυτό το 1977….