Που θα ήμασταν χωρίς το Star Wars; Kοιτάμε πίσω και αναπολούμε…

Αλέξανδρος Μινωτάκης Από Αλέξανδρος Μινωτάκης 6 Λεπτά Ανάγνωσης

Είναι πολύ δύσκολο να γράψεις για το Star Wars, νομίζω όλοι το καταλαβαίνουν αυτό.  Τι να πρωτογράψεις για τις ταινίες – σύμβολο της επιστημονικής φαντασίας, του Χόλυγουντ αλλά και ειδικότερα, της nerd κουλτούρας. Και, ταυτόχρονα, τι μπορείς να γράψεις που να μην έχει ειπωθεί μέσα σε σχεδόν σαράντα χρόνια κριτικής, αντιπαράθεσης και λατρείας από εκατομμύρια ανθρώπους.  Δεν ξέρουμε αν το κείμενο θα ξεφύγει από αυτό το δίλημμα, σε κάθε περίπτωση όμως θα το προσπαθήσουμε.

Κατ αρχάς, πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι δεν θα επιχειρήσoυμε καμία κινηματογραφική κριτική, πρόκειται για ένα εξαιρετικά δύσκολο ζήτημα που έχει ήδη γίνει επανειλημμένα από ανθρώπους με βάθος γνώσεων πάνω στο αντικείμενο.

hero_starwars_pi

Το Star Wars δεν είναι απλώς ένα icon της μαζικής κουλτούρας. Πολύ περισσότερο, δεν ανήκει εξαρχής σε αυτήν.  Παρά την τεράστια επιτυχία τους, οι ταινίες της αρχικής τριλογίας εξαρχής “κερδήθηκαν” από την nerd/geek κουλτούρα που τις έκανε εικόνισμα της και ενοποιητικό χαρακτηριστικό της εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Οι nerd μπορεί να διαφωνούν στα πάντα, να βλέπουν διαφορετικές σειρές και να αγαπάνε διαφορετικά είδη αλλά όλοι έχουν τα Star Wars ως σημείο αναφοράς. Αυτό αξιοποίησαν και δημοφιλείς αμερικάνικες σειρές με nerd πρωταγωνιστές (That 70’s Show, Freaks and Geeks, The Big Bang Theory) που από την πρώτη στιγμή κατοχύρωσαν τη συγκεκριμένη πολιτισμική ένταξη με σειρά αστείων για force, Jedi, Sith, dark side κλπ.

maxresdefault

Μέσα όμως από τέτοιες διαδικασίες, το Star Wars εξελίχθηκε στο συνδετικό κρίκο της nerd υπο-κουλτούρας (με την έννοια ότι αφορά περιορισμένα τμήματα του πληθυσμού) με τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού. Διαμόρφωσε έτσι ένα κοινό πεδίο που γεφύρωσε το χάσμα, έκανε προσιτή την επιστημονική φαντασία και ένα σωρό άλλα είδη σε κόσμο που πριν είτε δεν είχε ιδέα για το είδος, είτε ζούσε στο περιθώριο του, ακροβατώντας μεταξύ sci-fi και φθηνού εμπορικού ενθουσιασμού. Κόντρα στην απλοϊκή ιδέα ότι ο κόσμος βλέπει επιστημονική φαντασία για τα σπεσιαλ εφέ, οι πρώτες ταινίες Star Wars άνοιξαν το δρόμο πολύ πριν τo CGI (computer-generated imagery) και διατηρούν ακέραια την αξία τους μέχρι σήμερα.

harrison-ford-star-wars-1977

Ταυτόχρονα, το Star Wars έχει αποκτήσει χαρακτήρα φετίχ για τους nerd όπου γης. Δεν είναι απλά αυτό που τους συνέχει, αλλά αποτελεί κατά κανόνα την αρχή του ταξιδιού, το κατώφλι που διαβήκαμε όλοι κάποια στιγμή για να έρθουμε σε επαφή με έναν νέο κόσμο.  Έτσι έγινε για τους γράφοντες που σε ηλικία 9-10 χρονών είδαν διαφημίσεις του Phantom Menace και μέσω αυτού ανακάλυψαν την ορίτζιναλ τριλογία (αυτός είναι ο λόγος που έχουμε πάντα έναν ειδικό σεβασμό για τα prequels και δεν ανεχόμαστε να τα μηδενίζουν). Το Star Wars είναι το σημείο αφετηρίας για κάθε geek/nerd στον πλανήτη , είναι όμως και το μέτρο κάθε ταξιδιού, είναι το σημείο που πάντα επιστρέφεις πριν μια νέα ανακάλυψη, είναι το κριτήριο με το οποίο μετριούνται όλα και, δυστυχώς, πάντα στέκονται ανεπαρκή μπροστά του.

kCrUr5H

Πολύ φοβόμαστε ότι δεν θα βρούμε ποτέ ταινία, επιστημονικής φαντασίας ή άλλου είδους που να μας κάνει να ξεπεράσουμε το Empire Strikes Back. Ποτέ δεν θα ξεχάσουμε τα λόγια του Μaster Yoda στις δύσκολες στιγμές μας, ούτε θα λησμονήσουμε την μαγεία του διαστήματος, όπως μας το γνώρισαν οι ταινίες αυτές. Και αυτή βέβαια είναι η κατάρα κάθε μαραθώνιου Star Wars. Μπορεί κάθε φορά να ανακαλύπτουμε κάτι καινούριο, να βλέπουμε να επιβεβαιώνεται το χιλιοστό fun fact που διαβάσαμε στο internet αλλά δεν μπορούμε ποτέ να ξαναβρούμε τον παιδικό ενθουσιασμό της πρώτης φοράς

.star-wars-hero_2

Το Star Wars, όπως πολύ σωστά έγραψε ο Βασίλης Ραφαηλίδης το 1977, είναι κάτι πολύ παραπάνω από μία ταινία επιστημονικής φαντασίας. Συνενώνει και ανανεώνει μοτίβα και αισθητικά πρότυπα από δεκάδες είδη. Είναι το γουέστερν στην εποχή του διαστήματος, μια ιστορία με ιππότες την εποχή των laser αλλά και πολύ περισσότερα από αυτό. Χρησιμοποιεί θέματα που είχαμε δει στο παρελθόν, δίνοντας τους όμως μια όψη τόσο αλλιώτικη που τα αλλάζει για πάντα, αισθητικά περισσότερο αλλά και εννοιολογικά, διαμορφώνοντας έτσι μια διαλογική σχέση εικόνας-ιστορίας που θα γινόταν αναπόσπαστο κομμάτι της κινηματογραφικής κουλτούρας που βιώνουμε τώρα. Αυτό καθιστά διαχρονική την αρχική τριλογία σε εποχές που έχουν γίνει άλματα στο επίπεδο των εφέ και πλέον η ανατίναξη του πρώτου Death Star φαίνεται πρωτόγονη. Όμως η προσήλωση του Λούκας στη λιτότητα στους διαλόγους, η επιμονή στην αξιοποίηση του μοντάζ στο μέγιστο βαθμό για να διηγηθεί μια ιστορία είναι τα στοιχεία που διατηρούν την αίγλη των ταινιών μέχρι σήμερα.

Obiwanvaderanhduel

 Η κομβική παρέμβαση του Star Wars  σε αυτό που ονομάζεται μαζική κουλτούρα συνοψίζεται ακριβώς σε αυτό: ότι με τρόπο πλήρως εστιασμένο στην εικόνα κατάφερε να μεταμορφώσει συνολικά αρχικά τον κινηματογράφο και μέσω αυτού την αντίληψη που έχουμε για την nerd culture. Ήταν οι ταινίες που την διαμόρφωσαν, που αναγνώρισαν την ιστορία που είχε μέχρι εκείνη την στιγμή και της έδωσαν όχι μόνο τα οπτικά και αισθητικά εργαλεία να συνεχίσει, αλλά και πολύ περισσότερο την ανάγκασαν να βγει από το καβούκι της και να διεκδικήσει το μερίδιο προσοχής που της ανήκε. Χωρίς αυτές τις ταινίες τόσο το σινεμά όσο το ξέρουμε, όσο και η ίδια μας η καθημερινότητα, που πλέον βρίθει σειρών  και ταινιών sci-fi, comics, παιχνίδια και χίλια δυο άλλα nerd πράγματα θα ήταν εντελώς διαφορετική…

Μοιραστείτε το Άρθρο
Συνάντησε μικρός το Star Wars και έκτοτε βρήκε πως θέλει να γίνει Jedi. Προπονείται με διαλογισμό 18 ώρες την μέρα. Τις υπόλοιπες τις περνάει καμουφλαρισμένος ως υποψήφιος διδάκτορας γιατί κανείς δεν του είπε πως ανακλήθηκε το Order 66.