Γράφει ο Χρήστος Σκυλλάκος από toPeriodiko.gr
Tο Dogman είναι μια πραγματικά σκληρή ταινία. Πραγματικά σκληρή τέχνη. Με την κοινωνικά υπαρκτή –και αποδεκτή- βία να υπερέχει σε όλα τα επίπεδα: από τον τίτλο και το πρώτο πλάνο, από τον φωτισμό και τον χώρο που διαδραματίζεται, από το ύφος και την αφήγηση καθ΄ όλη την βάναυση για τον θεατή διάρκεια της και από τις εκφράσεις και τον ψυχισμό των χαρακτήρων. Από το σπάνιο, για το σύγχρονο κινηματογράφο, φινάλε που τεκμηριώνει και συνοψίζει όλη την βία που δεχτήκαμε εντός αίθουσας και δεχόμαστε εκτός.
Το Dogman απεικονίζει ένα τόπο που μοιάζει να επιβιώνει μετά από ένα πυρηνικό πόλεμο και που δεν είναι παρά το εδώ και τώρα της σύγχρονης ζωής. Μεσόγειος άλλωστε. Ιταλία. Κοιτάς τα πλάνα και αδυνατείς να σιγουρευτείς αν η χειρότερη φυλακή είναι οι ίδιες οι μπάρες ή μια παιδική χαρά πεταμένη στην μέση μιας πεταμένης γειτονιάς στην μέση ενός πεταμένου τόπου. Σε ποιες κλίμακες μπορεί να φτάσει η περιθωριοποίηση του ανθρώπου; Η κοινωνική επιβολή του τρόμου πάνω στον άνθρωπο και κατ’ επέκταση συλλογικά; Αναρωτιέσαι.
Το Dogman απεικονίζει τον αδύναμο, τον περίπου «ανθρωπάκο», Marcelo. Που κουρεύει και καλλωπίζει σκυλιά. Έχει μια μικρούλα κόρη που προσπαθεί να ονειρευτεί θάλασσες. Το μαγαζάκι του είναι σε κατάσταση παρακμής παραδομένο δίπλα σε αυτή. Μια τέτοια θάλασσα ωστόσο δεν ξέρω πως και κατά πόσο αξίζει να την ονειρευτείς. Αναγκάζεται να κάνει μικροεγκλήματα, να πουλάει λίγα ναρκωτικά στον Simone που εκβιάζει τους πάντες και που δεν λογαριάζει τίποτα. Τι να λογαριάζει άλλωστε κάποιος όταν δεν υπάρχει καμιά κοινωνική διαφυγή; Αναγκάζεται να τα έχει καλά με τους γείτονες, κι αυτοί μαζί του: μια γειτονιά που την συνδέει μόνο η σιωπή και ο φόβος μπρος στην κοινωνική ήττα που της έχει επιβληθεί. Αναγκάζεται, ξαναλέω, στο να εμπλακεί στο μικροέγκλημα. Όπως αναγκάζεται ο Simone να αγοράζει, όπως αναγκάζεται ο dealer να τα πουλάει, όπως αναγκάζεται ο μαφιόζος να κρατάει τις ισορροπίες, όπως η αστυνομία να κρατάει τις δικές της. Ο φοβισμένος Marcelo είναι θύμα. Η ηθική του (και σωματική του) απελευθέρωση είναι το να μετατραπεί σε θήτη. Να εκδικηθεί θεωρώντας πως εκεί θα βρει την δική του θέση: Μια θέση που όμως δεν είναι παρά συντριβή. Κοινωνία – κλοιός. Ανθρωπότητα του τώρα. Δείτε τις εκφράσεις του Marcelo. Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι κουβαλάει στις πλάτες του…
Πρέπει να το πούμε ξανά: 0ι αρχές του αιώνα μας υποδηλώνουν μια πραγματική και απόλυτη ανοδική τάση της μιζέριας σε κάθε επίπεδο της ανθρώπινης ύπαρξης. Οι κοινωνίες βαλτώνουν στην απόλυτη βία. Ο εκφασισμός της καθημερινότητας είναι πράγματι προφανέστατος. Οι ιστορίες της πραγματικότητας είναι ιστορίες για καλλιτεχνική «μετάφραση» μήπως και μπορέσουμε να συνειδητοποιήσουμε από όλες τις μπάντες –αν δεν το συνειδητοποιούμε καθημερινά- τον λόγο που όλος ο κόσμος φτάνει εδώ που φτάνει. Στην αποκτήνωση και τον κανιβαλισμό.
Το Dogman του Matteo Garrone είναι μια γνήσια ιταλική ταινία, μια γνήσια ευρωπαϊκή ταινία. Μια αυθεντική και σύγχρονη (αισθητικά και από άποψη ουσίας μιλώντας) απεικόνιση της αληθινής Ιταλίας, της αληθινής Ευρώπης που μοιάζει όχι απλά να ακροβατεί μα να προ οικονομεί το μέλλον της. Μιας Ευρώπης γκέτο. Μιας Ευρώπης της υποκουλτούρας. Μιας Ευρώπης στο πολιτισμικό της μεταίχμιο που θα αφήσει στις γενιές μας μονάχα σκοτεινά απόνερα. Αργά ή γρήγορα, αυτός θα είναι ο νέος μας πολιτισμός. Αυτή θα γίνει η παράδοση του μέλλοντος μας.
Η ταινία φέρνει στο κινηματογραφικό κάδρο την ίδια την απελπισία του να είσαι ζωντανός σε ένα κόσμο που περιμένει όπως έλεγε ο Chris Marker «τη στιγμή του δικού του θανάτου».
Δεν ξέρω αν μπορεί να γίνει αποδεκτό αυτό αλλά δυστυχώς ακριβώς αυτό αναγκάζεται να είναι ο κινηματογράφος όπως ακριβώς αυτό του δηλώνει η πραγματικότητα.
