Πολλά εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα ξέσπασαν στην Ευρώπη του 20ου αιώνα, παίρνοντας μάλιστα την μορφή ένοπλης αντίστασης και πάλης, λίγα όμως είναι τόσο γνωστά στην Ελλάδα όσο ο IRA. Είναι εκπληκτικό το πόσοι εκθειάζουν τον IRA έχοντας μικρή ιδέα περί τίνος πρόκειται, τον λαό της Ιρλανδίας χωρίς να τον έχουν γνωρίσει, τους Ιρλανδούς μουσικούς χωρίς να τους έχουν ακούσει, την μπύρα χωρίς να την έχουν πιει. Για την μπύρα και την μουσική πέφτουν όλοι μέσα, τα υπόλοιπα όμως βρίσκονται στην ευχέρεια της 7ης τέχνης.
Michael Collins (1996)
Την ιστορία του ανθρώπου που οραματίστηκε μια ανεξάρτητη και ειρηνική Ιρλανδία και πάλεψε γι’ αυτό όσο κανένας άλλος, σκιαγραφεί η σημαντική ταινία του Νιλ Τζόρνταν που χάρισε στον Liam Neeson και το βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ Καννών. Ο Michael Collins είναι ο Ιρλανδός που οργάνωσε ένοπλες επιθέσεις κατά των Άγγλων κατακτητών, αναγκάζοντας τελικά τη Βρετανία να αποχωρήσει κρατώντας μόνο τη Βόρεια Ιρλανδία. Αν και σε πολλά σημεία η ταινία περιορίζεται στην ερωτική σχέση του ηγέτη με μια Ιρλανδή που υποδύεται η Julia Roberts, παραμένει μια καλή παραγωγή με ιδιαίτερο καστ.
In the Name of the Father (1993)
Μια ταινία που ασχολείται με την άδικη καταδίκη σε θάνατο μιας ομάδας τεσσάρων Ιρλανδών που στοχοποιήθηκαν από την βρετανική αστυνομία ως μέλη του IRA και υπεύθυνα για την ανατίναξη μιας pub . Δύο νεαροί, απογοητευμένοι από την κρατούσα κοινονικοπολιτική κατάσταση, αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το Belfast για να εγκατασταθούν στο Λονδίνο, όπου αποφασίζουν να ακολουθήσουν το δρόμο των χίππις.Το 1974 οι ίδιοι και η παρέα τους κατηγορούνται για βομβιστική επίθεση σε δύο μπαρ έξω από το Λονδίνο και συλλαμβάνονται. Από την μια έχουμε την φρενίτιδα της βρετανικής αστυνομίας να βρει γρήγορα τους ενόχους για να μην δεχτεί πλήγμα το γόητρό της και από την άλλη τους Ιρλανδούς, που αν και μικροεγκληματίες, ούτε σχέση με την βομβιστική επίθεση έχουν αλλά ούτε προσπαθούν να ελαφρύνουν την θέση τους. Είναι τέτοια η ένταση των βασανιστηρίων και η ψυχολογική πίεση των ανακριτών που τους αναγκάζουν και υπογράφουν την κατάθεση αν και αθώοι.
The Boxer (1997)
Ένας Ιρλανδός boxer εκτίει την 14χρονη ποινή του στην φυλακή επειδή ήταν μέλος του IRA, οπότε επιστρέφει στα 32 του στο Μπέλφαστ για να ξαναρχίσει την ζωή του. Έχει όμως πάρει απόφαση να αφήσει πίσω την προηγούμενη δράση του και ανοίγει ένα μικρό boxing club για να ζήσει. Τελικά έρχεται σε σύγκρουση με αυτή του την στάση με τον επικεφαλή του IRA στην περιοχή. Μπορεί η ταινία να μην είναι μια προπαγάνδα για το μεγαλείο του IRA, αλλά περιγράφει τον εκφυλισμό και την κατάληξη σε μια γκρούπα από ζόρικους τύπους με μικροεγκληματική συμπεριφορά, πράγμα που ίσχυε εν μέρει. Το ζήτημα είναι να δούμε την γενική εικόνα, που συμπληρώνεται με τις υπόλοιπες ταινίες του Jim Sheridan σχετικά με την κοινωνική κατάσταση και το κλίμα βίας στην Ιρλανδία, το In the Name of the Father (1993) και Some Mother’s Son (1996).
Hunger (2008)
Η ταινία για το «χαμογελαστό παιδί» του IRA, Bobby Sands που έγινε μύθος ξεκινά από εκεί που τελειώνουν οι χολιγουντιανές παραγωγές. Ο Steve McQueen δεν φοβάται να αποτυπώσει τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης των πολιτικών ιρλανδών κρατουμένων στις αγγλικές φυλακές ούτε τις αγωνιώδεις προσπάθειες του Sands να εξωθήσει τον εαυτό του στο θάνατο από απεργία πείνας, αντίθετα το κάνει με ωμό ρεαλισμό κατά το ιρλανδικό ρητό «And always remember, the longer we live, the sooner we bloody well die». Αν και θα μπορούσε εύκολα να κατηγορηθεί για ίσες αποστάσεις ή ότι της λείπει σαν ταινία το πολιτικό σχόλιο, αυτό γίνεται αμέσως με την ατσάλινη θέληση του Bobby Sands να θυσιαστεί για την ανεξαρτησία του λαού του, που τελικά ξεπερνά τα όρια ενός απλού ακτιβισμού και γίνεται στοιχειοθετημένη πολιτική πράξη. Αυτό παρουσιάζεται με κρυστάλλινο τρόπο στην ταινία και δεν χωρά πολλαπλές αναγνώσεις.
The Wind That Shakes the Barley (2006)
Αυτό που κατάφερνε πάντα ο Ken Loach στις ταινίες του είναι ότι αν και παρουσίαζε μια ιστορία σε ανθρώπινα μεγέθη, αναδείκνυε πάντα την εμπιστοσύνη του στον άνθρωπο και στις ανώτερες δυνατότητες που έχει ο ίδιος να γίνει υποκείμενο της αλλαγής. Καθαρότητα, αυθεντικότητα, λαϊκότητα και εμπιστοσύνη στο λαό είναι τα στοιχεία που κυριαρχούν στην ταινία του «Ο Άνεμος Χορεύει το Κριθάρι», αποτελώντας ουσιαστικά μια ωδή για την ιστορική σημασία του ανυποχώρητου αγώνα στην έκβαση του Ιρλανδικού Εμφυλίου. Στην Ιρλανδία του 1920, ο Damien εγκαταλείπει την ιατρική και συμμετέχει στον αγώνα για απελευθέρωση από το βρετανικό ζυγό. Διαφωνώντας όμως πιο μετά με την απόφαση της μερικής ανεξαρτησίας που συνεπάγεται παράδοση των όπλων, παίρνει μέρος σε μια εμφύλια σύγκρουση που τον φέρνει αντιμέτωπο με τον ίδιο του τον αδερφό.
